Twierdza Boyen to XIX-wieczny obiekt militarny, niewątpliwie najciekawszy zabytek Giżycka. Obiekt stanowi cenny przykład pruskiej szkoły fortyfikacyjnej z połowy XIX w., jest jednocześnie jednym z najlepiej zachowanych zabytków architektury obronnej XIX wieku w Polsce.
Miasto Giżycko, czyniąc starania o przywrócenie świetności Twierdzy Boyen, przystąpiło w 2004 r. na zaproszenie miasta Kostrzyn nad Odrą do projektu „Baltic Fort Route”. Swój udział w przedsięwzięciu realizowanym w ramach Inicjatywy Wspólnotowej Interreg III B BSR zadeklarowało 25 partnerów z Polski, Niemiec, Łotwy, Litwy i Rosji.
Projekt otrzymał dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej z Inicjatywy Wspólnotowej Interreg III B w kwocie 2,4 mln euro, z czego 150 tys. euro to budżet miasta Giżycka. Dzięki tym funduszom miasto przygotowało „Program użytkowy poszczególnych obiektów na obszarze Twierdzy Boyen”, dokonało inwentaryzacji historycznej obiektów Twierdzy Boyen oraz przeprowadziło w jednym z nich małą inwestycję (15 tys. euro).
Partnerzy projektu chcieliby stworzyć poprzez międzynarodową kooperację trwałe podstawy dla modernizacji i turystycznego wykorzystania umocnień militarnych środkowo-wschodniej Europy. Wspólny rozwój i urynkowienie szlaku kulturowego będą trwale promowały turystykę w przeobrażeniu strukturalnym krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Giżycko posiada nieliczne, lecz cenne zabytki, do których należą m.in.: Twierdza Boyen – ciekawy obiekt fortyfikacyjny z połowy XIX w., skrzydło zamku krzyżackiego z XIV w., kościół ewangelicki z 1827 r. oraz kilka kamienic z XIX i początku XX w.
Twierdza Boyen leży na zachód od Giżycka na tzw. „Wyspie Giżyckiej” pomiędzy dwoma jeziorami: Kisajnem i Niegocinem. Twierdza stanowi jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury obronnej XIX wieku w Polsce, co czyni z niej obiekt o wyjątkowej wartości historycznej i wysokich walorach turystycznych.
Ukryta wśród parku leśnego Twierdza Boyen, zbudowana została w latach 1843-51. Ma kształt gwiazdy, której ramiona tworzy sześć bastionów i prowadzą do niej cztery bramy. Teren Twierdzy zajmuje około 100 ha, z czego około 30 ha przeznaczono do zagospodarowania. Zbudowana została z głazów narzutowych i czerwonej cegły, otoczona jest wałem ziemnym, który w najwyższym punkcie wznosi się na 33 metry. W swoim czasie była centralnym punktem sytemu obronnego Prus Wschodnich, a obecnie w odrestaurowanych pomieszczeniach znajdują się dwa schroniska młodzieżowe, muzeum twierdzy, siedziba klubu starych motocykli, amfiteatr na 3000 miejsc oraz kluby młodzieżowe. Do dziś przetrwał układ funkcjonalno-przestrzenny z czytelną, geometryczną strukturą form ziemnych i większością budowli murowanych i murowano-drewnianych.
Miasto Giżycko jest właścicielem całości obiektu, a na podstawie umowy dzierżawy Twierdza zarządzana jest obecnie przez Towarzystwo Miłośników Twierdzy Boyen, które sprawuje opiekę nad całością obiektu, a także pozostaje w kontakcie z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
Urząd Miejski
w Giżycku
al. 1 Maja 14
11-500 Giżycko
tel. (087) 428 52 31
fax (087) 428 52 41
urzad@gizycko.um.gov.pl www.gizycko.pl