Będzie rewolucja w powoływaniu kierowników urzędu stanu cywilnego. MSWiA chce by była to wyłączna kompetencja wójta, który będzie musiał jednak zorganizować wcześniej konkurs. Nowelizacja przewiduje zatrudnienie szefa lub zastępcy szefa USC w każdej jednostce.

Projekt jest odpowiedzią na ubiegłoroczny wyrok NSA, w którym sędziowie jednoznacznie uznali, że zatrudnienie kierownika USC jako pracownika samorządowego musi być poprzedzone konkursem. Dodatkowo, z rozstrzygnięć nadzorczych wojewodów wynikało, że rada nie może powołanego przez siebie kierownika odwołać – jest to wyłączna kompetencja wójta, jako kierownika urzędu.

Ministerstwo chce po pierwsze usankcjonować dokonane, w okresie od dnia 7 sierpnia 2005 r. do dnia wejścia w życie nowelizacji, czynności kierowników usc oraz ich zastępców, którzy zostali powołani na to stanowisko bez przeprowadzenia postępowania konkursowego. Ponadto, doprecyzować istniejące przepisy w zakresie sposobu zatrudniania i wymagań kwalifikacyjnych.

Projekt ustawy pozostawia bez zmian podstawową zasadę, zgodnie z którą czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego lub jego zastępca. Funkcję kierownika usc z mocy prawa pełni wójt lub burmistrz (prezydent), który pełnienie powyższych obowiązków będzie mógł jednak samodzielnie powierzyć również innej osobie.

Jak podkreśla MSWiA, utrzymanie dotychczasowego stanu prawnego może doprowadzić do konieczności wielokrotnego powtarzania postępowania konkursowego, w sytuacji, gdy ocena kandydata dokonana przez radę gminy nie będzie spójna z oceną komisji kwalifikacyjnej.

W projekcie zastrzeżono, iż stosunki pracy osób zatrudnionych obecnie na stanowisku kierownika urzędu stanu cywilnego lub zastępcy kierownika urzędu cywilnego w dniu wejścia w życie nowelizacji przekształcają się w stosunki pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Zgodnie z propozycją nowelizacji w każdej gminie będzie musiała być zatrudniona dodatkowa osoba zajmująca się aktami stanu cywilnego. W jednostkach do 50 tys. mieszkańców wymagane prawem będzie zatrudnienie zastępcy kierownika USC. W jednostkach większych – obligatoryjne będzie zatrudnienie kierownika urzędu.

Projekt ustawy określa ponadto kwalifikacje, jakie powinien posiadać kierownik usc i jego zastępca. Dla obu stanowisk będzie to: ukończenie studiów prawniczych lub administracyjnych, ewentualnie podyplomowych studiów administracyjnych. Dodatkowo wymagany będzie, co najmniej pięcioletni staż pracy: na stanowiskach urzędniczych w urzędach lub biurach jednostek samorządu terytorialnego, w służbie cywilnej, w urzędach państwowych lub w służbie zagranicznej.

W ramach konsultacji społecznych projekt został przekazany do zaopiniowania wojewodom, stowarzyszeniu urzędników stanu cywilnego oraz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zmiany w sposobie zatrudnienia kierowników USC przewiduje również przygotowany w Kancelarii Premiera projekt nowej ustawy o pracownikach samorządowych.

Daniel Pawluczuk
d.pawluczuk@pap.pl