Senat nie wniósł w czwartek poprawek do nowelizacji ustawy o Regionalnych Izbach Obrachunkowych. Nowela trafi teraz do podpisu prezydenta.

Za ustawą - bez poprawek - głosowało 49 senatorów, 32 było przeciw, 2 wstrzymało się od głosu.

Wcześniej Senat odrzucił wniosek senatorów PO o odrzucenie ustawy w całości. Senatorowie PO na obradach komisji wskazywali m.in., że nowe przepisy spowodują, że organy samorządowe będą w pełni podporządkowane rządowi i będą bały się podejmować działania z obawy o to, że mogą zostać odwołane w trybie natychmiastowej wykonalności. Argumentowano, że nowela daje premierowi prawo zawieszenia organów JST i ustanowienia zarządu komisarycznego na okres do dwóch lat w razie m.in. nierokującego szybkiej poprawy i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu przez nie zadań publicznych.

Wiceminster SWiA Jarosław Zieliński argumentował natomiast, że nowelizacja ma rozwiązać problem rosnącej tendencji do nadmiernego zadłużania się samorządów, a do tego potrzebne są odpowiednie mechanizmy kontrolne. Według niego obecnie ponad 2 tys. samorządów jest zadłużonych do 30 proc. ich dochodów, kilkaset - między 30 a 40 proc., kilkadziesiąt ma zadłużenie rzędu 50-60 proc., a 62 samorządy są zadłużone powyżej 60 proc. swoich dochodów. Jak ocenił, te dane pokazują, że sprawa jest poważna i wymaga podjęcia działań.

Nowelizacja ustawy o RIO - według rządu - ma wzmocnić kontrolną i pomocniczą wobec samorządu terytorialnego funkcję izb. Przewiduje m.in. że premier nie będzie już musiał zasięgać opinii sejmików wojewódzkich przed wydaniem rozporządzenia w sprawie m.in. dot. siedzib izb, zasięgu terytorialnego ich działania, organizacji, czy liczby członków kolegium w każdej z nich.

Nowelizacja wprowadza też zmiany w zasadach przeprowadzania konkursu na prezesa izby. Będzie go powoływał i odwoływał premier na wniosek szefa MSWiA; kadencja prezesa ma trwać 6 lat. Zgodnie z nowelą funkcje prezesa można pełnić nie dłużej niż dwie następujące po sobie kadencje. Konkursy na stanowiska prezesów RIO na podstawie dotychczasowych przepisów i niezakończone powołaniem do dnia po ogłoszeniu ustawy w dzienniku ustaw, ulegają zakończeniu.

W ustawie zapisano, że umowy dotychczasowych etatowych członków kolegiów RIO wygasają po czterech miesiącach od dnia wejścia w życie nowych przepisów, o ile do tego czasu nie zostaną znów powołani; kadencje pozaetatowych członków kolegiów RIO skończą się po 2 miesiącach.       

Ponadto nowela daje RIO szersze pole do kontroli. Zgodnie z nią inspektorzy nie badaliby, jak dotąd, tylko legalności wydatków, ale też gospodarność "w zakresie tzw. tytułów dłużnych i w oparciu o kryterium rzetelności".

Nowela daje premierowi prawo zawieszenia organów JST i ustanowienia zarządu komisarycznego na okres do dwóch lat w razie "nierokującego szybkiej poprawy i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu przez nie zadań publicznych".

Nowe przepisy stanowią też, że premier będzie mógł wydać rygor natychmiastowej wykonalności rozstrzygnięciom RIO dot. odwoływania lub rozwiązywania organu wykonawczego jednostek samorządu terytorialnego i wyznaczenia osoby, która do czasu wyboru kolejnego organu będzie pełniła jego funkcję.

Może tak zrobić w sytuacji gdy nie ma możliwości uchwalenia wieloletniej prognozy finansowej lub budżetu, mimo wdrożenia postępowania naprawczego lub wtedy, gdy brak pozytywnej opinii RIO dla niego. Premier będzie miał taką możliwość także wtedy gdy "co najmniej jeden z organów nie wykonuje działań publicznych przez okres co najmniej 6 miesięcy". Decyzję taką będzie można zaskarżyć do sądu.

Źródło: Codzienny Serwis Informacyjny

woj/