Dla wielu firm transformacja cyfrowa to konieczność, a nie tylko możliwość zastosowania. Współpracę na zintegrowanych platformach wymuszają partnerzy łańcucha dostaw i klienci - uważają eksperci Uniwersytetu Łódzkiego
Dla wielu firm transformacja cyfrowa to konieczność, a nie tylko możliwość zastosowania. Konieczność współpracy na zintegrowanych platformach wymuszają partnerzy łańcucha dostaw i klienci - przekonują eksperci Uniwersytetu Łódzkiego.
Rozwój technologii cyfrowych implikuje cyfrową transformację różnych sfer gospodarki. Do istotnych czynników, które wpływają na rozwój gospodarki cyfrowej, można zaliczyć: Internet Rzeczy, chmurę obliczeniową czy automatyzację. Cyfrowa transformacja wiąże się ze zmianą w organizacji. Najprężniejsze z nich szybko reagują na nie, dostrzegając szansę, jaką z sobą transformacja niesie. Dla takich firm strategia i inwestowanie w budowę i rozwój innowacji technologicznych są nierozerwalne.
Współczesne przedsiębiorstwa coraz chętniej wykorzystują nowoczesne technologie takie jak mobilne, społecznościowe oraz duże zbiory danych. Dla wielu organizacji transformacja cyfrowa to konieczność, a nie tylko możliwość zastosowania. Konieczność współpracy na zintegrowanych platformach wymuszają partnerzy łańcucha dostaw i klienci.
Celem ich stosowania jest usprawnienie codziennej pracy, szukanie nowych klientów i utrzymanie kontaktów z nimi, realizację projektów czy zmniejszenie kosztów prowadzenia przedsiębiorstwa. Stwarza to ogromne możliwości i zagrożenia. Konsumenci coraz chętniej kupują towary i usługi za pośrednictwem kanałów cyfrowych. Oprócz tego obserwujemy cyfrową automatyzację działań i procesów, rozwój nowych modeli biznesowych. Wiele organizacji koncentruje swoje cyfrowe działania na sprzedaży i marketingu, reagując na preferencjach klientów, które przesuwają się w stronę kanałów cyfrowych.
Dla przedsiębiorstwa ważne jest obniżenie kosztów poprzez zastąpienie lub wspieranie działalności oprogramowaniem poprzez pełną automatyzację lub zwiększenie produktywności poszczególnych pracowników w ich miejscach pracy. Jednym z przykładów może być obsługa klienta. Wiele firm pozwala klientom zmienić dane na swoim koncie online lub za pośrednictwem telefonu komórkowego, a nie przez wizytę w oddziale banku. W związku z tym koszty są mniejsze. Firmom zapewnia to usprawnienie i wzrost efektywności pracy, a klientom możliwość wyboru i komfort obsługi. Zastosowanie podobnej automatyzacji w całym łańcuchu wartości będzie wtedy obejmować takie funkcje jak HR, zaopatrzenie, finanse i działalność operacyjna.
Tak więc cyfryzacja polega nie tylko na wdrożeniu nowych technologii informatycznych w organizacji, sektorze czy gospodarce, a ich odpowiednim wykorzystaniu. W przedsiębiorstwie wiąże się to również ze zmianą modeli biznesowych, aby mogło ono skorzystać z nowych kanałów generowania przychodów. Czasem cyfryzacja jest utożsamiana z digitalizacją (ucyfrowienie), która jest przekształcaniem zasobów z formy fizycznej (np. papierowej, zdjęciowej) na formę cyfrową, elektroniczną. Może to polegać na skanowaniu papierowych materiałów i umieszczaniu ich w wyznaczonym miejscu. Zatem cyfryzacja jest pojęciem znacznie szerszym niż digitalizacja.
