Aleksy Rżewski, pierwszy prezydent Łodzi w niepodległej Polsce, jest jednym z bohaterów książki "11 dzielnych ludzi" wydanej przez Narodowe Centrum Kultury.

W przededniu 90. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Narodowe Centrum Kultury przygotowało publikację opowiadającą historie 11 Polaków. To hołd złożony polskim bohaterom, których były tysiące.

W tej niezwykłej publikacji znalazł się łodzianin - pisze "Gazeta". Jest nim prezydent Aleksy Rżewski. Esej o nim napisał Ryszard Bonisławski. - Dla mnie to niezwykła, niezłomna postać. Wzbudzał szacunek nawet u wrogów politycznych - podkreśla Bonisławski.

Aleksy Rżewski karierę zaczynał jako zwykły robotnik w przędzalni, potem związał się z frakcją rewolucyjną PPS. Był odważny i lubił ryzyko, stąd wziął się jego pseudonim - Przebój. Dzięki brawurze niejednokrotnie udawało mu się wybrnąć z opresji. Z Syberii, gdzie został zesłany za udział w rewolucji 1905 roku, uciekł w przebraniu kozackim. Kiedy po powrocie do Łodzi znowu został aresztowany wyrwał się żandarmom i wskoczył do jadącego tramwaju. W ten sposób ocalił życie.

Rżewski wybrany został do Rady Miejskiej z ramienia PPS 27 marca 1919 roku i został pierwszym prezydentem Łodzi w II RP. Miał 34 lata. Pracował na tym stanowisku do lipca 1923 roku. Zasłużył się przede wszystkim tym, że wprowadził w Łodzi powszechny obowiązek nauczania. Wybudował też parę szkół w Łodzi.

Po zakończeniu kadencji prezydenckiej Rżewski został naczelnikiem Urzędu Stanu Cywilnego przy magistracie, a potem starostą powiatu łódzkiego. Po wycofaniu się z życia politycznego założył kancelarię notarialną i prowadził ją do samej wojny.

Aleksy Rżewski został zamordowany przez hitlerowców w lućmierskim lesie. Był w grupie łódzkich intelektualistów, których Niemcy aresztowali w listopadzie 1939 roku i osadzili w obozie na Radogoszczu. Na Starym Cmentarzu ma tylko symboliczną mogiłę.

Joanna Podolska

Źródło: "Gazeta Wyborcza Łódź"