Chociaż kryzys klimatyczny ma nadal kluczowe znaczenie, kurs prowadzący do neutralności emisyjnej musi uwzględniać wyzwania wynikające z kryzysu związanego z COVID-19 oraz specyfikę każdego terytorium. To główny wniosek z opinii Komitetu Regionów, w której podsumowano stanowiska i postulaty samorządowców dotyczące kwestii klimatycznych. Odbywa się to na kilka miesięcy przed 26. konferencją ONZ w sprawie zmiany klimatu (COP26), która odbędzie się w listopadzie br. w szkockim Glasgow.

Komitet Regionów zaznaczył, że w pełni popiera cel UE, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r. oraz cel osiągnięcia neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2050 r. Niemniej władze lokalne i regionalne muszą być aktywnie zaangażowane w opracowywanie polityki klimatycznej i powinny – zdaniem Komitetu Regionów - otrzymać niezbędne do tego narzędzia.

Mer francuskiej miejscowości Autun Vincent Chauvet, który jest sprawozdawcą opinii KR, podkreślił, że Unia Europejska nie będzie w stanie osiągnąć celów klimatycznych bez zaangażowania władz lokalnych i regionalnych i bez zapewnienia im niezbędnych środków na rzecz przeciwdziałania globalnemu ociepleniu.

„Aby to osiągnąć, musimy koniecznie zmniejszyć złożoność dostępu do finansowania i zapewnić pomoc techniczną w dziedzinie inżynierii. Musimy również uwzględnić specyfikę każdego terytorium, aby zapewnić sprawiedliwą transformację, która byłaby możliwa do zaakceptowania przez wszystkich obywateli Europy. W kontekście zbliżającej się konferencji klimatycznej ONZ apelujemy o to, by wkład władz lokalnych i regionalnych w dziedzinie klimatu był zmierzony, zintegrowany i doceniony we wkładach krajowych” – zaznaczył Francuz.

Komitet Regionów ponowił swój apel o uruchomienie europejskiej tablicy wyników regionalnych, aby uzyskać konkretne dane na temat postępów w dziedzinie klimatu na szczeblu lokalnym i regionalnym. Wyraził poparcie dla systemu wkładów ustalanych na poziomie samorządowym, który służyłby formalnemu uznaniu i monitorowaniu redukcji emisji dwutlenku węgla osiąganej przez miasta, władze lokalne i regiony na całym świecie, a także zachęcaniu ich do ograniczania tych emisji. Zgromadzenie wezwało Komisję Europejską do współpracy w celu formalnego uznania wkładów ustalonych na szczeblu regionalnym i lokalnym za uzupełnienie wkładów ustalonych na szczeblu krajowym w ramach porozumienia klimatycznego z Paryża.

KR zaapelował zatem o to, by władze lokalne i regionalne odgrywały istotną rolę podczas COP26. Zaproponował przy tym, by zastosować podejście przyjęte w deklaracji z Edynburga w sprawie różnorodności biologicznej w celu wzmocnienia uznania, zaangażowania i odpowiedzialności władz lokalnych i regionalnych w ramach porozumienia paryskiego oraz we wszystkich działaniach ONZ na rzecz przeciwdziałania globalnemu ociepleniu.

Samorządowcy wezwał partnerów Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) do wzmocnienia pionowej integracji działań w dziedzinie klimatu oraz do ustanowienia protokołu ustaleń z Komitetem jako instytucjonalnym przedstawicielem europejskich miast i regionów.

Komitet Regionów zaproponował również, by unijne Wspólne Centrum Badawcze przeprowadziło analizę zdolności absorpcyjnej władz lokalnych i regionalnych oraz przedsiębiorstw w odniesieniu do nowych funduszy udostępnionych w ramach Zielonego Ładu i planu odbudowy dla Europy.

Ponadto KR podkreślił kluczowe znaczenie odpowiedniego ustalania cen emisji pochodzących z paliw kopalnych za pośrednictwem systemu handlu uprawnieniami do emisji i podatków. Zdaniem samorządowców powinno się to odbywać w ramach przeglądu unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji i dyrektywy UE w sprawie opodatkowania energii.

Zgromadzenie jednocześnie wyraziło zaniepokojenie stagnacją, a nawet wzrostem emisji w europejskim sektorze rolnym i wezwało Komisję Europejską do uwzględnienia niezbędnych inwestycji w przechodzeniu sektora rolnego na neutralność emisyjną w ramach wspólnej polityki rolnej.

Komitet Regionów zwrócił ponadto uwagę, że w sektorze energetycznym wykorzystanie odnawialnych źródeł energii na dużą skalę wymaga zarówno szeroko zakrojonego, jak i zdecentralizowanego planowania infrastruktury, a realizacja celów UE w zakresie klimatu musi opierać się na różnorodności klimatycznej, geograficznej, infrastrukturalnej i w zakresie systemów energetycznych cechującej regiony Unii Europejskiej.

Szacuje się, że władze lokalne i regionalne wdrażają 70 proc. całego prawodawstwa UE, 70 proc. środków łagodzenia zmiany klimatu i 90 proc. polityki przystosowania się do tej zmiany. Zgodnie z informacjami opublikowanymi przez New Climate Institute w grudniu 2020 r. w europejskich miastach i regionach, dla których ustanowiono cele dotyczące zerowych emisji netto, żyje obecnie ponad 162 mln osób (36 proc. ludności UE).

Europejski Komitet Regionów jest zgromadzeniem przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych UE ze wszystkich 27 państw członkowskich. Komitet jest częścią Rady Politycznej Porozumienia Burmistrzów, które jest organizacją mającą przyspieszyć transformację ekologiczną na szczeblu lokalnym i regionalnym.

kic/