Przywrócenie obowiązku szkolnego od 7. roku życia, przygotowanie do wprowadzenia reformy systemu oświaty, cyfryzacja szkół – to najważniejsze tematy mijającego roku w Ministerstwie Edukacji Narodowej.

Dobra edukacja priorytetem rządu

Od 2016 roku na podstawie nowelizacji ustawy o systemie oświaty podwyższono wiek obowiązku szkolnego dla dzieci do siedmiu lat. W przepisach pojawiły się także kwestie dotyczące nadzoru pedagogicznego i wzmocnienia roli kuratora oświaty. Przywrócone zostało weto kuratora oświaty w sprawie likwidacji szkół. Organ prowadzący, który chce zlikwidować szkołę musi uzyskać pozytywną opinię kuratora. Nowelizacja dała także ministrowi edukacji prawo powoływania i odwoływania kuratorów i wicekuratorów oświaty.

Kolejne miesiące pracy MEN to rezygnacja ze sprawdzianu szóstoklasistów, uszczelnienie systemu dotowania szkół i placówek, likwidacja tzw. godzin karcianych oraz przygotowanie rozwiązań prawnych umożliwiających wprowadzenie możliwości odwołania się od wyniku matury.

Wprowadzone zmiany

Resort edukacji wprowadził przepis ułatwiający planowanie i wypłacanie jednorazowej gratyfikacji pieniężnej nauczycielowi, któremu przyznano tytuł honorowy profesora oświaty.

Rozszerzony został na wszystkich nauczycieli wymóg niekaralności. Zostali oni także objęci przepisami o odpowiedzialności dyscyplinarnej. Nowe regulacje mają uniemożliwić zatrudnienie w charakterze nauczyciela w przedszkolu, szkole lub innej placówce oświatowej osoby, która nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych i nie korzysta z praw publicznych.

Ministra Edukacji Narodowej zapowiedziało, że dodatkowo będzie stworzony rejestr dyscyplinarny prowadzony przez resort. Ma on być skutecznym narzędziem niedopuszczającym do pracy z dziećmi nauczycieli ukaranych najwyższymi karami dyscyplinarnymi – zwolnienia z pracy z zakazem przyjęcia do pracy w oświacie przez 3 lata oraz wydalenia z zawodu.

Od 1 września 2016 r. zostały zniesione tzw. „godziny karciane”. Dotychczas każdy nauczyciel w szkole podstawowej i gimnazjum musiał poświęcić dwie godziny w tygodniu, a nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej jedną godzinę – na zajęcia pozalekcyjne. W związku z likwidacją obowiązku prowadzenia zajęć pozalekcyjnych w dotychczasowej formule, resort edukacji zaproponował zniesienie obowiązku ich rozliczania. Jest to rozwiązanie korzystne dla nauczycieli, bo oznacza odciążenie ich od nadmiernych obowiązków biurokratycznych.

Dodatkowo od 1 września 2016 roku zgodnie z tzw. rozporządzeniem sklepikowym Ministerstwa Zdrowia do szkół wróciły tzw. „drożdżówki. W rezultacie w sklepikach można kupić m.in. pieczywo półcukiernicze oraz cukiernicze, w tym także drożdżówki, które muszą spełniać określone kryteria zawartości cukru, tłuszczu i soli oraz kanapki przygotowane z różnego rodzaju pieczywa.

Cyfryzacja szkół

1 września 2016 roku uruchomiony został pilotażowy program nauki programowania w szkołach. Jego rezultatem będzie wdrożenie nauczania programowania do edukacji formalnej na każdym etapie kształcenia. Obecnie w projekcie uczestniczy ponad 2 tys. szkół.

W każdym województwie kuratorzy oświaty, na prośbę MEN, wyznaczyli koordynatorów ds. innowacji w edukacji. Ich zadaniem jest wspomaganie i koordynowanie na poziomie województw działań MEN w zakresie rozwoju innowacji w placówkach oświatowych, w tym m.in. stworzenie mapy innowacji, organizowanie konferencji szkoleniowych, zbieranie danych ze szkół np. o posiadanym przez szkoły wyposażeniu w sprzęt.

