Związek międzygminny może decydować o opłacie „śmieciowej”. Organy związku nie mają jednak uprawnień organu egzekucyjnego – wynika z interpretacji ministerstwa środowiska.

W związku z licznymi pytaniami gmin eksperci ministerstwa przygotowali interpretację dotyczącą wykonywania przez związek międzygminny obowiązków gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi.

Resort przypomina w niej, że gminy, które zgodnie z obowiązującą procedurą przystąpią do związku gmin cedują, ex lege, zgodnie z art. 64 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 3 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, swoje prawa i obowiązki na związek w zakresie zadań przekazanych związkowi z dniem ogłoszenia statutu związku.

Zadania przekazane przez gminy stają się więc zadaniami własnymi związku, ze wszystkimi tego prawnymi implikacjami. Zadania te obejmują zarówno sferę prawa publicznego, jak i sferę prawa prywatnego (cywilnego). Zakres zdolności prawnej związku w stosunku do powierzonych mu zadań jest tożsamy z zakresem zdolności prawnej gmin, które w nim uczestniczą.

Jak tłumaczą eksperci resortu, zgromadzenie związku międzygminnego utworzonego na podstawie art. 3 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach może więc uchwalać akty prawa miejscowego wynikające z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w szczególności w zakresie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zarząd zaś związku międzygminnego jest uprawniony do wydawania wszelkich decyzji administracyjnych wydawanych na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach na takich samych zasadach jak organy gmin wchodzących w skład związku.

W interpretacji zaznaczono jednak, że egzekucja jest prowadzona na podstawie odrębnych przepisów - ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.). Art. 1a pkt 7 tej ustawy wskazuje, że organem egzekucyjnym jest organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczania wykonania tych obowiązków.

Zgodnie z art. 19 tejże ustawy zasadniczo organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych jest naczelnik urzędu skarbowego. Organem egzekucyjnym mogą być też prezydenci niektórych miast (Białystok, Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Bytom, Chorzów, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Elbląg, Gdańsk, Gdynia, Gliwice, Gorzów Wielkopolski, Grudziądz, Jastrzębie-Zdrój, Jaworzno, Kalisz, Katowice, Kielce, Koszalin, Kraków, Legnica, Lublin, Łódź, Mysłowice, Olsztyn, Opole, Płock, Poznań, Radom, Ruda Śląska, Rybnik, Rzeszów, Siemianowice Śląskie, Słupsk, Sopot, Sosnowiec, Szczecin, Świętochłowice, Tarnów, Toruń, Tychy, Wałbrzych, Włocławek, Wrocław, Zabrze, Zielona Góra oraz miasto stołeczne Warszawa).

Ministerstwo podkreśla, że w odniesieniu do pozostałych gmin, w zakresie należności pieniężnych, w tym z tytułu podatków i opłat, dla których organ gminy jest właściwy do ich ustalania lub określania i pobierania, organem egzekucyjnym jest naczelnik urzędu skarbowego. Oznacza to, że w takim przypadku organ gminy lub organy związku międzygminnego muszą wystawić tytuł wykonawczy, zaś w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego uczestniczą jako wierzyciele.

Według ministerstwa gminy tworzące związek mogą określić w statucie związku międzygminnego zakres w jakim ma on dostęp do ewidencji ludności oraz zasobu geodezyjno-kartograficznego poszczególnych gmin wchodzących w skład związku w celu wykonywania jego zadań w zakresie utrzymania czystości i porządku w gminach.

W statucie związku należy też, zdaniem ekspertów, określić sposób finansowania związku. Finansowanie to może być oparte na dochodach własnych związku międzygminnego – w przypadku związku międzygminnego przejmującego zadania w zakresie utrzymania czystości i porządku np. w postaci wpływów z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi przekazywanych przez właścicieli nieruchomości, bądź też na składkach gmin tworzących związek międzygminny.

Wskazany powyżej zakres zadań oraz szczegółowe określenie praw i obowiązków związku międzygminnego przez określenie poszczególnych kompetencji przejmowanych przez związek międzygminny od gmin wchodzących w jego skład, powinien zostać określony w statucie związku międzygminnego uchwalanego na podstawie art. 67 ustawy o samorządzie gminnym.

/mp/