W środę, 10 marca Parlament Europejski przyjął sprawozdanie Komisji Prawnej (JURI) w sprawie należytej staranności i odpowiedzialności przedsiębiorstw.

Dokument wzywa Komisję Europejską do zaproponowania projektu prawa, które zobowiąże przedsiębiorstwa w UE do identyfikowania i naprawiania tych elementów ich łańcucha wartości (dotyczących wszystkich operacji, bezpośrednich lub pośrednich relacji biznesowych, łańcuchów inwestycyjnych), które mogłyby naruszać lub naruszają prawa człowieka (w tym prawa socjalne, prawa związkowe i pracownicze) lub szkodzą środowisku (w tym przyczyniałyby się do zmiany klimatu) i naruszają zasady dobrego zarządzania.

Zdaniem eurodeputowanych właściwe postępowanie nie daje w tej chwili firmom przewagi konkurencyjnej. Sprawozdanie stwierdza m.in., że brak wspólnego, ogólnounijnego podejścia w tej sprawie może być niekorzystne dla tych firm, które aktywnie działają w zakresie społecznym i środowiskowym. Przepisy obejmowałyby wszystkie duże przedsiębiorstwa w UE, a także notowane na giełdzie MŚP oraz MŚP dzielące „ryzykowne” łańcuchy dostaw z większymi przedsiębiorstwami.

Nowe przepisy miałyby oddziaływać także na firmy spoza UE. Zgodnie z założeniami nowego prawa wszystkie firmy (w tym mające siedzibę poza UE), które zechcą uzyskać dostęp do rynku wewnętrznego UE musiałyby udowodnić, że przestrzegają obowiązków należytej staranności w zakresie ochrony środowiska i praw człowieka. 

Europosłowie wezwali też do wdrożenia dodatkowych środków, w tym zakazu importu produktów, które powstały w firmach naruszających prawa człowieka, w tym np. korzystają z pracy przymusowej dzieci. Zdaniem eurodeputowanych cele te należy ująć w rozdziałach dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju w umowach handlowych UE.

Eurodeputowani podkreślili także, że aby zagwarantować ofiarom skuteczne odszkodowania, firmy powinny być pociągane do odpowiedzialności za swoje działania i karane grzywną za wyrządzenie szkody lub przyczynienie się do niech, chyba że będą w stanie udowodnić, że działały zgodnie z obowiązkiem należytej staranności i starały się zapobiec takiej szkodzie.

„Parlament Europejski ma w tym tygodniu szansę stać się liderem w obszarze odpowiedzialnego postępowania w biznesie” – mówiła podczas poniedziałkowej debaty nad sprawozdaniem Lara Wolters (S&D, Holandia).

„Firmom zapewniamy równe szanse i jasność prawa. Konsumentom zapewniamy uczciwe produkty. Pracownikom zapewniamy lepszą ochronę. Ofiarom poprawiamy dostęp do wymiaru sprawiedliwości. A jeśli chodzi o środowisko, robimy krok, który dawno powinien być zrobiony” – podkreśliła sprawozdawczyni.

Z opublikowanego w lutym 2020 r. badania Komisji Europejskiej wynika, że tylko jedna na trzy firmy w UE podejmuje obecnie środki należytej staranności, podczas gdy około 70% badanych europejskich przedsiębiorstw popiera ogólnounijne przepisy dotyczące należytej staranności.

Podczas styczniowej dyskusji w parlamentarnej Komisją Prawnej komisarz ds. sprawiedliwości Didier Reynders zapewnił, że inicjatywa legislacyjna w tym zakresie, której oczekuje się w pierwszej połowie roku, będzie integralną częścią Europejskiego Zielonego Ładu i Europejskiego Planu Odbudowy. 

mp/