"W trudnym czasie pandemii koniecznym jest opracowanie konkretnych, przejrzystych i jednoznacznych wytycznych oraz wdrożeniowych aktów prawnych. Pozwoli to samorządom, jako organom prowadzącym, przygotować się do zarządzania ewentualnymi kryzysami, a dyrektorom placówek, kadrze nauczycielskiej oraz uczniom i ich rodzicom/opiekunom stworzy minimum komfortu pracy" – napisali samorządowcy we wstępie lista datowanego na 11 sierpnia. Podkreślili, że szczegółowe wytyczne powinny trafić do zainteresowanych jak najszybciej, by zminimalizować niedogodności i stresy dla uczniów, zwłaszcza rozpoczynających naukę na różnych poziomach, a rodzicom i opiekunom umożliwić odpowiednie przygotowanie.

"Samorządy są w pełni świadome, że przed społeczeństwem rysują się różne nieprzewidywalne scenariusze pandemiczne i nie ma możliwości uwzględnienia już dzisiaj wszystkich opcji i procedur w obowiązującym czy wdrażanym prawie. Dlatego deklarujemy pełną współpracę w kwestii tworzenia każdych przepisów, które będą chroniły mieszkańców naszych wspólnot i pozwalały na uniknięcie sytuacji niebezpiecznych epidemicznie. Oddajemy do dyspozycji MEN naszych urzędników, którzy na bieżąco monitorują sytuację w podległych placówkach, zbierają głosy mieszkańców i pracowników oświaty" – napisali w piśmie samorządowcy, deklarując również wsparcie ekspertów.

Swoje postulaty samorządowcy podzielili na trzy części.

Organizacja pracy, powinności dyrektorów

W pierwszej, najobszerniejszej proszą o "czytelne, maksymalnie doprecyzowane przepisy prawa dotyczące organizacji pracy placówek – zmniejszenie odpowiedzialności dyrektora placówki w zakresie podejmowania decyzji o sposobie organizacji, a zwłaszcza analizie sytuacji epidemicznej".

Postulaty samorządowców:

1. W opracowywanych przepisach zastosowanie słownictwa jednoznacznie wskazującego powinności ucznia, rodzica, pracowników szkoły i innych osób przebywających na terenie szkoły.

2. Jednoznacznie określenie w przepisach, kto i na jakich zasadach ma sprawować opiekę nad uczniem odizolowanym, oczekującym na przyjazd rodziców/opiekunów prawnych oraz sposób postępowania w przypadku, gdy rodzice nie przyjadą po dziecko.

Konsultacje projektów rozporządzeń dot. pracy szkół (aktualizacja - projekty rozporządzeń)

3. Szczegółowe opisanie zasad, jakie mają obowiązywać na basenach szkolnych i innych obiektach sportowych. Podobnie, przygotowanie wytycznych opisujących takie części wspólne obiektów, jak biblioteka, stołówka, czytelnia. Problemem jest również budowa grup jednorodnych w kontekście zagrożenia epidemicznego w odniesieniu do placówek rozwijających talenty i zainteresowania, np. Pałac Młodzieży – piszą samorządowcy.

4. Wyraźne określenie w przepisach rozporządzenia, czy osobom trzecim, w tym rodzicom, którzy nie zastosują się do zaleceń dezynfekcji dłoni lub założenia rękawiczek, zakrycia ust i nosa, należy odmówić wstępu na teren szkoły.

5. W dalszym ciągu obowiązują wytyczne ograniczające liczbę uczniów/wychowanków w odniesieniu do metrażu pomieszczeń – przypominają samorządowcy. Proponują zniesienie licznika metrażowego obowiązującego zgodnie z wytycznymi przeciwepidemicznymi Głównego Inspektora Sanitarnego z 2 lipca dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkole podstawowej i innych form wychowania przedszkolnego oraz instytucji opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat wydanych na podstawie art. 8a ust. 5 pkt. 2 ustawy z 14 marca 1985 r. Konieczne jest według organizacji samorządowych doprecyzowanie liczby uczniów, którzy mogą przebywać jednocześnie w świetlicy szkolnej/bibliotece/ na 1 mkw.

