Unia Metropolii Polskich przygotowała zestaw postulatów, które pomogą gminom osiągnąć wymagane poziomy recyklingu. Wśród nich jest pomysł zobowiązania, pod groźbą kar, wszystkich podmiotów pośredniczących w obrocie odpadami do udzielania gminie pełnych informacji na temat ich zagospodarowania.
Zespół ds. Odpadów Komunalnych Unii Metropolii Polskich rozpoznał szereg przeszkód prawnych i administracyjnych, które utrudniają gminom osiągnięcie wymaganych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych. Eksperci zaproponowali rozwiązania, które posłużą jako punkt wyjściowy do dalszych prac legislacyjnych zespołu i opracowania projektów zmian w prawie.
Przedstawiciele UMP zwrócili m.in. uwagę, że rozporządzenie w sprawie sposobu obliczania poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych jest bardzo ogólne, nie wskazuje wprost wielu aspektów, co daje pole do interpretacji poszczególnym urzędom marszałkowskim. Dlatego zaproponowali wprowadzanie do sprawozdania wszystkich odpadów, które w jakikolwiek sposób zostały poddane recyklingowi lub odzyskowi i wykorzystane do ponownego użycia, w sytuacji gdy gmina oraz instalacja dysponuje odpowiednimi dokumentami.
Wśród postulatów jest też uznanie przetworzonych odpadów do obliczania poziomów recyklingu niezależnie od nadanego kodu, jeżeli pochodzą z gospodarstw domowych, niezależenie od posiadania odpowiedników w kategorii 20.
W przypadku bioodpadów metropolie proponują, aby proces zagospodarowania D8 (obróbka tlenowa lub beztlenowa w przypadku odpadów selektywnie zebranych) zaliczyć do recyklingu. Chcą też, aby uznać przetworzone bioodpady w trakcie certyfikacji za poddane recyklingowi w danym roku.
Ponadto zaproponowano zniesienie arbitralności w uznawaniu przez marszałka województwa możliwości wliczania do poziomów recyklingu i uznanie bioodpadów jako poddanych recyklingowi i możliwych do uwzględnienia w rocznych sprawozdaniach. Dodatkowo UMP chce wprowadzenia jednego, krajowego i konkretnego współczynnika, według którego gminy jednolicie będą wyliczały poziomy recyklingu z uwzględnieniem bioodpadów z przydomowych kompostowników.
Zespół UMP chce też, aby wliczać do recyklingu całość masy odpadów przekazanych do recyklera z Instalacji. Chodzi o wliczanie masy odpadów na bazie masy przekazanych odpadów, a nie uzyskanych DPR.
Zdaniem ekspertów ZMP podmioty zbierające odpady komunalne, PSZOKi oraz podmioty odbierające odpady na podstawie umowy z gminą powinny osiągać i wykazywać w sprawozdaniu poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych. Tymczasem, jak zauważono, gminy nie dysponują praktycznym narzędziem służącym pozyskaniu informacji o instalacjach docelowych, do których trafiły odpady. Brakuje jasnej procedury oraz dokumentu, który podążałby za odpadem aż do ostatecznego recyklera (funkcjonujące DPD i DPR nie są stosowane w gospodarce odpadami komunalnymi tylko na potrzeby organizacji odzysku opakowań).
Zdaniem UMP rozwiązaniem byłoby zobowiązanie podmiotów pośredniczących w obrocie odpadami lub zbierających odpady od innych zbierających do udzielania pełnych informacji na temat zagospodarowania odpadów przekazanych do nich przez podmioty składające do gmin sprawozdania komunalne, bez względu na istnienie tajemnicy przedsiębiorstwa.
Metropolie proponują także umożliwienie żądania przez podmiot odbierający lub zbierający odpady komunalne przedstawienia informacji o sposobie zagospodarowania przekazanych im odpadów od kolejnych posiadaczy odpadów, w szczególności danych o odpadach poddanych recyklingowi.
Według miast konieczne jest też wprowadzenie sankcji karnych za brak przekazywania informacji, o których mowa w art. 9oa Ustawy. „Bez sankcji za brak prawidłowego przekazywania danych, podmiot odbierający i zbierający odpady komunalne oraz gmina nie będą mogli prawidłowo sporządzić sprawozdania i wyliczyć wysokość osiąganych poziomów, o których mowa w art. 3b i 3c Ustawy” – zaznaczono w stanowisku.
Zdaniem zespołu UMP konieczne jest przygotowanie założeń ROP i wprowadzenie ROP równolegle z systemem kaucyjnym. Samorządy chcą, aby wprowadzający produkty w opakowaniach i opakowania objęte systemem kaucyjnym byli zobowiązani do bezwzględnego obowiązku raportowania o ilościach zebranych na terenie danej gminy odpadów.
Metropolie postulują też zapewnienie sprawozdawczości w gminie, w której zbiera się odpady, a nie np. „w centrali” (zebrane odpady transportowane do jednostki centralnej i dopiero tam w wybranej przez nią instalacji poddawane recyklingowi i tam sprawozdawane).
Zaproponowano też obniżenie wymaganych poziomów recyklingu ze względu na odpływ surowca z terenu gminy, tj. strumienia zebranego w ramach systemu kaucyjnego w całej masie odpadów selektywnie zbieranych w zakresie danej frakcji.
Samorządy chcą też, żeby powstała baza danych podmiotów prowadzących system kaucyjny w danej gminie, która powinna być ogólnodostępna dla gmin oraz na bieżąco aktualizowana.
mp/