Główne założenia zmian w systemie dochodów samorządów przedstawione przez Ministerstwo Finansów są akceptowalne, ale potrzebne są szczegółowe symulacje ich skutków - ocenił prezes ZMP Zygmunt Frankiewicz. Jego zdaniem bez tych analiz zaopiniowanie nowych rozwiązań nie będzie możliwe.
Prezes ZMP Zygmunt Frankiewicz w piśmie do Ministra Finansów przekazał wstępne uwagi zarządu Związku do założeń zmian w systemie dochodów jednostek samorządu terytorialnego przedstawionych przez resort finansów.
Jego zdaniem główne założenia zmian systemowych są akceptowalne bo uniezależniają najważniejsze dochody podatkowe od zmian dokonywanych w przepisach oraz oznaczają zobiektywizowanie części subwencyjnej.
Frankiewicz zaznaczył jednak, że nowy system spowoduje daleko idące zmiany w udziale poszczególnych rodzajów dochodów w dochodach bieżących JST, „dlatego wymaga szczegółowych symulacji ich skutków, bez których zaopiniowanie nowych rozwiązań nie będzie możliwe”.
Zdaniem prezesa ZMP punktem odniesienia w dokonywanych symulacjach zmian dochodów miast powinien być poziom dochodów, jaki był systemowo gwarantowany przez ustawę z 2003 r., przed wprowadzaniem do niej kolejnych zmian, które ten system zburzyły.
Frankiewicz odnosząc się do propozycji wyodrębnienie miast na prawach powiatu jako od-dzielnej kategorii JST ocenił, że zmiana jest uzasadniona. Zwrócił jednak uwagę, na „niezrozumiały manewr” obniżenia wskaźnika udziału w podatku PIT, który jego zdaniem powinien być sumą udziałów gmin i powiatów.
„Naszym zdaniem nie ma argumentów, które usprawiedliwiają tę dyskryminację” – podkreślił prezes ZMP.
W piśmie do MF zwrócił też uwagę na wady zaproponowanych determinant jak i w przyjętych dla nich wagach, na podstawie których określany ma być indeks potrzeb wydatkowych JST dla wyliczenia subwencji ogólnej.
„Problemem jest także przyjęcie danych historycznych do obliczenia potrzeb wydatkowych, co budzi wątpliwości zwłaszcza przy określaniu potrzeb rozwojowych” – dodał Frankiewicz.
W związku z trudną sytuacją finansową samorządów w tym roku szef ZMP zaapelował też o dodatkowy transfer z budżetu państwa o charakterze subwencji. Jego zdaniem powinien mieć formę dodatkowej subwencji rozwojowej, która – zgodnie z art. 28a ustawy – winna prócz kwoty bazowej uwzględnić także rekompensaty ubytków w podatku PIT”.
„Jak wynika z opublikowanych przez resort finansów wieloletnich planów finansowych JST z lutego br. – stan finansów JST jest wciąż krytyczny, co jest efektem skumulowania negatywnych zmian z ostatnich lat” – podkreślił Frankiewicz.
Wskazał, że dochody z PIT-u, mimo znacznego wzrostu, są wciąż o ponad 22 mld zł niższe od linii trendu, a wzrost subwencji szkolnej wystarczy zaledwie (i to nie wszędzie) na obiecany wzrost płac nauczycieli.
Dodał, że prognozowana na ten rok nadwyżka operacyjna JST wynosi zaledwie 11,3 mld zł, z czego 7,1 mld w województwach. „W miastach wystąpił deficyt operacyjny netto, który wynosi: -2,93 mld zł w miastach na prawach powiatu, -827 mln zł – w gminach miejskich oraz -816 mln zł – w miejsko-wiejskich” – zauważył szef ZMP.
Zgodnie z propozycją MF nowy model finansowania JST będzie się opierał przede wszystkim na dochodach z PIT i CIT, a w mniejszym stopniu na subwencjach.
Kwota dochodu samorządu z tytułu udziału w PIT/CIT na rok budżetowy ma być ustalana poprzez pomnożenie należnego danej kategorii JST wskaźnika udziału procentowego przez zwaloryzowane dochody podatników z roku bazowego (n-2) odpowiednio zamieszkałych(PIT)/mających siedzibę na obszarze na obszarze danej jednostki (CIT).
Z kolei nowy sposób kalkulacji subwencji ogólnej dla JST ma uwzględniać potrzeby wydatkowe poszczególnych samorządów. Zgodnie z propozycją MF, potrzeby finansowe JST to suma potrzeb: ekologicznych, wyrównawczych, oświatowych i rozwojowych.
Przy czym potrzeby wyrównawcze samorządów będą ustalane w oparciu o skomplikowany indywidualny wskaźnik zamożności jednostki.
Dopiero na podstawie wyliczonych potrzeb finansowych JST ustalane będzie przysługujące danej jednostce samorządu zwiększenie udziałów w dochodach z PIT i CIT. Jeżeli potrzeby finansowe danego samorządu będą wyższe niż kwota zwiększonych dochodów z tytułu udziałów w PIT i CIT, wówczas dana jednostka będzie otrzymywać subwencję ogólną z budżetu państwa.
mp/