Marcin Przybylski
Zdaniem Wód Polskich powrót to zatwierdzania taryf wod.-kan. przez gminy stoi w sprzeczności z wnioskami pokontrolnymi NIK, fot. PAP/Piotr Nowak
Zdaniem Wód Polskich powrót do zatwierdzania taryf wod.-kan. przez gminy stoi w sprzeczności z wnioskami pokontrolnymi NIK, która w 2015 r. wskazała m.in. na nadmierne obciążenie budżetów domowych kosztami dostarczania wody i odprowadzania ścieków.
PGW Wody Polskie w stanowisku przesłanym Serwisowi Samorządowemu PAP podkreśliły, że zarzuty branży wodociągowej, iż za trudną sytuację finansową przedsiębiorstw wod.-kan. odpowiada organ regulacyjny, są bezpodstawne.
Zdaniem Wód Polskich powrót do stanu prawnego sprzed 2018 roku stoi w sprzeczności z wnioskami pokontrolnymi NIK w tym w szczególności w zakresie nadmiernego obciążenia budżetów domowych konsumentów kosztami dostarczania wody i odprowadzania ścieków.
W niedawnym wywiadzie dla samorzad.pap.pl prezes Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie” mec. Paweł Sikorski wskazał, że główną przyczyną pogarszającej się kondycji finansowej przedsiębiorstw wod.-kan. są działania Wód Polskich, które uniemożliwiły spółkom wodociągowym urealnienie cen za wodę i ścieki. Jego zdaniem rozwiązaniem sytuacji byłby powrót do rozwiązań prawnych, w których zatwierdzaniem taryf zajmowały się gminy.
W przesłanym stanowisku Wody Polskie przypomniały raport NIK z 2015 r., w którym Izba zwróciła uwagę, że „postawione w potrójnej roli: właściciela przedsiębiorstwa, regulatora i przedstawiciela konsumentów samorządy nie wykorzystywały skutecznie swoich uprawnień i nie chroniły mieszkańców przed systematycznym wzrostem cen za dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków”.
Dodatkowo NIK zauważyła, że nie został jednoznacznie określony próg dostępności cenowej, ani metodologia jego obliczania. Powodowało to ryzyko dużej dowolności przy wyznaczaniu cen za dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków w poszczególnych gminach.
Jednym z zaleceń Izby było ustanowienie funkcji zewnętrznego regulatora rynku na poziomie centralnym lub regionalnym, do którego zadań należałoby np. prowadzenie analiz w oparciu o dane uzyskiwane z przedsiębiorstw wodociągowo - kanalizacyjnych, dzięki czemu możliwe byłoby ustalanie wieloletnich limitów taryf w układzie regionalnym z uwzględnieniem kategoryzacji gmin.
Skrócenie taryf trybem szczególnym
Odnosząc się do zarzutu blokowania przez regulatora możliwości urealnienia taryf za wodę i ścieki, Wody Polskie podkreśliły, że „powodem negatywnie rozpatrzonych wniosków o zmianę obowiązujących taryf za wodę i ścieki pozostają wady formalnoprawne oraz błędy merytoryczne”.
Organ zwrócił uwagę, że postępowanie w przedmiocie modyfikacji taryfy jest postępowaniem prowadzonym w szczególnym trybie i ma charakter wyjątku ustawowego od standardowego trybu zatwierdzania taryf.
"Aby możliwym było skrócenie obowiązywania aktualnej taryfy wszystkie okoliczności wskazywane przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jako uzasadniony przypadek muszą zostać tak zakwalifikowane przez organ regulacyjny. Nie można bowiem zapominać o tym, że wszystkie przesłanki, które wykraczają poza tryb art. 24j mają charakter kosztów nieuzasadnionych i w konsekwencji powodują nadmierny wzrost cen za wodę i ścieki. Przypominamy, że zadaniem ustawowym organu regulacyjnego jest ochrona odbiorców przed nieuzasadnionym wzrostem cen” – czytamy w stanowisku Wód Polskich.
Zdaniem regulatora aktualnie obowiązujące rozwiązania znacząco wpływają na zwiększenie gwarancji dokonywania obiektywnej oceny taryfy.
„Na szczególną uwagę zasługuje wymóg oceny, analizy i weryfikacji jej projektu (art. 24c ust. 2 zzwoś). Ziszczenie się tych wymogów ustawowych chociażby po znacznym upływie czasu wygenerowanego przez ewentualne środki zaskarżenia zdaje się być jednak wartością nadrzędną biorąc pod uwagę podstawową zasadę, którą powinien kierować się organ regulacyjny oraz – a nawet przede wszystkim – przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, tj. zasadę ochrony odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen i stawek opłat. Końcowo stronom przysługuje także środek zaskarżenia (skarga lub sprzeciw) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego” – czytamy w stanowisku Wód Polskich.
Procedura zatwierdzania taryf za wodę i ścieki
Zgodnie z ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 2180) najistotniejsze uprawnienia organu regulacyjnego w zakresie taryf za wodę i ścieki posiada Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Uprawnienia te dotyczą przede wszystkim opiniowania projektu regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków oraz weryfikacji i oceny zasadności taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.
Obecnie przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przekazuje organowi regulacyjnemu wniosek o zatwierdzenie taryfy w terminie 120 dni przed dniem upływu okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy. Taryfę określa się na okres 3 lat. Organ regulacyjny dokonuje oceny projektu taryfy oraz jego uzasadnienia, pod okres 3 lat.
Oceniając wniosek taryfowy regulator analizuje m.in. zmiany warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, w tym marżę zysku, oraz weryfikuje koszty związane ze świadczeniem usług, pod względem celowości ich ponoszenia, w celu zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen.
Jeżeli wynik weryfikacji jest pozytywny, organ regulacyjny zatwierdza taryfę w drodze decyzji. W przypadku odmowy zatwierdzenia taryfy, organ regulacyjny w decyzji nakłada na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne obowiązek przedłożenia poprawionego projektu taryfy lub poprawionego uzasadnienia, wskazując elementy projektu taryfy lub uzasadnienia wymagające poprawienia.
mp/