Kuratorzy oświaty, od czerwca do grudnia 2016 r., zorganizowali w sumie 159 konferencji szkoleniowych dla 13 290 nauczycieli. Uczestnikami spotkań byli głównie nauczyciele informatyki i edukacji wczesnoszkolnej. Od stycznia 2017 r. planowanych jest 65 kolejnych.

W 2016 roku MEN wspólnie z Ministerstwem Cyfryzacji rozpoczęło starania, aby każda szkoła w Polsce podłączona została do szerokopasmowego internetu.

Trwają również prace nad założeniami Rządowego Programu „Aktywna Tablica”, który pozwoli w ciągu trzech lat wyposażyć szkoły w urządzenia multimedialne zastępujące tradycyjne tablice w klasach lekcyjnych.

Resort edukacji wsparł realizację programów, które mają na celu promowanie rozwiązań wykorzystujących zasoby cyberprzestrzeni w polskich szkołach w bezpieczny sposób. W ramach projektu „Cyfrowobezpieczni.pl – Bezpieczna Szkoła Cyfrowa” wsparciem informacyjnym, edukacyjnym i doradczym docelowo objętych zostanie 2200 szkół podstawowych, gimnazjów i ponadgimnazjalnych, w tym 165 tys. uczniów, 220 tys. rodziców i 22 tys. nauczycieli. Program realizowany będzie do 2018 roku w ramach programu rządowego „Bezpieczna+”.

W minionym roku realizowany był w całej Polsce kolejny etap „Cybernauci – kompleksowy projekt kształtowania bezpiecznych zachowań w sieci”. To program szkoleniowy, którego celem jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa w zakresie korzystania z sieci przez dzieci i młodzież, ich rodziców, opiekunów oraz nauczycieli. Projekt zakończy się pod koniec 2018 roku.

Pod koniec grudnia 2016 r. ruszyły konsultacje społeczne i uzgodnienia międzyresortowe dotyczące Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE) – programu przygotowanego przez Ministerstwo Cyfryzacji przy współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej.

OSE ma być siecią teleinformatyczną łączącą wszystkie szkoły w Polsce. Uruchomienie OSE pozwoli na wprowadzenie nowych form kształcenia i wyrównanie szans edukacyjnych wszystkich uczniów w Polsce, w szczególności uczniów zamieszkujących mniejsze miejscowości i wsie przez: zapewnienie dostępu do szybkiego internetu, dostarczenie multimedialnych treści edukacyjnych, a także zapewnienie usługi bezpieczeństwa sieciowego. Konsultacje potrwają do 31 stycznia 2017 roku.

Zespół ds. statusu zawodowego pracowników oświaty

Z inicjatywy Anny Zalewskiej Minister Edukacji Narodowej w listopadzie 2016 r. powstał Zespół ds. statusu zawodowego pracowników oświaty, którego celem jest wypracowanie jak najlepszych rozwiązań dotyczących: finansowania zadań oświatowych, systemu wynagradzania, awansu zawodowego oraz czasu i warunków pracy nauczycieli.

W pracach zespołu uczestniczą przedstawiciele oświatowych związków zawodowych, organizacji jednostek samorządu terytorialnego oraz ministerstw. Planowane jest wypracowanie konkretnych rozwiązań dotyczących pracy nauczycieli do połowy 2017 r.

Ogólnopolska debata o przyszłości edukacji „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra zmiana”

Od początku 2016 r. toczyły się rozmowy z rodzicami, nauczycielami, uczniami, dyrektorami szkół, przedstawicielami związków zawodowych, organizacji pozarządowych, samorządów, przedstawicielami środowiska oświatowego na debatach, konferencjach w całym kraju. Jednocześnie w MEN trwały prace zespołów eksperckich w kilkunastu grupach tematycznych.

