O tym, jak uczynić europejski system żywnościowy bardziej zrównoważonym i przygotowanym na przyszłe kryzysy, dyskutowali z Januszem Wojciechowskim, komisarzem UE ds. rolnictwa uczestnicy sesji plenarnej Komitetu Regionów w ramach debaty poświęconej bezpieczeństwu żywnościowemu.

„Unia Europejska jest największym na świecie eksporterem żywności. Wartość tego eksportu wynosi około 184 mld euro rocznie. Dlatego też nie ma obecnie bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa żywnościowego UE w najbliższym czasie. Jednak w perspektywie długofalowej stoi przed nami wyzwanie, jakim jest wzmocnienie europejskiego rolnictwa i jeszcze mocniejsze niż obecnie wspieranie go” – zaznaczył w trakcie swojego wystąpienia komisarz Wojciechowski.

„Obecny kryzys wyraźnie potwierdza, że musimy stawić czoła wyzwaniom krótkoterminowym, utrzymując jednocześnie przejście do bardziej zrównoważonych i odpornych systemów żywnościowych. Musimy poprawić zrównoważony charakter naszych systemów żywnościowych, nie tylko ze względu na ze względów środowiskowych i klimatycznych, ale także w celu zapewnienia naszej strategicznej autonomii i zmniejszenia naszej zależności. Władze lokalne i regionalne mają wiedzę z pierwszej ręki na temat tych kwestii, a Komisja Europejska z dużym zadowoleniem przyjmuje ich współpracę, wkład i rozwiązania” – dodał.

Wojciechowski zaprezentował w trakcie debaty kilka informacji z najnowszego powszechnego spisu rolnego w krajach UE. Jak wynika z przytoczonych przez niego wstępnych danych od 2010 roku do 2020 roku liczba gospodarstw rolnych w krajach UE zmniejszyła się o ok. 25 proc. z 12 mln. do 9 mln. W tym samym czasie średni wiek europejskiego rolnika wzrósł z 55 do 57 lat, a z powodu zbyt niskiego poziomu wymiany pokoleniowej w rolnictwie aż co trzeci rolnik w UE ma ponad 65 lat.

„Rolnicy potrzebują większego bezpieczeństwa ekonomicznego. Dziś młodzi ludzie nie chcą przejmować gospodarstw, ponieważ postrzegają rolnictwo jako zajęcie niosące ze sobą bardzo duże ryzyko ekonomiczne” – zaznaczył w tym kontekście Wojciechowski.

W trakcie debaty zaprezentowano główne punkty opinii Komitetu Regionów dotyczącej zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i zwiększenia odporności systemów żywnościowych.

W dokumencie przygotowanym pod przewodnictwem marszałka województwa kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego podkreślono, że najważniejsze w tej dziedzinie jest wzmocnienie lokalnych i regionalnych systemów żywnościowych poprzez inwestowanie w zrównoważoną, lokalną produkcję wysokiej jakości, skrócenie łańcuchów dostaw oraz wdrożenie długoterminowej strategii zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w Europie.

„Aby zapewnić bezpieczeństwo żywnościowe UE, musimy opierać się na odpornych lokalnych systemach żywnościowych. Oznacza to: zachęcanie do bardziej zróżnicowanej regionalnej i lokalnej produkcji żywności oraz pełne wykorzystanie potencjału lokalnych łańcuchów dostaw i zamówień publicznych. Kryzys, z którym mamy do czynienia, nie jest pierwszym ani ostatnim. Dlatego musimy lepiej przygotować się na wszelkie przyszłe kryzysy, w tym związane ze zmianami klimatycznymi i utratą różnorodności biologicznej. Dzisiejszy kryzys należy wykorzystać, aby ograniczyć naszą zależność od importowanych środków produkcji, takich jak nawozy czy pestycydy” – stwierdził Całbecki.

Uczestnicy dyskusji podkreślali, że agresja Rosji na Ukrainę zdestabilizowała rynki rolne w skali globalnej, spowodowała istotny wzrost cen żywności, pasz, energii i nawozów, co zagraża światowym dostawom żywności. Sytuację pogarszają dodatkowo zakłócenia w łańcuchach dostaw żywności spowodowane pandemiami i skutkami kryzysu klimatycznego.

„Wojna Rosji z Ukrainą, koszty energii, inflacja, kryzys klimatyczny, pandemia: wszystkie te wyzwania wywierają ogromną presję na europejskich rolników, jednocześnie radykalnie zmniejszając przystępności cenowej żywności. Kryzys żywnościowy, z którym mamy obecnie do czynienia, ma dramatyczny wpływ na gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji, ponieważ zbyt wielu Europejczyków nie stać na pełnowartościowy posiłek. Instytucje europejskie, ale także władze krajowe, lokalne i regionalne muszą działać razem i opracować skuteczne działania kryzysowe środków, jednocześnie kontynuując przejście do zrównoważonej gospodarki” – stwierdził przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów Vasco Alves Cordeiro.

Z Brukseli Marcin Mastalerz

mam/