Gra o przestrzeń związana jest ze spektaklem rozgrywającym się na określonym terytorium i dotyczy aktorów lokalnych, którzy konkurują ze sobą o określony zasób - przestrzeń - uważa dr Marcin Feltynowski z Uniwersytetu Łódzkiego.

Podstawowe uwarunkowanie dla gry o przestrzeń stanowią przepisy prawa, które uchwalane przez Sejm mają wpływ na społeczność lokalną. To właśnie obowiązujące prawo jest jednym z czynników generujących zachowania użytkowników przestrzeni.

Polskie prawodawstwo dotyczące planowania przestrzennego, mimo że związane jest z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717 z późn. zm.)), nie pozostaje samowystarczalną wyspą, ponieważ bardzo wiele aktów prawnych wpływa na zapisy ustawy w sposób bezpośredni lub pośredni.

Wśród ustaw, które w ostatnich dwóch latach wprowadzają znaczące zmiany w zapisach prawa dotyczącego planowania przestrzennego należy wymienić między innymi: ustawę o związkach metropolitalnych (Dz.U. 2015 poz. 1890)) i ustawę o rewitalizacji (Dz.U. 2015 poz. 1777). Akty te należą do grupy przepisów, które bezpośrednio zmieniły treść ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W przypadku ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz.U. 2016 poz. 961)), pomimo braku istotnych zmian w treści ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, należy wskazać, że oddziałuje ona w sposób znaczący na przestrzeń. W szczególności ma to miejsce na obszarach wiejskich, gdzie ustawa warunkuje zachowania aktorów lokalnych w grze o przestrzeń.

Ustawa o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych wydana została 20 maja 2016 roku, a okres jej obowiązywania rozpoczął się 16 lipca 2016 roku. Zgodnie z obowiązującymi do 15 lipca przepisami lokalizacja wiatraków odbywała się w oparciu o zapisy ustawy: o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Środowiska z 1 października 2012 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2012 poz. 1109).

Zapisy tych aktów prawnych dawały większą swobodę w lokalizacji elektrowni wiatrowych w odniesieniu do zabudowań mieszkaniowych. Zgodnie z raportem Najwyższej Izby Kontroli „Lokalizacja i budowa lądowych farm wiatrowych" (Nr ewid. 131/2014/P/13/189/LWR) posadowienie wiatraków w niektórych wypadkach wynosiło mniej niż 60 metrów.

Używając uproszczenia zapisów artykułu 5 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, od 16 lipca 2016 roku nowe elektrownie wiatrowe będą mogły być lokalizowane w odległości dziesięciokrotności wysokości całkowitej wiatraka od zabudowy mieszkaniowej, leśnych kompleksów promocyjnych, parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych oraz obszarów Natura 2000. Analiza przepisów od strony praktycznej z wykorzystaniem dostępnych danych i informacji pozwoliła ustalić, że w przypadku obszarów wiejskich województwa łódzkiego będzie można zlokalizować elektrownie wiatrowe zaledwie na 1 proc. powierzchni tych obszarów.

W przypadku wcześniej obowiązujących przepisów elektrownie wiatrowe mogły być budowane w bliskiej odległości od zabudowy mieszkaniowej. Obecnie dostępność terenów pod elektrownie wiatrowe zmniejszyła się radykalnie. Należy podkreślić, że dostępność w ujęciu jakościowym jest znacznie mniejsza niż wykazany 1 proc. powierzchni obszarów wiejskich wynikający z wyliczeń ilościowych. Przyczyną tego stanu jest występowanie na tych terenach kompleksów leśnych lub jak w przypadku województwa łódzkiego kopalni odkrywkowej.

Celem nadrzędnym wprowadzanych przepisów prawnych w sferze planowania przestrzennego i w innych obszarach funkcjonowania samorządów lokalnych, powinno być kształtowanie zapisów godzących potrzeby rozbieżnych grup interesariuszy. Wykorzystanie zapisów obecnej ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych przy jednoczesnym złagodzeniu kryterium odległościowego mogłoby przynieść pozytywne efekty w grze o przestrzeń, dając samorządom lokalnym narzędzie do stanowienia prawa w sposób zgodny z interesem aktorów lokalnych.

Marcin Feltynowski - doktor nauk ekonomicznych, adiunkt w Katedrze Gospodarki Regionalnej i Środowiska, specjalista w zakresie planowania przestrzennego, rozwoju lokalnego, systemów informacji przestrzennej oraz zwolennik polityki opartej na dowodach. Autor artykułów naukowych oraz projektów o charakterze naukowym i dydaktycznym. Współautor opracowań związanych z obszarem planowania przestrzennego.

Więcej: http://www.region.uni.lodz.pl/zespol/dr-marcin-feltynowski/

 
Źródło: Uniwersytet Łódzki