Dokument „Digital IQ 2017. Cyfrowy wyścig firm” opracowany przez PwC przedstawia wyniki badań dotyczące inteligencji cyfrowej przedsiębiorstw. Ankietowani ocenili swoje przedsiębiorstwa jako:
- dojrzałe pod względem wykorzystania technologii cyfrowych - 44%
- nieposiadające odpowiednich kompetencji, co jest istotną barierą w rozwoju technologii cyfrowych - 69%
- inwestujące w technologie cyfrowe, co powodowane jest głównie chęcią zwiększenia przychodów - 49%
Transformacja cyfrowa rozwija się:
• wykorzystując technologie jako narzędzia wzrostu (przedsiębiorstwa mają świadomość, że stosowanie technologii informatycznych wpływa na ich większą wartość, ale często nie potrafią w pełni wykorzystać ich potencjału do usprawnienia działalności operacyjnej),
• generując inwestycje w stosunkowo nowe technologie (jak Internet Rzeczy, sztuczna inteligencja, druk 3D, robotyka, drony),
• tworząc lukę kompetencyjną (ankietowani wskazali, że w ich przedsiębiorstwach brakuje wykwalifikowanych pracowników).
Jednym z kluczowych elementów cyfryzacji jest kwestia zarządzania danymi, to znaczy funkcjonowania infrastruktury informatycznej (sprzętu komputerowego i komunikacyjnego, programów informatycznych, oraz wykwalifikowanych ludzi) pozwalającej na gromadzenie i utrzymanie danych, oraz właściwe ich przetwarzanie w celu obsługi operacji prowadzonych przez organizację i dostarczania uporządkowanej informacji wspomagającej zarządzanie nią.
Przedsiębiorstwa stosowały technologie informatyczne do gromadzenia danych niemalże od chwili, gdy pojawiły się praktyczne możliwości wykorzystania pierwszych komputerów. Początkowo dane te miały charakter przede wszystkim transakcyjny, zbierane były i przetwarzanie w celu usprawnienia operacyjnego działania firmy: obsługi realizacji zamówień, drukowania faktur, prowadzenia gospodarki magazynowej, zarządzania kadrami i płacami, prowadzenia ksiąg i obsługi operacji finansowych, i szeregu innych procesów. Dane gromadzone były niezależnie przez każdy system, w formie plików związanych z konkretnym oprogramowaniem.
Pierwszą wielką rewolucją w zarządzaniu danymi było wprowadzenie Systemów Zarządzania Bazami Danych. Wprowadzenie baz danych umożliwiło przede wszystkim znacznie uniezależnienie danych od przetwarzającego je oprogramowania oraz wprowadzenie centralnego zarządzania danymi. Dane przechowywane w centralnej bazie danych mogły być wymieniane między różnymi programami, łatwiej można było kontrolować ich gromadzenie, utrzymanie, zapewniając przy tym ich bezpieczeństwo. Szybko więc stwierdzono, że gromadzone w przedsiębiorstwie dane transakcyjne, stosunkowo niewielkim nakładem sił mogą być również wykorzystywane w procesach analitycznych. Menedżerowie mogli mieć swobodny dostęp do potrzebnych im danych szczegółowych w bazie danych, ale również tworzyć przekrojowe zestawienia łączące różne dziedziny, czy też dosyć złożone raporty menedżerskie.
Gromadzone w bazach danych zasoby informacyjne zaczęły gwałtownie się rozrastać, co wraz z rozwojem metod ich przetwarzania stworzyło możliwości uzyskania bardziej wyrafinowanych analiz niezbędnych do wspomagania podejmowania decyzji w trudnych, szczegółowych zagadnieniach. Dla ich potrzeb zaczęły powstawać coraz bardziej złożone algorytmy eksploracji danych oraz badań operacyjnych, co pozwoliło na znacznie szersze rozwiązywanie zadań prognostycznych, możliwości analizy ukrytych zależności między złożonymi zjawiskami, czy też porządkowania struktur informacyjnych pod kątem nie kryteriów technicznych, lecz zawartości znaczeniowej dla użytkowników. W najtrudniejszych przypadkach sięgnięto również po metody sztucznej inteligencji, naśladujące zachowanie człowieka-eksperta, określane często jako business intelligence. Wzrost znaczenia zadań analitycznych spowodował również rozwój samych baz danych w kierunku ułatwiającym przechowywanie i wykorzystanie danych dla potrzeb ich analizy. Tego rodzaju rozwiązania nazywane są hurtowniami danych.
