W poniedziałek, 22 sierpnia w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw, którego celem jest wsparcie JST „w realizacji ich zadań publicznych, w tym szczególnie istotnych obecnie, zadań z zakresu poprawy efektywności energetycznej oraz ograniczenia kosztów zakupu ciepła ponoszonych przez odbiorców. Ważne znaczenie ma też potrzeba wzmocnienia jednostek samorządu terytorialnego w obszarze inwestycyjnym”.

Jednym z najważniejszych rozwiązań jakie znajdą się w nowym projekcie będzie przekazanie samorządom w roku 2022 dodatkowych dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych w kwocie 13,673 mld zł. 

„Środki te byłyby wsparciem finansowym w realizacji zadań własnych samorządu terytorialnego, w tym szczególnie istotnych obecnie zadań z zakresu poprawy efektywności energetycznej oraz ograniczenia kosztów zakupu ciepła ponoszonych przez odbiorców” – zaznaczono w informacji.

Jak dodano, dzięki tym zmianom JST otrzymają jeszcze w tym roku dodatkowe środki, ponad te gwarantowane w 2023 r. zgodnie obecnymi przepisami (czyli ponad część rozwojową subwencji ogólnej). Wcześniejsze przekazanie środków finansowych oraz ich zwiększenie jest korzystne dla samorządów szczególnie w związku z inflacją.

W komunikacie wyjaśniono też, że z uwagi na wcześniejsze zasilenie finansowe JST, w roku 2023 nie otrzymają one części rozwojowej subwencji ogólnej. Nie zostanie ona zaplanowana w projekcie ustawy budżetowej na rok 2023.

W projekcie znajdą się przepisy obligujące samorządy do przeznaczenia w latach 2022–2025 na zadania zmierzające do poprawy efektywności energetycznej oraz wspomaganiem ograniczenia kosztów zakupu ciepła ponoszonych przez odbiorców wydatków w kwocie nie mniejszej niż równowartość 15% kwoty otrzymanych w 2022 r. dodatkowych dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych.

„Konsekwencją proponowanego rozwiązania jest konieczność wprowadzenia dodatkowych przepisów w zakresie danych uwzględnianych przy ustalaniu na rok 2023 subwencji ogólnej dla JST, na rok 2024 korekty dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, o której w art. 9c ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz w zakresie ustalania na rok 2023 części stałej składki rocznej gmin wchodzących w skład związku metropolitalnego w województwie śląskim” – napisano w komunikacie.

Elastyczne zasady zadłużania się przez JST

Wśród proponowanych rozwiązań jest też dostosowanie reguł fiskalnych obowiązujących samorządy do obecnej sytuacji ekonomiczno-finansowej, tj. wprowadzenie czasowych preferencji w zakresie zasady zrównoważenia części bieżącej budżetu jednostki samorządu terytorialnego oraz limitu długu. 

Chodzi o przedłużenie możliwości bilansowania części bieżącej budżetu JST na lata 2023-2025 wolnymi środkami będącymi w dyspozycji jednostki. 

Dodatkowo w projekcie mają się znaleźć rozwiązania umożliwiające niespełnienie przez JST relacji ograniczającej wysokość spłaty długu, czyli indywidualnego limitu spłaty zobowiązań, o którym mowa w art. 243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, pod warunkiem gdy łączna kwota długu jednostki nie przekroczy 100 proc. jej dochodów ogółem pomniejszonych o dotacje i środki o podobnym charakterze ( czyli co do których organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie ma swobody podejmowania decyzji o ich przeznaczeniu) oraz powiększonych o planowane przychody z tytułów określonych w art. 217 ust. 2 pkt 4-8 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych nieprzeznaczone na sfinansowanie deficytu budżetowego. 

Dodatkowym zabezpieczeniem samorządu terytorialnego będzie rozwiązanie, zgodnie z którym jednostka samorządu terytorialnego będzie mogła przekroczyć indywidualny limit spłaty zobowiązań wyłącznie w przypadku gdy taka sytuacji nie zagrozi realizacji zadań publicznych.

W projekcie znajdą się też przepisy wydłużające o rok okres wydatkowania środków otrzymanych z budżetu państwa przez gminy w roku 2021 z przeznaczeniem na wsparcie finansowe inwestycji w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę oraz w zakresie kanalizacji. 


mp/