Jak podaje resort edukacji, do współpracy zaproszono blisko 2 tys. Ekspertów Dobrej Zmiany w Edukacji. Oprócz spotkań do resortu wpłynęło ponad tysiąc opinii, uwag, wniosków i spostrzeżeń dotyczących najważniejszych tematów związanych z przyszłością polskiej oświaty.

Ogólnopolska dyskusja zakończyła się pod koniec czerwca 2016 r. w Toruniu, gdzie przedstawiono główne założenia reformy edukacji.

„Dobra szkoła” – reforma edukacji

Zmiany zaproponowano w ustawach: Prawo oświatowe i Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe.
Jak podkreśla minister edukacji narodowej, zmiany są przemyślane i zaplanowane na wiele lat. Reforma edukacji jest propozycją nowych rozwiązań w systemie szkolnictwa zawodowego, silnie powiązanego z rynkiem pracy oraz zmiany w organizacji i funkcjonowaniu szkół i placówek oświatowych.

Reforma ma również na celu uchronienie tzw. małych szkół przed likwidacją.

„Dążymy do tego, aby polska szkoła była przede wszystkim bezpieczna, a zajęcia odbywały się w systemie jednozmianowym. Chcemy również, aby docelowo w każdej szkole obecny był także pedagog, psycholog, logopeda, doradca zawodowy i doradca metodyczny” – podkreśla Anna Zalewska minister edukacji.
Zaprojektowane rozwiązania skupiają się na nauce języków obcych, rozwijaniu znajomości technologii informacyjno-komunikacyjnych i matematyki.

Reforma edukacji obejmuje zmiany, które rozpoczną się w roku szkolnym 2017/2018, a zakończą w roku szkolnym 2022/2023. Docelowa struktura szkolnictwa będzie obejmowała: 8-letnią szkołę podstawową, 4-letnie liceum ogólnokształcące, 5-letnie technikum, 3-letnią branżową szkołę I stopnia, 3-letnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy, 2-letnią branżową szkołę II stopnia oraz szkołę policealną.

Zmiany będą wprowadzane stopniowo. Uczniowie rozpoczynający naukę w klasie VI szkoły podstawowej, w roku szkolnym 2017/2018 zamiast do I gimnazjum pójdą do VII klasy szkoły podstawowej.

W ramach reformy edukacji zniesiona zostanie konieczność zgłaszania innowacji pedagogicznej kuratorowi oświaty i organowi prowadzącemu oraz wymagania formalne warunkujące rozpoczęcie działalności innowacyjnej w szkole lub placówce. Resort edukacji zamierza określić również zasady prowadzenia przez publiczne szkoły i placówki działalności eksperymentalnej.

W ramach działań informacyjnych związanych z reformą edukacji, kuratorzy oświaty we współpracy z wojewodami organizowali w całej Polsce szereg spotkań z rodzicami, dyrektorami szkół, nauczycielami oraz przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego.

W drugiej połowie grudnia zakończono prace legislacyjne związane z ustawami oświatowymi i przekazano je do podpisu Prezydenta RP.

Konsultacje dotyczące podstaw programowych

Pod koniec grudnia 2016 roku do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych skierowane zostały projekty rozporządzeń Ministra Edukacji Narodowej: w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego oraz podstawy programowej kształcenia w zawodach.

Projektowana regulacja określa podstawę programową kształcenia w zawodach, w których kształcenie będzie prowadzone od 1 września 2017 r. w: klasach pierwszych branżowej szkoły I stopnia, klasach pierwszych technikum oraz w szkole policealnej. Konsultacje potrwają odpowiednio do 23 stycznia oraz 30 stycznia 2017 r.

Dodatkowo z końcem grudnia przekazany został także projekt rozporządzenia dotyczącego podstawy programowej kształcenia ogólnego. Obejmuje on podstawę programową: wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej ? dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy, a także kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.

Źródło: MEN
Jm/Serwis Samorządowy PAP