Chodzi o przygotowaną przez resort finansów ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw. W Senacie nad ustawą pracowały połączone senackie Komisje Budżetu i Finansów Publicznych oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji.

Jak relacjonował w czwartek na posiedzeniu Senatu wyniki ich prac senator-sprawozdawca Zygmunt Frankiewicz, poprawki przewidują m.in. zwiększenie udziału samorządów w dochodach z PIT od 2022 r., zwiększenie dotacji dla samorządów z 8 mld zł do 12,4 mld zł, a także zwiększenie subwencji rozwojowej do wysokości kwoty VAT od inwestycji prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST), zgodnie z intencją pomysłodawców tego rozwiązania.

Według wiceministra finansów Sebastiana Skuzy zmiany w systemie finansów jednostek samorządu terytorialnego są niezbędne. Jak opisywał Skuza podczas czwartkowego posiedzenia Senatu, rozwiązania ustawy stabilizują finanse JST, wzmacniają ich przewidywalność i pozwalają na większą elastyczność ich budżetów poprzez czasową modyfikację obowiązujących je reguł fiskalnych, a ponadto przewidują ich dofinansowanie.

Odnosząc się do poprawki zwiększającej udział samorządów w dochodach z PIT, Skuza powiedział, że wskutek zmian w Polskim Ładzie znacznie rośnie kwota wolna od podatku i w związku z tym wielu emerytów czy osób o niskich dochodach w ogóle nie będzie płaciło PIT. "Zatem baza podatku dochodowego od osób fizycznych w gminach biedniejszych, rolniczych nie zmieni się proporcjonalnie. Ona się znacznie bardziej zmniejszy. Lepszym rozwiązaniem jest posiadanie jakiegoś procenta od setek miliardów niż 50 czy 100 proc. od zera" - opisywał, tłumacząc, że ta poprawka nie przyniesie oczekiwanych skutków.

W trakcie dyskusji nad ustawą senatorowie zgłosili do niej poprawki. W związku z tym ustawa została ponownie wysłana do komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji w celu ich rozpatrzenia.

Przyjęta przez Sejm w połowie września ustawa zmieniająca zasady ustalania dochodów samorządów ma na celu m.in. ustabilizowanie ich dochodów. Zgodnie z nią dochody samorządów z udziałów w PIT i CIT nie mogą być niższe niż uzyskane w latach poprzednich; dodatkowo środki będą przekazywane w równych ratach miesięcznych. W ustawie zapisano również utworzenie nowej części subwencji ogólnej – czyli subwencję rozwojową – która ma zwiększyć możliwości inwestycyjne samorządów, a także zapis o przekazaniu samorządom jeszcze w tym roku dodatkowych 8 mld zł, które jednak mają zostać wykorzystane w roku 2022.

Projekt ustawy zmieniającej zasady ustalania dochodów samorządów w związku ze zmianami wprowadzanymi przez rządowy program "Polski Ład" ma na celu m.in. "ustabilizowanie dochodów samorządów". Założono m.in. ujednolicenie sposobu ustalania i przekazywania dochodów JST z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) oraz podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Ustalana globalna kwota dochodów samorządu terytorialnego z PIT i CIT bazowałaby na planowanych na dany rok budżetowy wpływach z tych podatków ustalonych przed rozpoczęciem roku budżetowego. 

mww/ mp/