W dniu 23 lutego 2007 r. w Sanockim Domu Kultury miała miejsce pierwsza, sanocka część konferencji naukowej poświęconej Grzegorzowi z Sanoka. Głównymi organizatorami konferencji, poza Instytutem Kulturoznawstwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Jan Grodka w Sanoku, były: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka oraz Urząd Miasta Sanoka, a także Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Sanoku oraz Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej.

Owa sesja naukowa otworzyła cykl imprez poświęconych wybitnemu sanoczaninowi, zaplanowanych na rok 2007, który został ogłoszony przez władze miejskie „Rokiem Grzegorza z Sanoka”.
Przed 30 laty, w 500 rocznicę śmierci Grzegorza w Sanoku i Krakowie odbyła się dwudniowa konferencja naukowa, podczas której badacze z Krakowa i Lublina przedstawili wyniki swoich dociekań poświęconych osobie naszego bohatera. Wyjaśniono wówczas kontrowersje związane m.in. z pochodzeniem społecznym późniejszego humanisty i arcybiskupa lwowskiego. Oczywiście ówczesna sesja nie dała odpowiedzi na wszystkie pytania, a podczas jej trwania pojawiły się nowe problemy wymagające podjęcia badań źródłowych.

Ostatnie spotkanie naukowców w Sanoku w 600 lecie urodzin arcybiskupa Grzegorza było okazją, by opracować dotychczas nie zagospodarowane obszary w dociekaniach nad osobą Grzegorza z Sanoka.
W związku z tym, że sesja miała otwarty charakter i zaproszono na nią studentów sanockiej

Prof. dr hab. Jerzy Wyrozumski (PAU Kraków) w wykładzie „Początki uniwersytetów środkowoeuropejskich” przedstawił problematykę funkcjonowania uniwersytetów w Polsce, Czechach, Austrii i na Węgrzech, szczególną uwagę poświęcając staraniom o ich erygowanie.

Prof. dr hab. Feliks Kiryk (Instytut Historii AP w Krakowie) mówił o „Sanoku w XV wieku”, poruszył też problem występowania w XV wiecznych źródłach postaci używających imienia „Grzegorz z Sanoka”, nie zawsze tożsamych z naszym bohaterem.

Z kolei dr hab. Stanisław Sroka, prof. PWSZ (Instytut Historii UJ, Instytut Kulturoznawstwa PWSZ w Sanoku) przedstawił nie poruszaną dotychczas szerzej w literaturze, sprawę uczestnictwa polskich humanistów i uczonych, w tym i Grzegorza z Sanoka, w bogatym życiu kulturalnym Królestwa Węgier epoki króla Macieja Korwina.
Mgr Tomasz Adamiak (Strachocina – Sanok) mówił o związkach Grzegorza z Filipem Kallimachem i o „Dunajowskim dworze Grzegorza z Sanoka”.

Duży walor naukowy, miały szczegółowe referaty prof. dr hab. Krzysztofa Baczkowskiego (Instytut Historii UJ), dr hab. Alberta Gorzkowskiego (Wydział Polonistyki UJ) i dr Tomasza Graffa (Kraków).
Referat prof. Baczkowskiego – „Grzegorz z Sanoka w opinii potomnych” wypełnił lukę istniejącą w tej tematyce. Dotychczas uwaga badaczy koncentrowała się nad XV wiekiem i relacjami Kallimacha i Długosza oraz na sporze wokół osoby Grzegorza z Sanoka toczonym przez XIX wiecznych historyków i historyków literatury. Prof. Baczkowski wyczerpująco zaś zreferował poszczególne prezentacje arcybiskupa Grzegorza pojawiające się w kronikach i innych opracowaniach autorów XVI, XVII i XVIII stulecia. Najczęściej były to informacje wtórne, często również bałamutne.
Dr Tomasz Graff w oparciu o bogatą bazę źródłową przedstawił temat „Grzegorz z Sanoka jako arcybiskup lwowski”. Referat opartego m.in. o wykazy annat wnoszonych do Rzymu potwierdził fakt ruiny materialnej archidiecezji lwowskiej w momencie jej obejmowania przez Grzegorza z Sanoka. Druga polska metropolia katolicka w połowie XV wieku była tak nędznie uposażona, że jej annaty opiewały na sumę wielokrotnie niższą od wnoszonych przez inne biskupstwa.

Bardzo ambitne założenie postawił przed swoim referatem dr hab. Albert Gorzkowski. Zważywszy na to, że dotychczasowe kontrowersje wokół Grzegorza z Sanoka były skupione w dużej mierze na jego wkładzie w proces percepcji idei renesansowych nad Wisłą, dr Gorzkowski zaproponował słuchaczom refleksję nad definicją humanizmu. Według niego nieporozumieniem jest opieranie oceny wpływu Grzegorza z Sanoka na humanizm w Polsce na analizie nielicznych, zachowanych i nota bene nie będących najwyższego lotu, prób poetyckich. O tym, czy ktoś zasługuje na miano humanisty nie decyduje jego perfekcyjna, klasyczna łacina, lecz praktyka życia. I ona właśnie broni Grzegorza – miłośnika ksiąg, człowieka głodnego wiedzy, poznania świata, całe życie uczącego się, z powagą traktującego misję publiczną a z rezerwą podchodzącego do angażowania się w bieżące gry polityczne.

W następnych dniu (sobota) druga część konferencja wraz z jej uczestnikami przeniosła się do Lwowa. Tam najważniejszym punktem była msza święta w intencji Grzegorza z Sanoka, którą w katedrze celebrował ks. dr Andrzej Skiba.

Organizatorzy czynią starania, aby wszystkie referaty zostały niebawem opublikowane.

Paweł Smoliński
rzecznik prasowy Uczelni