Sejmowa Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przyjęła we wtorek z jedną poprawką projekt nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym mającej na celu uelastycznienie zasad podziału budżetu obywatelskiego w gminach.
Projekt nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym powstał w sejmowej Komisji do Spraw Petycji w reakcji na petycję skierowaną do Sejmu przez radnego z Piekar Śląskich Macieja Czempiela, którą Komisja uznała za zasadną. Celem nowelizacji jest stworzenie bardziej elastycznych zasad podziału budżetu obywatelskiego w gminach, szczególnie w tych, które nie są w całości podzielone na jednostki pomocnicze.
Planowana zmiana dotyczy art. 5a ust. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, którego aktualne brzmienie jest następujące: „Środki wydatkowane w ramach budżetu obywatelskiego mogą być dzielone na pule obejmujące całość gminy i jej części w postaci jednostek pomocniczych lub grup jednostek pomocniczych”.
Jak czytamy w uzasadnieniu projektu noweli, „autor petycji wskazał, że zapis ten nie służy społeczeństwu i ogranicza rady gmin. Pomimo, że w wielu gminach istnieją historycznie lub terytorialnie ukształtowane wsie, dzielnice, sołectwa czy inne obszary, z którymi utożsamiają się mieszkańcy, to najczęściej nie są one jednostkami pomocniczymi odzwierciedlonymi w statucie. W tej sytuacji rady wielu gmin nie mogą dokonywać podziału środków przeznaczonych na budżet obywatelski pomiędzy poszczególne rejony (części) gminy. Aktualny przepis, w brzmieniu uchwalonym 11 stycznia 2018 r., nie stwarza dużych utrudnień jedynie w sytuacji, gdy cała gmina jest podzielona na jednostki pomocnicze”.
Zaproponowana przez komisję petycji zmiana miała polegać na skreśleniu w art. 5a ust. 6 ustawy wyrazów: „w postaci jednostek pomocniczych lub grup jednostek pomocniczych”. Jednak w trakcie dyskusji w komisji samorządu terytorialnego, na wniosek posła Konrada Frysztaka (KO), zdecydowano o wprowadzeniu poprawki do tego zapisu poprzez zastąpienie usunięte fragmentu następującym sformułowaniem „lub kategorie kwotowe projektów dotyczące całości obszaru gminy lub jej części”.
Poseł Frysztak, który w latach 2014-19 był wiceprezydentem Radomia, konieczność wprowadzenia tej poprawki argumentował niedawną decyzją Regionalnej Izby Obrachunkowej, która 21 lutego br. uchyliła Uchwałę Rady Miasta Radomia w sprawie wymagań, jakie powinien spełniać projekt budżetu obywatelskiego.
Według Frysztaka RIO zakwestionowała stosowany do tej pory w Radomiu, podział puli środków przeznaczonych na projekty zgłaszane w ramach budżetu obywatelskiego na kategorie kwotowe. Jak tłumaczył Frysztak, celem tego podziału było zwiększenie szans na realizację również małych projektów dzięki temu, że nie musiały konkurować w głosowaniu z dużymi i dysponowały osobną specjalnie zarezerwowaną pulą środków.
Komisja przyjęła nowelizację wraz z zaproponowaną poprawkę stosunkiem głosów 25 za, 0 przeciw i 1 wstrzymujący się.
W trakcie dyskusji zarówno zabierający głos posłowie, jak również przedstawiciel Związku Miast Polskich Marek Wójcik, zwrócili uwagę na potrzebę szerszego spojrzenia na rozwiązania ustawowe dotyczące budżetów obywatelskich i ewentualnego przygotowania osobnej nowelizacji, która mogłaby się zająć zgłaszanymi przez samorządy kwestiami wymagającymi uregulowania lub doprecyzowania, jak np. sprawa wieku osób uprawnionych do głosowania na projekty zgłaszane w ramach budżetu obywatelskiego. Zadaniem tym miałaby się zająć jedna z podkomisji stałych (w tym kontekście wymieniono podkomisję ustroju samorządu terytorialnego lub podkomisję finansów samorządowych) lub też specjalnie w tym celu powołaną podkomisję.
mam/