Instytut Badań Edukacyjnych – Polski Instytut Badawczy od 10 marca do 30 czerwca 2025 r. przeprowadzał rozmowy na temat zawartości profilu absolwenta w czterech grupach roboczych. W ich skład wchodzili przedstawiciele szkół ponadpodstawowych, środowisk akademickich oraz rynku pracy. Pomocne były też cztery otwarte webinary informacyjne.  

„Ważne, aby przyszli absolwenci szkół mogli nie tylko odnajdywać się w zróżnicowanym, dynamicznym i złożonym świecie, ale również kreować go w zgodzie z ogólnoludzkimi wartościami i na miarę swoich potrzeb” – podkreślił IBE

Profil jest dokumentem o charakterze ogólnym a jego operacjonalizacja znajdzie się w dokumentach oświatowych, takich jak np. podstawa programowa czy poszczególne programy nauczania.

Jak zaznaczono w raporcie, w rdzeniu profilu absolwenta i absolwentki znajdują się wartości leżące u podstaw współczesnej pedagogiki humanistycznej, kładącej nacisk na holistyczny rozwój człowieka, z uwzględnieniem potrzeb emocjonalnych, intelektualnych, społecznych i duchowych.

Za szczególnie istotne dla rozwoju młodego człowieka uznano takie wartości jak: wolność i odpowiedzialność, wspólnota i szacunek, prawda, dobro, piękno, sprawiedliwość oraz solidarność. 

W dokumencie wskazane zostały też kompetencje fundamentalne: językowe, kompetencje matematyczne, kompetencje cyfrowe oraz kompetencje ruchowe. Eksperci zwrócili uwagę, że rozwój kompetencji fundamentalnych powinien być procesem ciągłym, niezależnie od początkowego poziomu. Osiągnięcie minimalnego poziomu kompetencji nie jest celem samym w sobie, lecz środkiem do sprawnego funkcjonowania w społeczeństwie i pełnego realizowania swojego potencjału.

W profilu określono również kompetencje społeczne, które pozwalają skutecznie radzić sobie w interakcjach międzyludzkich. Zaliczono do nich: współpracę i dbanie o innych. 

Absolwenci szkoły ponadpodstawowej powinni też posiadać kompetencje osobiste, takie jak umiejętność kierowania sobą, i dbanie o siebie. 

Dokument koncentruje się na uczniu jako autonomicznej jednostce, której nauczyciele dostarczają narzędzi niezbędnych do funkcjonowania i aktywnego zmieniania rzeczywistości w zgodzie z jej potrzebami. Dla uczniów i uczennic powstanie Profilu to element wyrównywania szans edukacyjnych i przeciwdziałania wykluczeniom społecznym. W szerszej perspektywie Profil absolwenta i absolwentki szkoły ponadpodstawowej ma na celu wspierać rozwój społeczny oparty na kapitale kompetencji edukacyjnych, które pozostają niezbywalne i przypisane do jednostek tworzących wspólnoty, także lokalne.
Z pełną treścią raportu można zapoznać się na stronie Instytutu Badań Edukacyjnych – PIB. 

mo/