W stanowisku przyjętym pod koniec września, Związek Województw RP zwrócił uwagę na negatywne skutki postępującej suszy oraz konieczność szerokich działań przeciwdziałających niekorzystnym zmianom klimatu.

„Obserwujemy w Polsce dramatycznie niski stan wód gruntowych oraz płynących. Postępuje zjawisko znacznego osłabienia flory zarówno dzikiej jak i w uprawach. Skutki wieloletniej wiosennej suszy widoczne są we wszystkich uprawach polowych. Obserwujemy gwałtowny spadek wód podziemnych, wysychanie studni, śródpolnych oczek wodnych, osuszanie mokradeł i małych cieków wodnych” czytamy w stanowisku. 
Zdaniem samorządów województw potrzebne są skoordynowane działania w zakresie retencjonowania wody, systemów nawodnień rolniczych, spowalniania odpływu wód. 

„Należy zintensyfikować prace związane z opracowaniem i budową skutecznego systemu regulacji wodnych, budowy zbiorników retencyjnych, renaturyzacją rzek” – wskazano w piśmie.

Według samorządów niezbędna jest też edukacja w zakresie oszczędnego gospodarowania wodą i wdrażanie odpowiednich procedur i metod oszczędzających zużycie wody (odpowiednie zmianowanie, wykorzystanie wody deszczowej, utrzymanie oczek wodnych, zadrzewień i zakrzewień śródpolnych itp.). 
„Zaniechanie działań prowadzić będzie do stałego pogarszania stanu środowiska naturalnego, a co za tym idzie, utrudnienia, a czasami wręcz uniemożliwienia prowadzenia działalności rolniczej oraz pozarolniczej działalności gospodarczej” – ostrzegł ZWRP.

Według samorządów szansą na powodzenie zatrzymania niekorzystnych skutków zmiany klimatu jest opracowanie kompleksowego systemu gospodarowania wodami i sukcesywne, systematyczne jego wdrażanie przez wszystkich interesariuszy. 

Zdaniem ZWRP kluczową rolę w tym procesie powinien odegrać samorząd województwa, który posiada wszelkie niezbędne kompetencje do opracowywania i wdrażania dokumentów strategicznych jak: strategia rozwoju, plan zagospodarowania przestrzennego województwa. Strategie rozwoju regionów opracowywane są na podstawie materiałów, raportów i ekspertyz.

Jak zaznaczono w stanowisku, strategia jest dokumentem priorytetowym, wyznaczającym kierunki działania wszystkich instytucji na poziomie regionu. Jednym z jej kluczowych elementów jest gospodarka wodą. 

„Wiodąca rola samorządów w zakresie koordynacji realizowanych zadań, ustalania priorytetów, określania pierwszeństwa inwestycji wydaje się oczywista. Dlatego też Wody Polskie powinny w swoich zamierzeniach uwzględniać planowane przez regiony działania w obszarze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Szczególnie pożądanym jest również proces konsultowania i opiniowania planów działań PGW Wody Polskie z poszczególnymi samorządami województw, aby zachować spójność z dokumentami planistycznymi i strategicznymi regionu” – wskazano w stanowisku. 

Według ZWRP bardzo ważne, z punktu widzenia strategii, jest zaangażowanie środków wspólnotowych UE dla wzmocnienia samorządów województw w działaniach przeciwdziałających niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi. 

W tym kontekście, zdaniem ZWRP konieczne jest utworzenie w nowej perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027, działania dedykowanego stricte inwestycjom wspierającym zrównoważone i wydajne gospodarowanie zasobami naturalnymi, takimi jak woda. 

Według samorządów połączenie możliwości finansowania inwestycji związanych z gospodarowaniem zasobami wodnymi ze środków krajowych jak i wspólnotowych odciąży budżety regionów (szczególnie tych, w których zmiany klimatu są najmocniej dotkliwe i daleko posunięte) i da możliwość skierowania znacznie większych środków na ich realizację. 

mp/