Inicjatywa we wprowadzaniu zmian w budżecie JST należy do organu wykonawczego - przypomina RIO w Gdańsku. Izba wskazuje przy tym, że gdy organ stanowiący zamierza wprowadzić zmiany w budżecie nie objęte tą inicjatywą, musi uzyskać zgodę organu wykonawczego.

W odpowiedzi na pytanie jednej z gmin RIO w Gdańsku przypomniała najważniejsze zasady dotyczące relacji kompetencyjnych w zakresie wprowadzania zmian w budżecie jednostki samorządu terytorialnego.  

RIO poinformowała, że zgodnie z art. 233 ustawy o finansach publicznych inicjatywa w sprawie sporządzenia projektu uchwały:
1) budżetowej,
2) o prowizorium budżetowym,
3) o zmianie uchwały budżetowej
- przysługuje wyłącznie zarządowi jednostki samorządu terytorialnego.

Izba wskazała także, że w odniesieniu do gmin kompetencje do zgłaszania zmian w budżecie, zgodnie z art. 60 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, posiada wyłącznie wójt gminy (zgodnie z ww. przepisem wójtowi przysługuje wyłączne prawo zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy).

Zdaniem RIO oznacza to, że organ stanowiący JST nie może przystąpić do zmiany uchwały budżetowej bez inicjatywy organu wykonawczego tej jednostki, przejawiającej się w przygotowaniu projektu zmiany takiej uchwały i skierowaniu takiego projektu pod obrady organu stanowiącego.

Zastrzeżenie zaś zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy do wyłącznej prerogatywy wójta oznacza, że żadnemu innemu podmiotowi nie przysługuje w tej sprawie inicjatywa uchwałodawcza. W ocenie Izby oznacza to, że organ uchwałodawczy posiada uprawnienia w kształtowaniu ostatecznej wersji uchwały budżetowej, jednak jedynie na gruncie przedłożonego projektu uchwały, co sprowadza się do przyjęcia proponowanych przez organ wykonawczy zmian lub ich odrzucenia.

Izba przywołała m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 stycznia 2010 r., sygn. 11 GSK 276/09 (opubl. w CBOSA), w którym Sąd uznał, że:  „uchwalanie przez organ stanowiący zmian budżetu nie oznacza, że musi on podjąć uchwalę w kształcie przedstawionym przez zarząd. Sąd podkreślił, że inicjatywa uchwałodawcza co do zasady nie wiąże organu stanowiącego w znaczeniu, że nie pozbawia go możliwości decydowania o treści uchwalanego aktu.

Jednak, jak trafnie zauważył to WSA, należy odróżnić kwestie decydowania o kształcie zaproponowanych zmian, od dokonywania zmian w przedmiocie nie objętym inicjatywą organu wykonawczego.  Naczelny Sąd Administracyjny podzielił pogląd, że organ stanowiący uchwalając zmiany w budżecie na podstawie przedstawionego projektu, nie może wprowadzać poprawek w zakresie nie objętym tym projektem 

W szczególności brak jest podstaw do przyjęcia, że w przypadku gdy organ wykonawczy wystąpi z inicjatywą zmian w budżecie w ściśle określonym zakresie, organ stanowiący ma możliwość wprowadzenia zmian także w części budżetu nieobjętej wnioskiem.

Przy dopuszczeniu takiej możliwości dochodziłoby do istotnego ograniczenia ustawowej kompetencji organu wykonawczego inicjatywy w sprawie zmiany uchwały budżetowej. (...)IV wypadku, gdy organ stanowiący zamierza uprowadzić zmiany w budżecie, mimo braku inicjatywy organu wykonawczego, musi uzyskać jego akceptację (zgodę). Również w wypadku, gdy w wyniku wystąpienia przez organ wykonawczy z inicjatywą w sprawie zmian w budżecie, organ stanowiący chce wprowadzić w nim zmiany nie objęte tą inicjatywą musi uzyskać zgodę organu wykonawczego.

RIO podkreśliła, że zakres interpretacji przepisów w zakresie kompetencji organów jednostek samorządu terytorialnego do dokonywania oraz zgłaszania zmian w uchwale budżetowej, związany jest przede wszystkim z faktem, że to organ wykonawczy finalnie odpowiada za wykonanie budżetu (i jest z tego rozliczany). „Stąd też uznać należy, że to w jego kompetencjach leży podejmowanie ostatecznej decyzji o kształcie projektu uchwal), w sprawie zmiany uchwały budżetowej, nad którą procedować będzie rada gminy" - wskazała Izba.

Dlatego też, zdaniem gdańskiej RIO, inicjatywa we wprowadzaniu zmian w budżecie JST pozostaje w gestii organu wykonawczego. Natomiast w przypadku gdy organ stanowiący zamierza wprowadzić w tym budżecie zmiany nie objęte tą inicjatywą, musi uzyskać zgodę organu wykonawczego.

Zgodnie z ustawą o finansach publicznych jednostki samorządu terytorialnego (czyli organ wykonawczy jednostki: wójt, burmistrz, zarząd powiatu bądź zarząd województwa) mają przygotować projekt budżetu do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. Projekt jest przedkładany też radzie do uchwalenia oraz Regionalnej Izbie Obrachunkowej do zaopiniowania.

mp/Serwis Samorządowy PAP