Specjalnie przeszkoleni pracownicy socjalni tzw. „streetworker”, oferty edukacyjne centrów integracji społecznej, Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności oraz partnerstwa „Gmina – Organizacja Pozarządowa” - to niektóre pomysły rządu na przeciwdziałanie bezdomności. Wojewodowie i marszałkowie województw raz na dwa lata mają przeprowadzić badania socjodemograficzne osób bezdomnych.

Ministerstwo pracy i polityki społecznej przekazało do konsultacji międzyresortowych i społecznych projekt dokumentu "Krajowy Program Wychodzenia z Bezdomności i Rozwoju Budownictwa Socjalnego na lata 2009-2015". Program ma mi.n wprowadzić w kraju jednolite standardy usług realizowanych w obszarze przeciwdziałania bezdomności.

Zdaniem MPiPS obecnie wiele gmin nadal nie ma gotowych scenariuszy działań w przypadku pojawienia się problemu bezdomności. Choć są też dobre wzorce – chociażby miasto Żary (woj. lubuskie), które w swojej strategii rozwiązywania problemów społecznych analizuje liczbę bezdomnych w mieście i wymienia działania podejmowane na rzecz bezdomnych.

„Krajowy Program Wychodzenia z Bezdomności...” zakłada wprowadzenie systemu prawnego funkcjonowania placówek pomocowych dla bezdomnych, tzw. Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności, który gminy ujmowałyby w swoich strategiach społecznych.

- Miałby on wskazywać drogę postępowania w przywracaniu osób bezdomnych do ponownego pełnienia ról zawodowych i społecznych – czytamy w projekcie.

Program Wychodzenia z Bezdomności i Rozwoju Budownictwa Socjalnego wprowadza obowiązek stosowania kontraktów socjalnych w niektórych rodzajach placówek pomocy, m.in. noclegowniach i domach dla bezdomnych. Resort pracy i polityki społecznej chce, aby tworzone były partnerstwa gminy i organizacji pozarządowych.

Projekt zakłada również wprowadzenie preferencyjno-motywacyjnego systemu dla samorządów gmin łączących problematykę budownictwa socjalnego z aktywizacją bezdomnych lub zagrożonych bezdomnością.

Przygotowano zmiany w ustawie z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych. Gminy będą mogły pozyskać przy pomocy finansowej państwa mieszkania komunalne nie posiadające statusu lokali socjalnych. Zwiększony zostanie maksymalny poziom finansowego wsparcia, o jakie będą mogły się biegać (od 30 do 50 proc. kosztów przedsięwzięcia).

MPiPS podkreśla, że obecnie brakuje informacji o rzeczywistej liczbie bezdomnych w gminach. Dlatego resort zaleci wojewodom i marszałkom województw przeprowadzenie raz na dwa lata badań socjodemograficznych osób bezdomnych. Wzorem ma być województwo pomorskie, na terenie którego od 2001 r. przeprowadza się takie badanie. Udział w nim biorą przedstawiciele: organizacji pozarządowych, ośrodków pomocy społecznej, urzędów gminnych, straży miejskiej oraz policji. Pierwszą akcję w województwie pomorskim przeprowadzono w 2001 r. – spisano 2,1 tys. osób, w 2003 r. - 2,3 tys. osób, a w 2006 r.- 2,7 tys. osób.

Jak czytamy w dokumencie, „niezbędne jest również wprowadzenie nowej specjalizacji kształcenia pracowników socjalnych – tzw. specjalności „streetworker”.

Centra integracji społecznej mają przygotowywać ofertę dla bezdomnych i współpracować z placówkami pomocy osobom bezdomnym.

Resort pracy i polityki społecznej zapowiada, że kontynuowane będą programy „Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu” oraz „Powrót osób bezdomnych do społeczności”. Dzięki nim gminy i organizacje pozarządowe otrzymają rządowe wsparcie na lokalne programy, w których udział będą brały osoby bezdomne lub zagrożone bezdomnością.

W latach 2007/2008 realizowano 35 lokalnych projektów aktywizacji zawodowej i społecznej, w których brało udział ponad tysiąc osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. W ramach programów wyremontowano 200 lokali socjalnych oraz wybudowano 40 wieloosobowych pokoi w domach dla bezdomnych.

Według danych MPiPS, w Polsce jest ok. 80 tys. osób bezdomnych. Organizacje społeczne podają liczbę dwu-, trzykrotnie wyższą, tj. ok. 300 tys. osób.

Projekt Programu Wychodzenia z Bezdomności i Rozwoju Budownictwa Socjalnego na lata 2009-2015 dostępny jest na stronie internetowej MPiPS.

/amk/