Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne obowiązująca od 1 stycznia 1998 roku jest, obok kodeksu karnego oraz ustawy z 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, najpoważniejszą regulacją w polskim prawodawstwie w zakresie zwalczania korupcji.

Wspólnym celem wskazanych aktów prawnych jest reakcja na zjawiska patologiczne za pomocą środków ze sfery ius puniendi, adekwatnych i proporcjonalnych do rzeczywistego zagrożenia w danego typu stosunkach społecznych.

Zasadniczym celem wprowadzenia do systemu prawnego wspomnianego aktu prawnego było unormowanie instytucji prawnych służących uniemożliwieniu osobom sprawującym władzę państwową wykorzystywania działalności służbowej do uzyskania korzyści osobistych lub majątkowych dla siebie lub innych osób.

Ustawa „antykorupcyjna” określa ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe. Na podmiotach tych ciąży obowiązek złożenia oświadczenia w tym przedmiocie.

Obowiązek składania oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej spoczywa również na pracownikach samorządowych. Nałożyła go ustawa z 23 listopada 2002 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych ustaw, która weszła w życie 1 stycznia 2003 roku. Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w oświadczeniu o prowadzeniu tego rodzaju działalności, stosownie do art. 18a ust. 5 ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa), powoduje odpowiedzialność karną na podstawie art. 233 § 1 kk.

Zasadniczym celem wprowadzenia do systemu prawnego tego rodzaju regulacji było unormowanie instytucji prawnych służących uniemożliwieniu osobom zatrudnionym w jednostkach samorządu terytorialnego wykorzystywania działalności publicznej do uzyskania korzyści osobistych lub majątkowych dla siebie lub innych osób.

Wykonywanie prywatnej działalności gospodarczej przez pracownika samorządowego w czasie i miejscu zatrudnienia jest sprzeczne z jego obowiązkami pracowniczymi oraz może wywoływać uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność nawet wtedy, gdy dotyczy działalności nieobjętej bezpośrednio jego zakresem czynności pracowniczych. 

Cały tekst Marcina Jachimowicza w załączniku: