Mimo dużego zainteresowania CBA i innych służb ściganiem korupcji w samorządach, te nie przywiązują należytej wagi do uświadamiania swoim pracownikom zagrożeń w tym obszarze.

Z danych MSWiA wynika, że tylko nieliczne samorządy podejmują systematyczne działania mające na celu rozwój etyki i zapobieganie korupcji wśród swoich pracowników.

Niezmiennie najpopularniejszym narzędziem uświadamiającym urzędnikom zagrożenia korupcyjne są kodeksy etyczne pracowników jst, których stosowaniem chwali się co trzeci urząd samorządowy.

Kodeksy etyczne najczęściej wyrażają wolę pracowników danego urzędu, do kierowania się w wykonywaniu swych obowiązków zasadą neutralności politycznej, nie czerpania dodatkowych korzyści materialnych ani jakichkolwiek innych z tytułu wykonywanej pracy, a także nie wykorzystywania ani nie przekazywania osobom trzecim - dla osiągnięcia zysku - informacji pozyskanych w kontaktach służbowych.

Innym ważnym narzędziem przeciwdziałania korupcji jest prowadzenie systematycznej analizy tego typu zagrożeń. Z informacji zebranych przez MSWiA wynika, że takie działania prowadzi 28 proc. samorządów.

Najsłabiej wygląda jednak uczestnictwo urzędników w szkoleniach na temat korupcji. Brali w nich udział pracownicy zaledwie co piątego urzędu jst.

Biorąc pod uwagę rodzaje jst, wspomniany kodeks etyczny pracowników jest najchętniej stosowany przez miasta na prawach powiatu (77 proc.). Dla porównania, tego typu dokument posiada 30 proc. starostw powiatowych i 17 proc. urzędów w gminach wiejskich. Na tym tle zaskakująco prezentuje się wynik urzędów marszałkowskich – kodeksu etyki wdrożyło zaledwie 9,1 proc. badanych.

W podobny sposób kształtują sie różnice miedzy jednostkami w poziomie stosowania systematycznych analiz zagrożeń korupcyjnych. Rozwiązanie to, podobnie jak kodeks etyczny, stosunkowo najczęściej wdrażane jest w miastach na prawach powiatu (55 proc.)., a najrzadziej w województwach (9,2 proc.).

Szkolenia etyczne cieszą się największym zainteresowaniem dużych urzędów jst. Uczestniczyli w nich pracownicy niemal połowy badanych województw i miast na prawach powiatu. Dla porównania - w tego typu szkoleniach wzięło udział 23 proc. urzędników starostw i 17 proc. pracowników gmin wiejskich.

Biorąc pod uwagę tylko statystyki CBA dotyczące śledztw korupcyjnych w administracji samorządowej widać, jak duża jest skala tego problemu. Na 242 postępowania przygotowawcze prowadzone przez CBA w II kwartale 2009 roku aż 32 proc. dotyczyło administracji samorządowej. Tylko 8 proc. spraw dotyczyło nieprawidłowości w administracji centralnej.

/mp/