Pod koniec lipca Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do MON z prośbą o zajęcia stanowiska w sprawie właściwości organu uprawnionego do wypłaty świadczenia rekompensującego utracone zarobki, w związku z odbytymi ćwiczeniami wojskowymi w 2022 r.

Rzecznik zwrócił uwagę, że rezerwiści składając w urzędzie wniosek o wypłatę rekompensaty, otrzymywali informację, że w sprawie wypłaty świadczenia właściwy jest dowódca jednostki wojskowej, w której zainteresowany pełnił służbę. 

Urzędnicy powoływali się na rozporządzenie MON z 20 maja 2022 r. w sprawie świadczenia pieniężnego dla żołnierzy pełniących terytorialną służbę wojskową, żołnierzy aktywnej rezerwy i żołnierzy pasywnej rezerwy. Zgodnie z nim dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę, wypłaca mu świadczenie pieniężne w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o jego ustalenie i wypłatę. 

Z kolei dowódcy jednostek wojskowych, powołując się na stanowisko Szefa Zarządu Organizacji i Uzupełnień - P1 Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (z 12 maja 2022 r. Nr 3120/22) informowali, że zastosowanie znajduje art. 801 ustawy o obronie Ojczyzny. 

W odpowiedzi na wystąpienie RPO szef centralnego wojskowego centrum rekrutacji płk Mirosław Bryś wskazał, że świadczenia pieniężne za ćwiczenia wojskowe żołnierzy rezerwy odbywające się  2022 powinien na "starych" zasadach ustalić i wypłacić wójt lub burmistrz (prezydent miasta). Zaznaczył przy tym, że kompetencja dowódcy jednostki wojskowej w tym zakresie może zostać zrealizowana dopiero w 2023 roku.

W obszernej odpowiedzi płk Bryś wyjaśnił, że w tym zakresie istnieje możliwość zastosowania dwóch metod interpretacji ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 655 z późn. zm.). Wykładni językowej, z której miałoby wynikać, że organem właściwym do wypłaty świadczenia pieniężnego jest dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz rezerwy odbywał ćwiczenia wojskowe oraz wykładni funkcjonalnej, systemowej oraz reguł kolizyjnych, które prowadzą do wniosku, że do końca 2022 roku organem właściwym w przedmiotowych sprawach jest nadal wójt, burmistrz (prezydent miasta).

W ocenie płk Brysia posługiwanie się przez część organów samorządu terytorialnego wykładnią językową przepisów ustawy „jest zbytnim uproszczeniem zmierzającym faktycznie do wyzbycia się dotychczasowych kompetencji i przeniesienie ich na dowódców jednostek wojskowych, z jednoczesnym pominięciem norm prawnych z art. 801 ustawy, który został umiejscowiony w rozdziale przepisów przejściowych i dostosowujących”.

Wojskowy wskazał przy tym, że zdecydowana większość samorządów zastosowała się do poglądu prezentowanego przez MON, „w szczególności jak się zważy, że wypłacone przez samorządy środki są i tak następnie refundowane przez resort obrony narodowej.

mp/