Rewizja KPO i harmonogram naborów w najbliższym czasie oraz realizacja polityki spójności – to główne tematy spotkania przedstawicieli resortu funduszy, MSWiA oraz samorządów, które odbyło się w środę. Podczas dyskusji szefowa MFiPR poinformowała, że VAT od KPO pozostaje po stronie samorządów.
W środę w ministerstwie funduszy odbyło się spotkanie poświęcone współpracy rządu i samorządów w realizacji polityk i programów rozwojowych. W dyskusji wzięła udział minister funduszy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak, wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jacek Karnowski, a także marszałkowie województw i przedstawiciele strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Otwierając spotkanie szefowa MFiPR podkreśliła, że dobra współpraca rządu i samorządów województw jest dla MFiPR priorytetem.
„Współpraca z samorządami jest kluczowa i fundamentalna. Bez niej nie byłoby dobrego, produktywnego inwestowania środków z funduszy europejskich” - powiedziała Pełczyńska-Nałęcz.
Dodała, że samorządy są bardzo ważnym partnerem w budowaniu rozwoju Polski i inwestowaniu funduszy. "Te inwestycje muszą być prorozwojowe, propolskie i związane z tym co samorządy widzą jako potrzebne i celowe dla rozwoju terytorialnego Polski” – mówiła szefowa MFiPR.
Minister Pełczyńska-Nałęcz mówiła o grantach i pożyczkach z KPO. Przypomniała, że wszystkie inwestycje zaplanowane w KPO i ujęte w części pożyczkowej, oferują jednostkom samorządu terytorialnego wsparcie bezzwrotne. Dotyczy to tramwajów, retencji na obszarach wiejskich, wyposażenia laboratoriów STEM i AI w szkołach, mieszkalnictwa socjalnego na tani wynajem.
Minister zaznaczyła, że wyjątkiem są inwestycje na rzecz zielonej transformacji miast, gdzie dla samorządów oferowane są pożyczki z 0 proc. oprocentowaniem, z możliwością umorzenia do 5 proc.
„Te pożyczki są preferencyjne, dużo bardziej korzystne, niż pożyczki na rynku komercyjnym” – podkreśliła szefowa MFiPR.
Pełczyńska-Nałęcz poinformowała, że wychodząc naprzeciw oczekiwaniom samorządów w rewizji KPO przeniesione zostały inwestycje dotyczące modernizacji szpitali na poziomie powiatowym w zakresie opieki długoterminowej z części pożyczkowej do części dotacyjnej KPO. "Budżet inwestycji zwiększyliśmy do 300 mln euro" - podkreśliła.
"W najbliższym czasie ogłosimy wszystkie konkursy dla samorządów, które nie są jeszcze ogłoszone, czyli wsparcie dla szpitali powiatowych (lipiec), inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodną (nabory startują w lipcu)" - dodała minister.
Minister podkreśliła także, że VAT od inwestycji z grantów z KPO nie jest kosztem kwalifikowanym i pozostaje po stronie samorządów.
"(...) to jest coś, co muszę jakby bardzo uczciwie zaznaczyć, że VAT nie jest tym kosztem kwalifikowanym i w związku z tym pozostaje po stronie samorządów" - powiedziała podczas spotkania minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, odnosząc się do podatku VAT od inwestycji z części grantowej Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Dodała, że "tutaj pole manewru budżetowe jest (...) bardzo zbliżone do zera".
O partnerskiej współpracy między rządem i samorządami mówił także minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak
„Widzę rolę MSWiA jako ambasadorów samorządów. Odpowiadamy za relacje z nimi, ale to nie oznacza jakiejkolwiek formy nadzoru. Chcemy być tymi, którzy otwierają samorządom drzwi, pomagają w różnych kwestiach” – powiedział minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak.
Minister Siemoniak podkreślił kluczowe znaczenie dla samorządów środków pochodzących z Funduszy Europejskich i Krajowego Planu Odbudowy.
Podczas spotkania wiceminister Jacek Karnowski przedstawił stan wdrażania programów regionalnych (zarówno na lata 2014-2020, jak i z obecnej perspektywy). W programach regionalnych na lata 2021-2027 na ten moment zakontraktowano w umowach średnio 22,3 proc. wszystkich środków z UE dostępnych dla województw, a w trakcie lub w przygotowaniu są kolejne nabory.
Wiceszef MFiPR podkreślił, że z punktu widzenia wykorzystania środków ogromne znaczenie ma certyfikacja wydatków do Komisji Europejskiej. Zaznaczył, że rząd dąży do tego, aby do końca roku zwrot wydatków do Komisji był na poziomie średnio 6 proc. przyznanych środków w każdym programie. Taki zwrot pozwoli zminimalizować ryzyko utraty jakichkolwiek środków w związku z zasadą n+3 w 2026 Jednocześnie trwa zamykanie perspektywy finansowanej 2014-2020.
Wiceminister Jacek Karnowski wyraził też nadzieję, że niedługo będzie możliwe ogłoszenie sukcesu wykorzystania przez regiony całej wysokości środków na lata 2014-2020.
W trakcie spotkanie rozmawiano też o Społecznym Funduszu Klimatycznym, który jest nowym źródłem wsparcia finansowego UE na lata 2026 -2032. Jego celem jest łagodzenie skutków wprowadzenia nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji ETS2, który obejmie m.in. sektor budynków i transport drogowy. Polska otrzyma z Funduszu do 50 mld zł.
W celu wykorzystania środków ze Społecznego Funduszu Klimatycznego każde państwo członkowskie przygotowuje plan społeczno-klimatyczny. Dokument będzie zawierać m.in. planowane inwestycje, których celem będzie wsparcie dla gospodarstw domowych, mikroprzedsiębiorstw oraz użytkowników transportu, aby złagodzić skutki wzrostu cen spowodowanego wprowadzeniem systemu ETS2.
Podczas spotkania rozmawiano o potencjalnych możliwościach włączenia samorządów województw do systemu wdrażania Funduszu.
mp/