Odpowiednikiem dnia wyboru radnego w sytuacji obsadzenia mandatu w drodze pozawyborczej jest dzień podjęcia uchwały przez radę „o wstąpieniu w jego miejsce kandydata z tej samej listy” - pisze na swoich stronach internetowych PKW. Wątpliwości wiązały się z terminem w jakim radny musi składać oświadczenie o działalności gospodarczej małżonka.

Początkiem biegu terminu na złożenie oświadczenia o działalności gospodarczej małżonka radnego, który uzyskał mandat w trybie art. 194 ust. 1 Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw jest dzień podjęcia przez radę uchwały o obsadzeniu mandatu – stwierdza jednoznacznie opinia Państwowej Komisji Wyborczej. Przy formułowaniu tej opinii, zdaniem PKW należało posłużyć się wykładnią systemową i zastosować do analizy przedmiotowych postanowień ustaw przepisy merytorycznie im najbliższe.

Chodzi o te normy ordynacji wyborczej, które regulują sytuacje związane z wygaśnięciem mandatu radnego, jak również sposoby uzupełnienia składu rady w toku jej kadencji, czyli art. 190 ust. 2 i art. 192 oraz art. 194 ust. 1 tej ustawy.

Z całokształtu tych przepisów oraz z tytułu działu i rozdziału 38, a także i z treści art. 192 i art. 194 wynika, że należy je traktować podobnie. W przypadku bowiem wygaśnięcia mandatu radnego uzupełnienie składu rady może się odbywać w dwojaki sposób:
1) w drodze wyborów uzupełniających, w gminach liczący do 20 tys. mieszkańców,
2) przez obsadzenie mandatu przez tego kandydata z tej samej listy, z której kandydował radny, którego mandat wygasł, co ma miejsce w gminach liczących powyżej 20 tys. mieszkańców, w radach powiatów oraz w sejmikach województw (z wyjątkiem sytuacji, o której mowa w art. 194 ust. 3).

Mimo pewnych różnic w przewidzianymi w ustawie sposobami uzupełnienia składu rady nie można traktować ich jako niepozwalających na odpowiednie stosowanie regulacji ich dotyczących i dalszych skutków prawnych. A zatem, zdaniem Państwowej Komisji Wyborczej, należy przyjąć iż odpowiednikiem dnia wyboru radnego w wyborach uzupełniających, w sytuacji obsadzenia mandatu radnego w drodze pozawyborczej z art. 194 ust. 1 Ordynacji jest – po stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu radnego - dzień podjęcia uchwały przez radę „o wstąpieniu w jego miejsce kandydata z tej samej listy, który w wyborach uzyskał kolejno największą liczbę głosów, a nie utracił prawa wybieralności i nie zachodzi wobec niego przesłanka, o której mowa w art. 190 ust. 1 pkt 4”.

Tak więc osoba, która uzyskała mandat w wyborach uzupełniających jest radnym z chwilą zakończenia głosowania (dnia wyborów) natomiast osoba, która uzyskała mandat w związku z uchwałą rady jest radnym z chwilą podjęcia uchwały (z datą uchwały).

Należy też w świetle powyższego zauważyć, iż obowiązujące przepisy pozwalają na rozróżnienie dwóch instytucji: powierzenie mandatu radnego (wyboru na radnego) i objęcia mandatu radnego (przystąpienia do wykonywania czynności radnego).

Daniel Pawluczuk
d.pawluczuk@pap.pl