W połowie grudnia w Krośnie otwarte zostanie „Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej”, które ulokowano w zmodernizowanym w tym celu budynku dworca PKP. To inwestycja tamtejszego samorządu miejskiego.

„Miejsce, w którym tradycja przenikać się będzie z nowoczesnością, dla starszych będzie to podróż sentymentalna do przeszłości, dla młodszych lekcja historii o tożsamości regionalnej” – tak opisuje się nowo powstająca krośnieńska placówka kulturalna na swym profilu na Facebooku.

Na stronie internetowej Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej czytamy, że będzie „to miejsce spotkań z kulturą ludową i tradycyjną, w którym za pomocą działań odtwórczych i twórczych (obrzęd, taniec, opowieść, śpiew, kuchnia, rękodzieło, rzemiosło, widowisko):

• przybliżamy, odtwarzamy i propagujemy „życie po dawnemu”,
• budzimy poczucie przynależności do lokalnej wspólnoty, prezentując wspólne i ponadczasowe wartości kultury tradycyjnej,’
• poszukujemy źródeł tradycji „u siebie”, poprzez propagowanie dobrych wzorców,
• reaktywujemy naturalny sposób przekazywania tradycyjnej wiedzy i umiejętności,
• udostępniamy żywą kulturę ludową i tradycyjną w atrakcyjnych, rozwijających formach,
• inspirujemy do dalszych podróży po regionie, pogłębiania wiedzy o jego tradycji i historii,
• przyczyniamy się do ocalenia i zachowania dla następnych pokoleń żywych zjawisk kultury ludowej i tradycyjnej,
• udowadniamy, że ETNO nie musi kojarzyć się z obciachem!"

Jak krośnieńskie etnocentrum zamierza osiągnąć te cele? „Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej to nie muzeum ani placówka naukowa, chociaż wszystkie prowadzone działania i odbywające się tu wydarzenia opierają się o wiedzę etnograficzną i wynikają z dokładnych badań terenowych” – wyjaśnia nowo powstająca placówka. „Kulturę tradycyjną prezentujemy w nowoczesny i nowatorski sposób. Poruszamy się w specjalnie zaaranżowanych przestrzeniach, wśród starodawnych przedmiotów i pieśni. Podstawowym środkiem przekazu są bajki, legendy i gawędy dostosowywane do potrzeb każdej grupy wiekowej. We wnętrzach podziemia warto posłuchać oryginalnych pieśni, odkrytych w trakcie poszukiwań na Podkarpaciu, a w scenerii dawnego peronu kolejowego obejrzeć stare zdjęcia, odnajdując ślady historii naszego regionu. W sali legend można zasiąść w drabiniastym wozie i zapoznać się z jedną z wielu lokalnych opowieści w animowanej, interaktywnej wersji. W sali gier można znaleźć zarówno nowoczesne gry w technologii kinect, jak i tradycyjne gry planszowe. W izbie z piecem za pomocą video mappingu przedstawiono proces przygotowywania tradycyjnego posiłku. Na chętnych czeka też wirtualna przymierzalnia ludowych strojów i możliwość zaprojektowania własnego wzoru haftu na specjalnym ekranie dotykowym”.

Warsztaty, które będzie prowadzić entocentrum, mają „odzwierciedlać świat dawnej wsi – wyrabiać poczucie rytmu, budować harmonię z otoczeniem i wewnętrzny porządek”, a tradycyjne śpiewy, muzyka, tańce, tkactwo, potrawy, hafty, etnobotanika, malarstwo i rzeźba będą tu współistnieć z nowoczesnymi wizualizacjami i światem wirtualnym. Na potańcówkach w Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej będzie można usłyszeć żywą muzykę wykonywaną przez kapele w tradycyjnych składach, nauczyć się oraz zatańczyć popularne krośnieńskie tańce ludowe.

Pomysł polegał też na tym, żeby przy okazji zmodernizować zdegradowany wcześniej budynek dworca głównego PKP w Krośnie, lokując w nim etnocentrum, tworząc w nim miejsce, w którym „prezentowane będzie lokalne dziedzictwo kulturowe”. Tak zaadaptowany dworzec ma stać się wizytówką miasta. Po modernizacji budynek jest wyposażony zarówno w tradycyjne sprzęty (tradycyjnego lokalnego rzemiosła), jak i nowoczesne, multimedialne narzędzia prezentacji. Część zmodernizowanego budynku nadal będzie pełnić funkcje dworca - znajdować się będzie tam sklep muzealny, elektroniczna informacja kolejowa i autobusowa oraz automatyczna kasa biletowa.

Na potrzeby utworzenia Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej zaadaptowany zostanie również strych i piwnice.
Budynek jest wyposażony w tradycyjne rekwizyty wykonane zgodnie z wzornictwem i technologią z „epoki”, np. atrapa wozu, ruchome zabawki, rzeźby, obrazy, tradycyjny piec chlebowy, drewniane ławy, stoły, krzesła, meble, gliniane misy, skrzynie, kamionkowe garnki, zabytkowy warsztat tkacki, instrumenty muzyczne oraz oczywiście te bardziej współczesne urządzenia multimedialne.

Nowy obiekt, który jest współfinansowany z dotacji unijnej (z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020), ma służyć mieszkańców Krosna i przyległych gmin, a także turystom, gdzie „każdy będzie miał możliwość wymienić się swoimi pomysłami, nauczyć się czegoś od „mistrzów” w dziedzinie sztuki, tradycji i muzyki ludowej”.

Inwestycja kosztowała 19,8 mln zł, ale ponad połowę kosztów (13,5 mln zł) pokryto z unijnej dotacji.

jmk/