Znowelizowany Kodeks pracy umożliwia pracownikowi skorzystanie z dodatkowych 7 dni wolnych od pracy. Maksymalny wymiar urlopu opiekuńczego i zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej jest określony na dany rok kalendarzowy. To znaczy, że wolnych dni nie można przenieść na kolejny rok.

„Przepisy nie przewidują możliwości przeniesienia niewykorzystanego uprawnienia do zwolnienia od pracy w danym roku kalendarzowym na rok kolejny, ani na lata przyszłe. Należy, wiec przyjąć, że niewykorzystane dni/godziny wymienionych zwolnień od pracy nie przechodzą na następny rok, tylko prawo do nowej puli pracownik nabywa w każdym kolejnym roku kalendarzowym” – wyjaśnił, w odpowiedzi na pytania Serwisu Samorządowego PAP,  Główny Inspektorat Pracy.

Jak przypomniał rzecznik  prasowy GIP Juliusz Głuski-Schimmer, kwestie dotyczące udzielania zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej i urlopu opiekuńczego zostały uregulowane w  ustawie z 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465). 

Zgodnie z art. 148¹  Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni lub 16 godzin, w powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. 

Nowe urlopy, praca zdalna, kontrole trzeźwości – opublikowano jednolity tekst Kodeksu pracy (dokument)

Według obowiązujących przepisów wniosek należy zgłosić pracodawcy najpóźniej w dniu korzystania ze zwolnienia. Za zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej pracownikowi przysługuje prawo do połowy wynagrodzenia. W przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar zwolnienia ustala się proporcjonalnie do wymiary czasu pracy, a niepełną godzinę zaokrągla w górę do pełnej godziny.

Natomiast w myśl 173¹ Kodeksu pracy urlop opiekuńczy pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego w wymiarze 5 dni roboczych, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny (matka, ojciec, syn, córka, małżonek) lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. 

Urlopu udzielany jest w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z jego rozkładem czasu pracy. Wniosek o ten rodzaj urlopu należy złożyć w postaci papierowej lub elektronicznej najpóźniej dzień przed rozpoczęciem urlopu. Za czas urlopu opiekuńczego pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie, natomiast zachowuje on prawo do pozostałych uprawnień pracowniczych.  

Zgodnie z art. 167² Kodeksu pracy, na kolejny rok nie przechodzi też urlop na żądanie, którego wymiar w danym roku kalendarzowym wynosi nie więcej niż 4 dni, niezależnie od liczby pracodawców, z którymi pracownik pozostaje w danym roku w kolejnych stosunkach pracy. Urlop na żądanie nie stanowi urlopu dodatkowego – jest częścią urlopu wypoczynkowego w ramach wymiaru przysługującemu pracownikowi na podstawie art. 154 Kodeksu pracy. 

mr/