Cofnięcie oświadczenia woli o zrzeczeniu się mandatu jest dopuszczalne tylko w sytuacjach wyjątkowych. W przeciwnym razie jest nieważne – orzekł WSA w Łodzi.

Pod koniec grudnia 2012 r. radny Gminy Sadkowice (Łódzkie) nie podając żadnego powodu zrezygnował z pełnienia funkcji. Doszło do pisemnego zrzeczenia się mandatu, o którym mowa przepisach Ordynacji wyborczej. Jednak niecałe 4 tygodnie później radny wycofał się z decyzji i odwołał swoje wcześniejsze oświadczenie.

Z materiału dowodowego wynika, że zmienił zdanie po tym, jak skonsultował się z radą sołecką, sołtysem i wyborcami. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi w tym przypadku nie zaistniała sytuacja wyjątkowa, uzasadniająca skuteczne odwołanie wcześniej złożonego oświadczenia woli.

„Ranga aktu wyboru na radnego nie pozwala przyjąć, by wybrany przedstawiciel raz rezygnował ze swojego umocowania demokratycznego, a innym razem wyrażał wolę dalszego pełnienia funkcji radnego. Tego rodzaju zachowania mogłyby uniemożliwić prawidłowe funkcjonowanie rady gminy” – ocenił sąd.

Konsekwencją zrzeczenia się mandatu przez radnego jest obowiązek podjęcia uchwały stwierdzającej wygaśnięcie mandatu. Rada Gminy Sadkowice w wymaganym terminie takiej uchwały jednak nie podjęła. W związku z czym, zdaniem sądu, wojewoda łódzki słusznie wydał zarządzenie zastępcze stwierdzające wygaśnięcie mandatu radnego.

Sąd argumentując werdykt, powołał się na wcześniejsze rozstrzygnięciach NSA, w których wskazano, że przepisy Ordynacji wyborczej nie mówią o "pozbawieniu mandatu" przez radę, lecz o stwierdzeniu (wcześniejszego) wygaśnięcia mandatu radnego w drodze uchwały. Zatem to nie od uznania rady zależy, czy radny może wykonywać swój mandat.

„Omawiane przepisy są kategoryczne w swym brzmieniu, stanowiąc, że mandat radnego wygasa w wyniku zaistnienia jednego ze zdarzeń enumeratywnie wymienionych w art. 190 ust. 1 Ordynacji wyborczej. Rola rady sprowadza się jedynie do stwierdzenia tego skutku w drodze uchwały” – zaznaczono w orzeczeniu.

Jednak dopiero od momentu podjęcia uchwały, a w przypadku jej braku – zarządzenia zastępczego organu nadzoru, powoływanie się na wygaśnięcie mandatu jest prawnie skuteczne.

Dlatego Rada Gminy Sadkowice zobowiązana była do podjęcia uchwały o wygaśnięciu mandatu rajcy. Skoro taka uchwała nie została podjęta, organ nadzoru wydał zaskarżone zarządzenie zastępcze, które w ocenie WSA jest zgodne z prawem.

Wyrok WSA w Łodzi, sygn. akt III SA/Łd 174/14

/kic/Serwis Samorządowy PAP