31 marca mija termin składania sprawozdań z wykonania budżetu jednostek samorządu terytorialnego za 2013 r. - przypomina Regionalna Izba Obrachunkowa w Warszawie.

Odnośnie przedkładanych sprawozdań i procedury absolutoryjnej obowiązują te same zasady co w roku ubiegłym. Do sprawozdań tych stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy o finansach publicznych.

Przy ocenie sprawozdań, która jest dokonywana przez regionalną izbę obrachunkową przede wszystkim pod kątem zgodności z prawem szczególna uwaga będzie zwracana ponadto na stan gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego z uwzględnieniem poziomu zadłużenia i obciążenia budżetu obsługą zadłużenia w relacji o której mowa w art.243 ustawy o finansach publicznych a także w art. 242 tj. kształtowania się dochodów bieżących do wydatków bieżących.

RIO przypomina, że sprawozdania roczne jednostki samorządu terytorialnego z wykonania budżetu tej jednostki zarząd przedstawia w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku budżetowym, organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego.

Wraz z tymi sprawozdaniami przedkładane są sprawozdania roczne z wykonania planów finansowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, samorządowych instytucji kultury i samorządowych osób prawnych, o których mowa wart. 9 pkt. 10, 13, i 14 ustawy o finansach publicznych.

Ponadto przedkładana jest informacja o stanie mienia jednostki samorządu terytorialnego, zawierającą:
- dane dotyczące przysługujących jednostce samorządu terytorialnego praw własności,
- dane dotyczące:
  - innych niż własność praw majątkowych, w tym w szczególności o ograniczonych prawach rzeczowych, użytkowaniu wieczystym, wierzytelnościach, udziałach w spółkach, akcjach,
  - posiadania,
- dane o zmianach w stanie mienia komunalnego, w zakresie określonym w lit. a i b, od dnia złożenia poprzedniej informacji,
- dane o dochodach uzyskanych z tytułu wykonywania prawa własności i innych praw majątkowych oraz z wykonywania posiadania,
- inne dane i informacje o zdarzeniach mających wpływ na stan mienia jednostki samorządu terytorialnego.

Do sprawozdania należy również załączyć wykaz jednostek budżetowych posiadających wydzielone rachunki dochodów o których mowa w art. 223 ufp.

Zgodnie z art. 13 pkt 7 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych sprawozdania z wykonania budżetu wszystkich jednostek samorządu terytorialnego są ogłaszane w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Art. 269 ustawy stanowi, że sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego sporządza się na podstawie danych z ewidencji księgowej budżetu i sprawozdanie to powinno uwzględniać w szczególności:

1)   dochody i wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego w szczegółowości określonej jak w uchwale budżetowej;
2)   zmiany w planie wydatków na realizację programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, dokonane w trakcie roku budżetowego;
3)   stopień zaawansowania realizacji programów wieloletnich.

Izba szczególnie zwraca uwagę na informacje zawarte w punkcie 2) i 3), które często są pomijane w sprawozdaniach.

W części opisowej sprawozdań należy omówić między innymi:
- odchylenia od wykonania planu dochodów i wydatków oraz ich przyczyny,
- realizację dochodów własnych z uwzględnieniem podstawowych dochodów podatkowych, a także dochodów uzyskanych z gospodarowania mieniem komunalnym,
- realizację planu wydatków rzeczowych w tym szczególnie zadań inwestycyjnych
- ewentualne trudności w realizacji budżetu,
- wynik budżetu, stan zadłużenia z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz innych zobowiązań w tym wymagalnych.

Oddzielnie należy omówić stopień realizacji zadań zleconych i powierzonych z zakresu administracji rządowej oraz zadań publicznych realizowanych na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego.

Sprawozdanie to jest przekazywane do RIO w terminie do 31 marca roku następującego po roku budżetowym. Składy orzekające opiniują je pod kątem kompletności, zgodności zawartych w nim dochodów i wydatków z planem z innymi sprawozdaniami i obowiązującym prawem.

Sprawozdanie finansowe jednostki samorządu terytorialnego zarząd przekazuje organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego, w terminie do dnia 31 maja roku następującego po roku budżetowym.

Do regionalnej izby obrachunkowej sprawozdania finansowe zarządy jednostek samorządu terytorialnego przekazują w terminie do dnia 30 kwietnia 2014 roku, a bilanse skonsolidowane w formie pisemnej i formie dokumentu elektronicznego do dnia 30 czerwca 2014 roku stosownie do 26 ust.1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych (..) (Dz.U. z 2013 r, poz. 289 j.t.).

RIO przypomina,  że na podstawie z art. 268. ustawy roczne sprawozdanie finansowe jednostki samorządu terytorialnego, w której liczba mieszkańców, ustalona przez Główny Urząd Statystyczny, na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok, za który sporządzono sprawozdanie, przekracza 150 tysięcy, podlega badaniu przez biegłego rewidenta.

Procedura absolutoryjna

Komisja rewizyjna organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego rozpatruje sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z wykonania budżetu wraz Z opinią regionalnej izby obrachunkowej o tym sprawozdaniu oraz informację, o stanie mienia jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku gdy jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana do badania sprawozdania finansowego przedmiotem rozpatrzenia przez komisję rewizyjną jest również opinia z tego badania.

