Zapewnienie bankowalności (akceptowalności bankowej) projektu partnerstwa publiczno-prywatnego leży po stronie partnera prywatnego.

Rozwój rynku partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) jest w Polsce uzależniony w znacznej mierze od dostępu podmiotów prywatnych do kapitału zwrotnego. Zapewnienie bankowalności (akceptowalności bankowej) projektu partnerstwa publiczno-prywatnego leży po stronie partnera prywatnego (Szerzej: D. Hajdys, Uwarunkowania partnerstwa publiczno-prywatnego w finansowaniu inwestycji jednostek samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2013).

Bankowalność projektów PPP możliwa jest tylko wówczas, gdy konstrukcja projektu spełnia warunki umożliwiające bankowi wydanie pozytywnej decyzji kredytowej. Bankowalność umowy PPP łączy w sobie dwa aspekty: finansowy i prawny.

Finansowy, czyli zmierzający do pozyskania dłużnego kapitału od instytucji finansowej. Prawny to możliwość ustanowienia na rzecz instytucji finansującej zabezpieczenia np. w postaci cesji praw w zakresie strumienia przychodów, które w przyszłości ma generować przedsięwzięcie PPP (K. Marciniuk, M. Jakubaszek, M. Żak, Kto zaczął, ten kończy, „Wspólnota”, 2012 , nr 21-22, s. VII). Z tego punktu widzenia „bankowalność” oznacza szeroko rozumiane bezpieczeństwo prawno-finansowe projektu, przekładające się na duże prawdopodobieństwo jego realizacji (BGK, Finansowanie projektów realizowanych w formule PPP. Speed uppp Poland, Warszawa, 24 kwietnia 2013 r., s. 4). Można wskazać na trzy kluczowe czynniki warunkujące realizację projektu PPP, w których bankowalność odgrywa istotną rolę.







Źródło: World Bank Group, Bankability in Highway PPP Projects, PPIAF, October 2014, s. 8.

Powyższy schemat świadczy o konieczności uwzględniania w każdym projekcie PPP koncepcji project finance, zgodnie z którą w oparciu o prawidłowy podział ryzyk między uczestników projektu, wygenerowane zostaną przepływy finansowe umożliwiające realizację planowanego przedsięwzięcia, w szczególności umożliwiające spłatę zobowiązań finansowych (Pierwszym w Polsce projektem project finance w PPP był projekt spalarni w Poznaniu, realizowany przez SITA Zielona Energia. Łączne finansowanie dłużne wyniosło około 900 milionów złotych, na okres do 22 lat. Finansowania udzieliło konsorcjum trzech banków: BGK, PKO BP SA i Pekao SA.).

Z punktu widzenia banków prace nad projektem PPP uwzględniają kilka etapów, w które powinna zostać zaangażowana instytucja finansowa, aby zapewnić bankowalność projektu.


Schemat 1. Etapu projektu PPP z perspektywy banku



Źródło: Bankowalność projektów PPP. Podejście instytucji finansowych, Departament Wsparcia Projektów Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2013, s. 7.


Zwiększenie szans na zapewnienie bankowalności projektów PPP wymaga zaangażowania potencjalnych kredytodawców już na wczesnych etapach przygotowywania projektu. Podmiot publiczny może zaproponować bankowi uczestnictwo w pracach nad projektem w postaci udziału banków w tzw. testach rynkowych. Działanie te mają służyć ocenie zasadności przyjętych kluczowych założeń inwestycji, które w przyszłości będą oceniane w kontekście wydawania decyzji kredytowych lub poprzez dostarczenie przez bank usług doradczych w formowaniu założeń finansowych projektu (Bankowalność projektów PPP. Podejście instytucji finansowych, Departament Wsparcia Projektów Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2013, s. 5). Zaangażowanie banku na tym etapie skutkuje lepszym jakościowo i szybszym wypracowaniem możliwych do wdrożenia założeń, co może przełożyć się na obniżkę kosztów transakcyjnych przedsięwzięcia.

Kolejny etap, w który zaangażowany jest bank to badanie due diligence planowanego projektu inwestycyjnego. Kompleksowa weryfikacja projektu obejmuje badanie podziału ryzyka pomiędzy partnerów, otoczenia rynkowego projektu, potencjału i doświadczenia partnera prywatnego, planowanego mechanizmu wynagradzania oraz systemu kar i rozwiązywania sporów (DNB Bank Polska SA, Finansowanie inwestycji PPP w sektorze efektywności energetycznej, Sosnowiec 21 maja 2014, s. 3-5). Wyniki procesu oceny due diligence stanowią podstawę do podjęcia decyzji przez bank odnośnie warunków, na jakich jest on skłonny dostarczyć finansowanie dla danego projektu partnerstwa publiczno-prywatnego.

Jeśli taka decyzja jest podejmowana na potrzeby złożenia oferty przez partnera prywatnego, bank określa szczegółowo warunki i wymogi, od których uzależnia przyszłe finansowanie projektu PPP. W dalszej kolejności bank oczekuje zawarcia umowy o PPP, której finansowe aspekty potwierdzają założenia przedłożone przez bank. Ich uwzględnienie warunkuje zawarcie umowy kredytowej z podmiotem prywatnym, tym samym prowadzi do zamknięcia finansowego projektu PPP (bankowalności projektu PPP).

Dopiero zapewnienie zamknięcia finansowego tzw. bankowalności projektu PPP warunkuje przejście projektu do fazy realizacji i w efekcie prowadzi do ostatniego etapu współpracy przy projekcie PPP z bankiem, którym jest spłata zaciągniętego zobowiązania zgodnie z przyjętym harmonogramem (D. Hajdys, Bankowalność samorządowych projektów partnerstwa publiczno-prywatnego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 115, 2014 r., s. 105-107).
Iwa Kuchciak i Dagmara Hajdys

Źródło: Uniwersytet Łódzki
kkż/Serwis Samorządowy PAP