MEN: 1 września uczniowie wracają do szkół; są nowe wytyczne GIS

6. W przypadku niesamorządowych placówek oświatowych włączenie w proces kuratoriów oświaty (lub wojewodów), którzy powinni mieć możliwość podejmowania decyzji o sposobie organizacji zajęć przez organy prowadzące nie będące samorządami. Ważne, aby prowadzony był nadzór nad sposobem zachowywania się podmiotów niesamorządowych – zaznaczają samorządy.

7. Rozważenie zawieszenia prowadzenia zajęć dodatkowych z wyłączeniem zajęć dotyczących udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

8. Rozważenie możliwości czasowych zmian w ramowym planie nauczania typu: ograniczenie liczby godzin przedmiotu, rezygnacja z realizacji niektórych lekcji oraz uwzględnienie możliwości realizowania nauczania indywidualnego zdalnie niezależnie od przyjętego w danym momencie wariantu funkcjonowania placówki.

Model tradycyjny, zdalny i hybrydowy - komunikat MEN

9. Zawieszenie niektórych przepisów odnoszących się do zatrudnienia nauczycieli. Ważne jest umożliwienie zmiany stanowiska pracy nauczyciela w ramach szkoły, np. w razie potrzeby przeniesienie nauczycieli wf, techniki, muzyki, plastyki do opieki nad uczniami świetlicy – dotyczy przede wszystkim wariantu B.

10. Przepisy rozporządzenia powinny uwzględniać możliwości i uproszczenie procedury wprowadzania zmian do arkuszy organizacyjnych w zakresie przydziału godzin ponadwymiarowych (np. nauka na zmiany) i zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

11. Doprecyzowanie, czy w szkołach specjalnych oraz przedszkolach specjalnych, gdzie nie ma możliwości zastosowania się do utrzymania zalecanych odległości ze względu na potrzeby uczniów ze specjalnymi potrzebami dyrektor szkoły/przedszkola powinien wystąpić od razu z wnioskiem o zawieszenie zajęć bądź zastosowania formy kształcenia zdalnego. Uzasadnia to w naszej ocenie stworzenie odrębnych wytycznych i regulacji dla placówek specjalistycznych – piszą samorządowcy.

12. Samorządowcy wskazują, że w wytycznych MEN brakuje informacji czy mogą na terenie szkół funkcjonować podmioty zewnętrzne: prowadzący bufety w szkołach, uczniowie innych placówek w ramach turniejów czy konkursów, najemcy powierzchni szkolnych w celach komercyjnych czy wolontariusze i organizacje pozarządowe.

13. Uwzględnienie przez MEN zwiększenia subwencji na bieżący rok szkolny (obecny budżetowy i kolejny budżetowy rok) ze względu na zwiększone koszty utrzymania szkół o, m.in.: zakup środków czystości i dezynfekcji, druk plakatów i instrukcji dotyczących zachowania bezpiecznych warunków i sposobu higieny, etaty obsługi realizującej czynności związane z utrzymaniem higienicznych warunków w szkołach, dodatkowe wyposażenie (inne niż źródełka czy fontanny dystrybutory wody pitnej, dozowniki środków dezynfekujących, pojemniki na dodatkowe odpadki itp.), badania wody pitnej; podjęcie działań naprawczych przed zainstalowaniem urządzeń udostępniających wodę pitną, analizę stanu instalacji wodociągowej, zwiększone koszty dowozu uczniów niepełnosprawnych ze względu na zaostrzenia w ramach przestrzeni środków transportu, konieczne szkolenia dla kadr burs i internatów oraz dla wychowanków z zasad zachowania bezpieczeństwa i wiele innych.

Procedury sanitarne

Druga część postulatów dotyczy procedur sanitarnych – maksymalnego uszczegółowienia procedur działania, zachowywania się poszczególnych podmiotów sanitarnych, wyraźnego określenie obowiązków stron i czasów reakcji; wzmocnienie struktur powiatowych służb sanitarnych w celu uniknięcia zatorów decyzyjnych i chaosu informacyjnego, np. oddzielne kanały kontaktu dla dyrektorów szkół czy organów prowadzących.

