W raporcie zatytułowanym „Miejskie nekropolie. Diagnoza sytuacji i wyzwań dotyczących cmentarzy komunalnych w miastach Unii Metropolii Polskich”, eksperci UMP zwracają uwagę, że prawo dotyczące zarządzania cmentarzami i organizacji pochówków nie zostało zreformowane od kilkudziesięciu lat. W efekcie zmiany zachodzące przez ostatnie dekady w społeczeństwie i podejściu do chowania zmarłych nie znajdują odzwierciedlenia w przepisach.

„Ustawa z 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych jest aktem prawnym, który przestał pełnić w dużej mierze funkcję regulacyjną, natomiast w istocie sprawy cmentarne i pogrzebowe zaczęły się kształtować obok tej ustawy” - tłumaczy prof. Małgorzata Bednarek, radca prawny.

Dostosowania prawa do realiów wymagają zdaniem ekspertów m.in. takie aspekty funkcjonowania nekropolii jak starzenie się społeczeństwa i wynikająca z tego rosnąca liczba zgonów, a w konsekwencji coraz bardziej dotkliwie odczuwany przez miasta brak miejsca na cmentarzach. Dużym wyzwaniem wymagającym uregulowania jest również kwestia gospodarowania odpadami cmentarnymi.

„W perspektywie najbliższych 20 lat spodziewany jest dalszy wzrost liczby zgonów, co będzie na pewno wyzwaniem w kontekście dla zarządzania cmentarzami. W ostatnich latach liczba zgonów sukcesywnie rośnie, co wynika z procesu starzenia się populacji, szczególnie w dużych miastach” – zaznaczono w raporcie.

Jak czytamy w publikacji, na cmentarzach komunalnych w miastach UMP zaczyna brakować miejsc na nowe groby. Tymczasem w 2022 roku zarejestrowano tam 81,5 tys. zgonów, co stanowiło 18 proc. wszystkich zgonów w Polsce. W tej sytuacji optymalne wykorzystanie przestrzeni oraz plany zagospodarowania są zdaniem autorów raportu koniecznością.

Brak miejsca na cmentarzach przekłada się na rosnącą z roku na rok popularność pochówków urnowych.

„W 2022 roku pochówki urnowe stanowiły 60 proc. dokonywanych pogrzebów na cmentarzach komunalnych w miastach UMP. Ta tendencja wynika m.in. z coraz mniejszej dostępnej powierzchni na groby, względów ekonomicznych, migracji ludności oraz zmian mentalnych w społeczeństwie” – zaznaczono w raporcie..

Autorzy publikacji zwracają też uwagę, że funkcjonowanie cmentarzy coraz częściej jest postrzegane przez pryzmat działań proekologicznych, co wiąże się z wprowadzaniem rozwiązań na rzecz ograniczenia odpadów cmentarnych, takich jak zniczodzielnie (stojaki ze zniczami możliwymi do ponownego użycia) czy promowanie ograniczania przynoszenia plastikowych ozdób.

„Odpady jest to jeden z dwóch najbardziej generujących koszty zakresów spraw, z jakimi się borykamy, w kontekście prowadzenie cmentarzy” – mówi Mateusz Dzioba, zastępca dyrektora usług komunalnych w Poznaniu.

Ze wszystkich powyższych względów zarówno eksperci prawa funeralnego, jak zarządcy miejskich nekropolii wskazują na konieczność dostosowania przepisów do aktualnych potrzeb, w tym regulacji kwestii związanych m.in z kremacją, alternatywnymi formami pochówku, prawem do grobu, ekshumacją i gospodarowaniem odpadami cmentarnymi.

Raport „Miejskie nekropolie. Diagnoza sytuacji i wyzwań dotyczących cmentarzy komunalnych w miastach Unii Metropolii Polskich” można pobrać ze strony internetowej Unii Metropolii Polskich (LINK).

mam/