Na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego wiceszef MSWiA przedstawił założenia do planowanej nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Zmiany dotyczą m.in. uporządkowania statusu uchodźców, którzy obecnie korzystają z tymczasowej ochrony. Jak powiedział wiceminister Duszczyk, chodzi o uzyskanie przez obywateli Ukrainy prawa do pobytu tymczasowego, które jest umocowane w obowiązujących przepisach dotyczących cudzoziemców. 

„Z mocy prawa wszystkie osoby, które są w ochronie tymczasowej uzyskają prawo do pobytu tymczasowego, natomiast prawo to będzie wchodziło w momencie w którym odbiorą kartę prawa do pobytu na 3 lata w Polsce” – powiedział Duszczyk. Zaznaczył, że opcja pobytu tymczasowego włączy się dopiero po odbiorze dokumentu, by uniknąć sytuacji obowiązywania dwóch statusów w stosunku do tej samej osoby.  

Zmiana statusu uchodźców będzie się wiązała z dodatkowymi obowiązkami dla gmin. Obywatele Ukrainy przebywający w Polsce na podstawie oświadczeń będą musieli w urzędzie potwierdzić swoje dokumenty. 

„Około 1/3 osób które dzisiaj mieszka w Polsce przyjechała na podstawie oświadczeń i to jest czas, kiedy musimy to wyprostować, więc może być też tak, że w gminach w pewnym momencie będzie pojawiało się więcej osób. My jesteśmy w stanie różnymi instrumentami pomóc, żeby nie doprowadzić do jakichś kolejek” – zadeklarował Duszczyk. „Nic tu się nie zmienia ze strony systemu technicznego, natomiast w pewnym momencie te osoby mogą przychodzić, żeby te dokumenty potwierdzać. Spodziewamy się, że większość osób będzie przychodziła do gmin dopiero pod koniec roku” - dodał.  

Według zapowiedzi wiceministra Duszczyka, dokumenty będzie można potwierdzać od lipca 2024 do końca września 2025 r. „Przez ponad rok będziemy apelowali, będziemy się zwracali do uchodźców wojennych z Ukrainy, żeby pojawili się w urzędach i potwierdzili swoje dokumenty” - powiedział wiceszef MSWiA. 

W projekcie nowelizacji zaproponowano rezygnację z przepisów dotyczących wypłaty świadczenia dla osób indywidualnych w wysokości 40 zł za dobę za zapewnienie uchodźcom bezpłatnego zakwaterowana i wyżywienia. Utrzymana zostanie możliwość dofinansowania zakwaterowania zbiorowego. Według resortu, zmiana ta pozwoli na wyeliminowanie niektórych nadużyć związanych z wydatkowaniem tych środków.

W ustawie mają pozostać tzw. przesłanki humanitarne dotyczące zapewnienia bezpłatnego zakwaterowania uchodźców, natomiast decyzje w tej sprawie będą podejmować wojewodowie, a nie jak dotychczas wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast.  

Resort chce też zrezygnować z wypłaty 300 zł, która przysługiwała uchodźcom w ramach tzw. pierwszej pomocy po przekroczeniu granicy. 

Projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy już w piątek ma zostać opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Będzie on poddany konsultacjom międzyresortowym oraz opiniowaniu m.in. przez KWRiST.

mr/