Wraz z rozwojem zasobów informacyjnych dostępnych w sieci Internet, dla dziedziny zarządzania danymi pojawiły się nowe wyzwania. Informacja przechowywana w bazach danych podzielona jest bowiem zazwyczaj na stosunkowo drobne fragmenty o jednorodnej semantyce. Znany przy tym jest schemat danych, tzn. wiadomo w którym miejscu jakie dane są przechowywane. W sieci Internet natomiast większość danych ma charakter dokumentów tekstowych, webowych (HTML) czy multimedialnych (grafika, dźwięk, wideo). Dokumenty mają charakter niestrukturalny, nie ma precyzyjnego schematu określającego znaczenie zawartych w nich informacji. Dane niestrukturalne wymagają specjalnych metod przetwarzania i analizy, opartych na eksploracji tekstu, multimediów czy też sieci web. Wykorzystywane są one w celu ulepszenia usług wyszukiwania informacji, czy też porządkowania informacji niestrukturalnej umożliwiającego bardziej intuicyjną jej prezentację użytkownikom. Coraz większe zasoby danych o istotnych potrzebach i preferencjach potencjalnych klientów, gromadzone są również w mediach społecznościowych, wymagających specyficznych metod analizy przechowywanych przez nie treści.
Specyfika zasobów informacji w sieci Internet związana jest również z kwestiami coraz większych rozmiarów zbiorów danych oraz ich rozproszenia w różnych miejscach sieci. Ich analiza wymaga coraz częściej stosowania specjalnych metod uwzględniających te czynniki, określanych jako analityka big data. Internet ponadto jest nie tylko bazą informacji, ale ważnym medium komunikacyjnym. Zasoby w sieci mogą więc reprezentować nie tylko dane, ale również programy komputerowe, czy urządzenia komunikujące się przy jej pomocy. Rozwiązania wykorzystywane do zarządzania dużymi zestawami tego rodzaju elementów, określane są jako Internet Rzeczy (Internet of Things).
Podsumowując, pełne uczestnictwo w społeczeństwie informacyjnym wymaga od przedsiębiorstw otwartej postawy w stosunku do współczesnych rozwiązań informatyczno-telekomunikacyjnych. Cyfryzacja umożliwia zarówno tworzenie przewagi konkurencyjnej na rynkach dóbr tradycyjnych, jak i budowę nowych modeli biznesowych ściślej związanych z handlem towarami i usługami elektronicznymi. Informatyka oferuje dzisiaj szereg narzędzi potrzebnych do wykorzystania szans w tej dziedzinie. Ich znajomość, umiejętność korzystania z istniejących rozwiązań może stanowić istotną wartość we współczesnym świecie.
Beata Gontar, Witold Bartkiewicz
Dr hab. Witold Bartkiewicz – zawodowo związany z Katedrą Informatyki Uniwersytetu Łódzkiego. W latach 2005 – 2016 pełnił obowiązki Kierownika Zakładu Sztucznej Inteligencji i Narzędzi Informatyki. Jego zainteresowania koncentrują się na systemach informatycznych zarządzania i zastosowaniach sztucznej inteligencji oraz komputerowych metodach wspomagania decyzji i prognozowania.
Dr Beata Gontar - absolwentka Uniwersytetu Łódzkiego, ukończyła studia podyplomowe na Uniwersytecie Lyon II. Od wielu lat prowadzi zajęcia z zakresu zarządzania projektami na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. Pomysłodawczyni i organizatorka corocznego „Konkursu na najlepszy projekt społeczny" dla studentów Zarządzania. Posiada certyfikat IPMA D. Wiedzę z zakresu zarządzania projektami wykorzystuje w prowadzonych projektach naukowych.