Rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy, mimo że opierają się na uzasadnionym założeniu zagwarantowania większej przejrzystości sytuacji osób sprawujących funkcje publiczne, stwarzają jednocześnie potencjalne poważne ryzyko naruszenia zasad przetwarzania danych osobowych – wskazał prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych Mirosław Wróblewski. Chodzi o poselski projekt dotyczący m.in. składania oświadczeń majątkowych przez małżonków osób pełniących funkcje publiczne.
Prezes UODO w opinii u do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne oraz niektórych innych ustaw wskazał, że projektowane przepisy mogą naruszać obowiązujące przepisy dotyczące przetwarzania danych osobowych.
„Wprowadzenie proponowanej regulacji prowadzić będzie do pozyskiwania i dalszego przetwarzania znacznej ilości danych tych osób i ich małżonków w długim okresie. Dodatkowo, szereg tych danych będzie powszechnie dostępnych bez określenia limitu czasowego dla takiego ich ujawnienia” – wskazał Mirosław Wróblewski. „Dotychczasowy administrator przestanie mieć nad nimi kontrolę, co do dalszego wykorzystania przez inne podmioty” – dodał.
Prezes UODO zaznaczył, że projektowane przepisy powinny zostać przeanalizowane z uwzględnieniem ryzyk towarzyszących operacjom przetwarzania takich danych osobowych, aby dawały gwarancję realizacji praw i wolności osób, których dane dotyczą. Jego zdaniem jest to szczególnie ważne, ponieważ przetwarzanie informacji na temat majątku odrębnego małżonka osoby pełniącej funkcje publiczne jest nowym rozwiązaniem w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów.
„Jest to istotne poszerzenie zbieranych w oświadczeniu informacji, które wprost dotyczą osoby trzeciej (wyłącznie małżonka), a nie zobowiązanego do złożenia oświadczenia. Celowości tej koncepcji nie wyjaśniono również w uzasadnieniu do projektu ustawy. Podkreślenia wymaga, że informacja o sytuacji majątkowej małżonka osoby pełniącej funkcję publiczną nie stanowi informacji o działalności tej osoby, lecz o sytuacji osoby z jej rodziny (w części przypadków będzie to osoba niesprawująca funkcji publicznej)” - wskazał Wróblewski.
Wątpliwości UODO budzi też projektowany przepis dotyczący odpowiedzialności karnej osoby pełniącej funkcję publiczną, także w sytuacji wypełniania oświadczenia majątkowego w części dotyczącej majątku odrębnego małżonka.
„Na sytuację osoby składającej oświadczenie wpływać będą informacje dotyczące innej osoby, na których zgodność ze stanem prawnym czy faktycznym może ona nie mieć wpływu, choć osoby te pozostają w stosunku małżeństwa. Relacje małżeńskie i ich konsekwencje mogą być zatem potencjalnie powiązane i analizowane na potrzeby weryfikacji oświadczeń majątkowych” – napisał prezes UODO.
W swoich uwagach do projektu ustawy UODO zaleca przeprowadzenie skutków dla ochrony danych osobowych zgodnie z art. 35 RODO. Chodzi o ocenienie wpływu projektowanej regulacji na kwestie ochrony danych osobowych. Według PUODO, ułatwiłoby to projektodawcy przeprowadzenie testu niezbędności wprowadzenia określonych rozwiązań tak, by tworzyć regulacje prawne z poszanowaniem zasad określonych w ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych osobowych. Proponuje też wprowadzenie w projektowanej ustawie regulacji, które będą odnosiły się do okresu publikowania dokumentów w BIP, np. tak długo, „jak oświadczenia o stanie majątkowym mają być przechowywane, bądź do czasu zakończenia kadencji, czy też zajmowania określonego stanowiska.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne oraz niektórych innych ustaw został zgłoszony przez grupę posłów Koalicji Obywatelskiej. Obecnie został skierowany do pierwszego czytania do Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Uwagi do projektu zgłosił m.in. Związek Powiatów Polskich. Jeśli Sejm opowie się za zmianami, nowe przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
mr/