Należy zwiększyć limity wydatków budżetu państwa tak, aby gminy otrzymywały pełne zwroty wydatków na fundusze sołeckie – ocenił Ireneusz Niewiarowski, podczas wtorkowej konferencji w Senacie.
W Senacie 5 października 2021 r. odbyły się konferencja „Silniejszy sołtys, silniejsze sołectwo” i finał 19. edycji konkursu „Sołtys Roku”, zorganizowane przez senackie komisje: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej we współpracy z redakcją „Gazety Sołeckiej” i Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów.
Podczas konferencji o zmianach prawnych dotyczących sołectw i sołtysów w okresie ostatnich 30 lat działalności stowarzyszeń sołtysów mówił prezes Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów Ireneusz Niewiarowski, senator I, VII i VIII kadencji.
Za najważniejszą zmianę uznał utworzenie funduszu sołeckiego. „Jest to pierwszy budżet partycypacyjny w Polsce” – podkreślił. „Fundusz wzmocnił rolę sołectwa, sołtysów i zebrania wiejskiego, integruje też społeczność wiejską” – dodał. Jak mówił, dzięki innym wprowadzonym zmianom sołtysom przysługują m.in. taka sama ochrona prawna jak funkcjonariuszom publicznym, fakultatywne diety i możliwość udziału w posiedzeniach rady gminy. Ponadto wobec sołectw znajduje zastosowanie zasada pomocniczości.
Niewiarowski zwrócił uwagę na problem zwrotu części wydatków wykonanych w ramach funduszu sołeckiego. Przypomniał, że cykl realizacji tzw. jednego funduszu trwa 3 lata. W ocenie Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów z powodu niepełnego zwrotu części wydatków gminy stracą ok. 100 mln zł, dlatego stowarzyszenie postuluje zwiększenie dotacji z budżetu państwa, tak aby w pełni można było realizować zwroty.
Niewiarowski przypomniał, że obecnie w Polsce jest 40821 sołectw. Tymczasem w 2021 r. na prawie 2,5 tys. gmin fundusz sołecki wyodrębniło 1498 gmin na planowaną kwotę w wysokości 692 mln zł. Jednocześnie zaplanowana w budżecie państwa kwota zwrotu dla gmin wynosi 145,5 mln zł. Z kolei w 2022 r. kwota zwrotu ma wynieść 149 mln zł.
Zgodnie z przepisami gminy, które utworzyły fundusz sołecki otrzymują z budżetu państwa refundację części wydatków na ten cel. Jej wysokość jest uzależniona od tzw. średniej kwoty bazowej kraju (Kbk) wyliczanej corocznie w oparciu o liczbę mieszkańców danej gminy i wskaźnik wykonanych dochodów bieżących. Gminy, w których średnia kwota bazowa jednostki jest niższa od krajowej mogą liczyć na zwrot 40 proc. wydatków. Samorządy, w których lokalna kwota bazowa jest wyższa otrzymają refundację w wysokości 30 lub 20 proc.
Od lat jednak kwoty zwrotów są niższe i resort finansów musi stosować tzw. mechanizm korygujący. Wynika to z przekroczenia przyjętego na dany rok budżetowy maksymalnego limitu wydatków.
Sołtys Roku 2020
W drugiej części konferencji odbyła się gala konkursu „Sołtys Roku 2020”. W liście skierowanym do zwycięzców konkursu, prezydent Andrzej Duda wyraził szacunek i uznanie dla ich „społecznej pracy na rzecz sąsiedzkiej wspólnoty”.
Tytuł Sołtysa Roku 2020 zdobyli: Wioleta Dzienniak ze Spławia w woj. wielkopolskim, Alicja Jamorska-Kurek z Piasecznej Górki w woj. świętokrzyskim, Józef Kremer z Wawelna w woj. opolskim, Barbara Ostrowska z Nowej Wsi w woj. warmińsko-mazurskim, Jerzy Raczyński z Łapczycy w woj. małopolskim, Alicja Rymszewicz z Trygortu w woj. warmińsko-mazurskim, Kamil Stepnowski z Aleksandrowa w woj. mazowieckim, Roman Topor z Moroczyna w woj. lubelskim, Jacek Warnkowski z Rychlika w woj. wielkopolskim, Violetta Zbytek z Białego Zdroju w woj. zachodniopomorskim. Za najdłuższe, 47-letnie, w obecnej edycji konkursu pełnienie funkcji sołtysa nagrodzono Henryka Kołeckiego z Kozjatów w woj. kujawsko-pomorskim.
Konkurs „Sołtys Roku” organizowany jest przez redakcję miesięcznika „Gazeta Sołecka”. Jego celem jest promowanie najbardziej aktywnych sołtysów, którzy pracują na rzecz lokalnej społeczności.
mp/