Zarząd województwa przyjął dokument p.t. "Stan zachowania, problemy i potencjały dziedzictwa kulturowego Warmii, Mazur i Powiśla". Jedno z pierwszych tego typu opracowań w Polsce zostanie wykorzystane przy realizacji programu wspierania i ochrony indywidualnych cech kultury regionalnej.
   - Wszyscy mamy świadomość, że żyjemy w wyjątkowym miejscu na ziemi, co więcej - tę świadomość wyjątkowości regionu ma coraz więcej turystów, z Polski, z Europy i ze świata - mówi marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Andrzej Ryński. - Nie ma drugiego miejsca na świecie o tak ciekawych tradycjach i historii, z tak piękną przyrodą, lasami, jeziorami. Żeby w pełni z tego korzystać, trzeba mieć pełen obraz sytuacji, pełen "remanent" oraz diagnozę i możliwości, i pomysłów na ochronę tego, co mamy.
  

Przygotowana diagnoza daje pełną wiedzę o szczegółach szeroko rozumianego dziedzictwa kulturowego regionu. Porządkuje uwarunkowania, wynikające z programów i strategii wojewódzkich i rządowych. Zawiera także opis zdarzeń, procesów osadniczych i podziałów administracyjnych, które tu zachodziły na przestrzeni wieków. Osobny rozdział poświęcono mniejszościom narodowym i etnicznym. Niezwykle złożona historia tych ziem, obfitująca w wiele dramatycznych zdarzeń oraz mozaika narodowości i kultur w zasadniczy sposób rzutują na obecny stan zasobów kulturowych województwa.
   Przedmiotem rozpoznania jest także dziedzictwo materialne, w tym zabytki nieruchome (archeologia, układy urbanistyczne, zabytki architektury i budownictwa, zaprojektowane formy zieleni), historyczne szlaki drogowe, kolejowe i wodne oraz zabytki ruchome, w tym ujęte w Rejestrze Zabytków Ruchomych, w muzeach, bibliotekach i archiwach. Wyszczególniono także miejsca zdarzeń historycznych oraz ważne osobistości związane z naszym regionem.
  

Zespół pracowników Warmińsko-Mazurskiego Biura Planowania Przestrzennego, którzy pracowali nad dokumentem, podjął także próbę przedstawienia dziedzictwa niematerialnego - folkloru, tradycji, gwary, języków mniejszości narodowych, nawet kuchni, głównie pod kątem wykorzystania i prezentacji tych walorów przez zespoły folklorystyczne, imprezy artystyczne i twórczość ludową.
   Całość opracowania zawiera opis stanu, stan zachowania, problemy, konieczne działania i możliwości ich wykorzystania. Przedstawiono także najważniejsze organizacje działające na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego oraz finansowanie ochrony dziedzictwa narodowego przez jednostki samorządu terytorialnego.
   Przy opracowaniu diagnozy wykorzystano publikacje naukowe i popularno-naukowe, traktujące o historii i zasobie zabytkowym, materiały Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie. Wiele zagadnień zostało rozpoznanych w oparciu o informacje uzyskane u źródła - w instytucjach kultury, kościołach, jednostkach samorządu terytorialnego. Było to możliwe, ponieważ wcześniej rozesłano ankiety o szerokim zakresie informacyjnym, które spotkały się z dużym zainteresowaniem środowisk lokalnych i instytucji.
  

 - Doświadczenia państw Unii Europejskiej, a także realizowane w Polsce i na terenie województwa programy pilotażowe i projekty pozwalają na zmianę tradycyjnego pojmowania kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego jako niedochodowych. Nowe spojrzenie polega na potraktowaniu tych dziedzin jako długoterminowych inwestycji, generujących dochody i nowej miejsca pracy - dodaje marszałek A. Ryński. - Tej szansy można upatrywać choćby we współdziałaniu różnych podmiotów ze społecznościami lokalnymi, zatrudnianiu przy konserwacji zabytków i rewitalizacji zabudowy.
   Opracowanie stwarza możliwość nie tylko stworzenia nowych miejsc pracy, ale też reaktywowania i przekazania następnym pokoleniom umiejętności wykonywania starych rzemiosł i zachowania tradycji. Z korzyścią i dla turystów, i dla mieszkańców regionu.

Gabinet Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego