Dystrybucja węgla przez gminy była w piątek jednym z tematów posiedzenia zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów (ŚZGiP), skupiającego ponad 150 samorządów z woj. śląskiego. To jedna z największych samorządowych organizacji w kraju. Jej zarząd spotkał się w piątek w Wodzisławiu Śląskim.

Członek zarządu Związku, burmistrz Czechowic-Dziedzic Marian Błachut ocenił po spotkaniu, że samorządy poradzą sobie z dystrybucją węgla, konieczne jest jednak szybkie wprowadzenie rozporządzeń wykonawczych do ustawy, podpisanej w środę przez prezydenta.

„Wciąż jest dużo niejasności. Im szybciej mielibyśmy rozwiane te wątpliwości i ograniczenia, tym szybciej moglibyśmy uruchomić działania” – powiedział burmistrz, wskazując przede wszystkim na niejasności prawne i organizacyjne. Ocenił przy tym, iż ustawa dająca samorządom możliwość dystrybucji węgla jest spóźniona.

„Nie mamy jeszcze dokładnych informacji, czy będziemy musieli płacić podatek VAT; czy cena dla nas będzie z VAT-em, czy będziemy ten VAT naliczać itp. Nie wiemy też, jakie mają być przepływy finansowe: czy to ma być wszystko wyłącznie przez budżet gminy, czy też mogą być przedpłaty dokonywane przez mieszkańców, żeby gmina nie musiała asygnować swoich środków w budżecie” – tłumaczył burmistrz Czechowic-Dziedzic.

Jak zauważył, w końcu roku część gmin nie ma wolnych środków, zaś przeprowadzenie operacji zakupu i sprzedaży węgla w ramach budżetu wymagałoby wyodrębnienia w budżetach gmin takiego zadania. „Jeżeli wprowadza się zadanie do budżetu, to muszą być na to środki finansowe; niektóre gminy mogą mieć z tym problemy” – wyjaśnił Błachut.

MAP: Do 8 listopada, do północy gminy mają czas na publikację w BIP informacji o sprzedaży węgla

Burmistrz wskazał też na obawę o jakość dostarczanego węgla i wyraził nadzieję, że ten dostarczany na Śląsku będzie pochodził z polskich kopalń, a nie z importu. „Słyszymy, że jakością węgla z odległych zakątków świata jest różnie, a chcielibyśmy oszczędzić naszym mieszkańcom problemów” – powiedział członek zarządu ŚZGiP, zapewniając, iż samorządowcy dołożą starań, „żeby jak najszybciej i możliwie jak najlepiej sprostać oczekiwaniom mieszkańców”.

Inny członek zarządu Związku, starosta bieruńsko-lędziński Bernard Bednorz, przypomniał, iż obecnie – zgodnie z ustawą – samorządy umieściły informacje o możliwościach przystąpienia do projektu redystrybucji węgla; w przyszłym tygodniu gminy mają już dysponować dokładnymi danymi o skali zainteresowania zakupem węgla w preferencyjnej cenie.

Jednocześnie samorządy przygotowują dystrybucję pod względem technicznym. „Mamy informację, że po zakupie najlepiej odbierać węgiel tzw. wannami, czyli taborem wielotonowym. Musimy obmyślić, jak to podzielić dalej na 1,5 tony i rozwieźć mieszkańcom. Zrobimy wszystko, aby było to zorganizowane sprawnie” – powiedział starosta.

W minioną środę prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o dystrybucji węgla przez samorządy. Gminy, spółki gminne i związki gminne będą mogły kupować węgiel za maksymalnie 1,5 tys. zł za tonę, a gmina sprzedawać go mieszkańcom za nie więcej niż 2 tys. zł za tonę.

Węgiel w preferencyjnej cenie będą mogły kupić od samorządu osoby uprawnione do dodatku węglowego. Trzeba będzie złożyć w swojej gminie wniosek o preferencyjny zakup węgla. Jeśli natomiast sprzedaż będzie prowadzić gmina sąsiednia lub podmiot prywatny, węgiel będzie można kupić po przedstawieniu zaświadczenia wystawianego przez wójta, burmistrza lub prezydenta o tym, że otrzymało się dodatek węglowy.

Importerzy węgla będą z kolei mogli wystąpić o rekompensaty. Środki na ich wypłatę będą pochodzić z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Maksymalny limit wydatków z Funduszu na rekompensaty w 2023 r. określono na 4,9 mld zł.

Z kolei w czwartek w Dzienniku Ustaw opublikowano rozporządzenie ministra finansów zwalniające gminy z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży węgla przy zastosowaniu kas rejestrujących, pod warunkiem należytego udokumentowania sprzedaży fakturą.

Ponadto Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że „na gruncie VAT sprzedaż węgla kamiennego przez gminę w ramach zakupu preferencyjnego stanowić będzie wykonywanie czynności opodatkowanych VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej" . Wszelkie zakupy dokonywane przez gminę - w tym nabycie węgla kamiennego na podstawie umowy określonej w ustawie - jeśli będą związane wyłącznie ze sprzedażą na rzecz gospodarstw domowych, będą uprawniały samorząd do pełnego odliczenia podatku VAT.

mab/ mr/