Komisja rewizyjna przedstawia w terminie do dnia 15 czerwca roku następującego po roku budżetowym organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego wniosek w sprawie absolutorium dla zarządu.

Jak zaznacza RIO, wniosek w sprawie absolutorium komisji rewizyjnej podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową. Powinien być przekazany do RIO z pismem przewodnim przewodniczącego rady. Wniosek powinien zawierać cechy opinii i jednoznacznie wskazywać czy komisja wnioskuje o udzielenie, czy też o nieudzielenie absolutorium zarządowi.

Wniosek winien zawierać uzasadnienie pozostające w logicznym związku z tezą wniosku i odnoszące się wyłącznie do wykonania budżetu za 2013 r na podstawie przedłożonych przez organ wykonawczy sprawozdań z wykonania budżetu.

Komisja rewizyjna przy formułowaniu wniosku może korzystać z całego zakresu uprawnień kontrolnych przysługujących radzie, dokonuje oceny wykonania budżetu pod kątem celowości wydatków, gospodarności, a także realizacji uchwał związanych z budżetem gminy, np. dotyczących zadań inwestycyjnych.

Wniosek komisji rewizyjnej powinien umożliwić radzie uzyskanie odpowiedzi na pytanie jaki jest stan planowanych dochodów i wydatków do zrealizowanych, jakie są przyczyny rozbieżności pomiędzy planem i wykonaniem, czy winą za owe rozbieżności można obciążyć organ wykonujący budżet, czy też były one wynikiem obiektywnych uwarunkowań.

Sformułowane we wniosku oceny powinny być uzasadnione faktami odnoszącymi się do wykonania budżetu.

Z przedłożonych materiałów powinno wynikać ponadto, ilu radnych wchodzi w skład komisji rewizyjnej, ilu wzięto udział w posiedzeniu komisji, jaki był wynik glosowania dotyczącego przyjęcia wniosku.

Zgodnie z nową ustawą o finansach publicznych organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego rozpatruje i zatwierdza sprawozdanie finansowe jednostki samorządu terytorialnego wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu, w terminie do dnia 30 czerwca roku następującego po roku budżetowym i podejmuje uchwałę w sprawie absolutorium dla zarządu. Uchwała w sprawie absolutorium może być podjęta po zapoznaniu się organu stanowiącego z:

1) sprawozdaniem z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
2) sprawozdaniem finansowym;
3) opinią z badania sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 268;
4) opinią regionalnej izby obrachunkowej o sprawozdaniach z wykonania budżetu,
5) informacją o stanie mienia jednostki samorządu terytorialnego;
6) stanowiskiem komisji rewizyjnej.

Zgodnie z art. 28a ustawy o samorządzie gminnym Rada Gminy zobowiązana jest także, przed podjęciem uchwały w sprawie absolutorium, do zapoznania się z opinią regionalnej izby obrachunkowej o wniosku komisji rewizyjnej.

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może żądać przedłożenia przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego dodatkowych wyjaśnień odnoszących się do dokumentów, o których mowa w pkt 1 i 2.

Z treści uchwały w sprawie udzielenia absolutorium powinno wynikać, że została podjęta na podstawie rozpatrzenia sprawozdania za rok 2013 i po jego zatwierdzeniu.

Jak informuje RIO, nie ma przeszkód, aby wola organu stanowiącego j.s.t. dotycząca zatwierdzenia przedłożonych sprawozdań (z wykonania budżetu i finansowego) wyrażona była w jednym głosowaniu, a nie w dwóch odrębnych, czyli w jednej uchwale. Natomiast nie można z uchwałami zatwierdzającymi sprawozdania łączyć uchwałę w sprawie absolutorium. Glosowania nad tymi uchwałami powinny być przeprowadzone oddzielnie ze względu na odmienny tryb głosowania.

Rada jednostki samorządu terytorialnego, dokonując oceny wykonania budżetu powinna czynić to w sposób kompleksowy, odnosząc się do całości wykonania planu finansowego, jakim jest budżet, nie zaś koncentrować się jedynie na wybranych elementach. Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem nieudzielenie absolutorium z przyczyn innych, niż z tytułu wykonania budżetu stanowi istotne naruszenie prawa.

Z uchwałą rady gminy w sprawie absolutorium należy przesłać do regionalnej izby obrachunkowej wyciąg z protokołu z sesji dotyczący rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu i podjęcia uchwały.

Tryb glosowania powinien być bezwzględnie jawny. Głosowanie w trybie tajnym skutkować będzie stwierdzeniem nieważności uchwały przez Kolegium RIO.

Zgodnie z art. 28a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, art.30 ust.la ustawy o samorządzie powiatowym i art. 34 ust. 1 a ustawy o samorządzie województwa uchwalę w sprawie absolutorium rada podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady.

W związku z zapisem art. 13 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowymi i art. 19 ust. 3 ustawy o samorządzie wojewódzkim zasada ta nic obowiązuje w powiatach i województwach samorządowych w odniesieniu do odrzucenia w głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium, gdyż wymienione przepisy ustawy stanowią, że jest to równoznaczne z przyjęciem uchwały o nieudzieleniu absolutorium. Tylko w takiej sytuacji uchwała może zapaść przy zwykłej większości.

Źródło: http://bip.warszawa.rio.gov.pl
/kic/Seriws Samorządowy PAP