"Bardzo ważna będzie sprawność reakcji tych służb w sytuacji wykrycia ognisk, zwłaszcza w dużych placówkach oświatowych"  – zaznaczają samorządy.

Postulaty w tym zakresie:

14. Uszczegółowienie zasad związanych z przechodzeniem na poszczególne warianty pracy szkoły i przedszkola. Zasadne jest oparcie decyzji dyrektora o opinię stacji sanepid, ważne jednak, aby powyższa opinia zawierała nie tylko zgodę lub jej brak, ale również wskazanie okresu na jaki wspomniana opinia obowiązuje.

15. Opinia sanepidu wiążąca w przypadku przejścia na hybrydowy tryb pracy i nauki powinna zawierać również najistotniejsze wskazówki do realizacji przez dyrektora jednostki oraz wyraźnie wskazywać na inne rygory sanitarne, które należy wdrożyć w placówce. W tym kontekście ważne jest również, aby sanepid miał określone terminy na wydanie opinii, co jest kluczowe przy dalszych czynnościach podejmowanych przez dyrektora szkoły. Należy odpowiedzieć na pytanie, jak dokumentować uzyskanie zgody organu i państwowego powiatowego inspektora sanitarnego na zawieszenie zajęć bądź przejście na kształcenie zdalne udzielone za pośrednictwem maila, telefonu, aby przekazać informację o zawieszeniu czy formie zdalnej zajęć do KO.

16. Uszczegółowienie zadań pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania/higienistki szkolnej, zwłaszcza w zakresie konieczności identyfikowania objawów sugerujących infekcję dróg oddechowych. Konieczne jest jednoznaczne określenie kto i na jakich zasadach dokonuje pomiaru – zasadne wydaje się powierzenie tego zadania pielęgniarce/innemu przeszkolonemu pracownikowi szkoły. Wytyczne sanitarne powinny określać dokładnie symptomy kwalifikujące do wdrożenia procedur, w tym poziom temperatury, od którego ktoś kwalifikuje się do objęcia procedurą.

17. Zwolnienie dyrektorów szkoły z obowiązku ustalania i upowszechniania zasad korzystania z gabinetu profilaktyki zdrowotnej oraz godzin jego pracy. To zadanie należy przypisać pielęgniarce/higienistce szkolnej.

18. Wyraźne wskazanie, kto i w jakim trybie informuje dyrektora placówki oświatowej, w szczególności szkoły z internatem, o objęciu rodziny wychowanka kwarantanną lub izolacją w warunkach domowych.

Wsparcie rodziców i opiekunów

Trzecia część postulatów dotyczy wsparcia rodziców i opiekunów – wznowienia możliwości ubiegania się o świadczenia opiekuńcze dla rodziców/opiekunów, chociaż w sytuacji konieczności zawieszenia zajęć lub wprowadzenia zdalnego nauczania z powodu wykrycia ogniska chorobowego w konkretnej placówce.

Postulaty samorządów:

19. Należy powrócić do przyznawania zasiłku dla rodziców w przypadku podjęcia decyzji o zawieszeniu działalności szkoły/oddziału lub przejściu na tryb pracy zdalnej, która zwłaszcza w odniesieniu do dzieci najmłodszych będzie wymagała opieki rodzica w domu;

20. Czytelne komunikaty służb sanitarnych dla mieszkańców dotyczące lokalnej sytuacji pandemicznej w trybie bieżącym z uwzględnieniem zaleceń dla mieszkańców.

Pismo podpisali Tadeusz Truskolaski, prezes Unii Metropolii Polskich (prezydent Białegostoku), Zygmunt Frankiewicz, prezes Związku Miast Polskich (senator), Andrzej Płonka, prezes Związku Powiatów Polskich (starosta bielski) oraz Krzysztof Iwaniuk, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP (wójt gminy Terespol).

List załączamy poniżej.

jp