Prawo do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego i transportu powrotnego w gminie mają:

- wyborcy niepełnosprawni o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o: 

• całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. о emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;
• niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 tej samej ustawy; 
• całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 tejże ustawy; 
• o zaliczeniu do I grupy inwalidów; 
• o zaliczeniu do II grupy inwalidów; 

- osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny; 

- wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat. 

Wszystkim tym grupom wyborców przysługuje bezpłatny transport z: 

• miejsca zamieszkania, pod którym dany wyborca ujęty jest w spisie wyborców, albo miejsca podanego we wniosku o zmianę miejsca głosowania, do lokalu wyborczego właściwego dla obwodu głosowania, w którego spisie wyborców ujęty jest ten wyborca; 
• miejsca pobytu do najbliższego lokalu wyborczego w dniu głosowania, w przypadku wyborcy posiadającego zaświadczenie o prawie do głosowania (dotyczy wyborów do Parlamentu Europejskiego);
• lokalu wyborczego, do miejsca, w którym dany wyborca rozpoczął podróż. 

Transport do lokalu i transport powrotny zapewnia wójt gminy, w której w dniu wyborów nie funkcjonuje gminny przewóz pasażerski, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym.

Wyborcy niepełnosprawnemu, którego stan zdrowia nie pozwala na samodzielną podróż, może towarzyszyć opiekun. 

Terminy dla wyborów samorządowych

Zamiar skorzystania z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego powinien zostać zgłoszony przez wyborcę właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) najpóźniej w 13. dniu przed dniem wyborów. 

Dla wyborów samorządowych 2024 oznacza to, że termin upływa w dniu 25 marca 2024 r. 

Termin zgłoszenia zamiaru skorzystania z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego w ponownym głosowaniu (tzw. II tura), w przypadku niezgłoszenia zamiaru przed pierwszym głosowaniem, upływa w dniu 16 kwietnia 2024 r.

Zgłoszenia dokonuje się w godzinach pracy urzędu gminy. Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie lub w formie elektronicznej. Powinno ono zawierać nazwisko i imię (imiona), numer PESEL wyborcy oraz opiekuna, jeśli ma towarzyszyć wyborcy, oznaczenie miejsca zamieszkania, lub miejsca pobytu w przypadku wyborcy posiadającego zaświadczenie o prawie do głosowania, wskazanie, czy wyborca ma zamiar skorzystać z transportu powrotnego, oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie, oraz numer telefonu lub adres poczty elektronicznej wyborcy, o ile posiada.

W zgłoszeniu: wyborca, którego stan zdrowia nie pozwala na samodzielną podróż, oświadcza o tym fakcie, wyborca niepełnosprawny oświadcza o orzeczonym stopniu niepełnosprawności i ważności orzeczenia. 

Obowiązki informacyjne wójta

Wyborcę, który zgłosił zamiar skorzystania z prawa transportu do lokalu, wójt (burmistrz, prezydent miasta) informuje o godzinie transportu do lokalu w dniu głosowania, najpóźniej w trzecim dniu przed dniem głosowania. 

Wyborca, który zgłosił zamiar skorzystania z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego, może wycofać swoje zgłoszenie albo zrezygnować tylko z transportu powrotnego nie później niż na dwa dni przed dniem głosowania. Wycofanie zgłoszenia albo zrezygnowanie z transportu powrotnego może być dokonane ustnie w urzędzie gminy, pisemnie lub w formie elektronicznej.

Termin złożenia wójtowi wycofania zgłoszenia zamiaru skorzystania z prawa do transportu do lokalu i transportu powrotnego albo rezygnacja tylko z transportu powrotnego upływa w dniu 5 kwietnia 2024 r.

Termin wycofania zgłoszenia albo rezygnacja z transportu powrotnego w ponownym głosowaniu (tzw. II tura) upływa w dniu 19 kwietnia 2024 r. Zgłoszenia dokonuje się w godzinach
pracy urzędu gminy.

Gminny przewóz gdy daleko do lokalu

Ostatnia nowelizacja Kodeksu wyborczego wprowadziła przepis, że w dniu wyborów organizuje się bezpłatny gminny przewóz pasażerski dla wyborców ujętych w spisie wyborców w stałym obwodzie głosowania położonym na obszarze danej gminy, jeżeli w ramach tej gminy:

• nie funkcjonuje w dniu wyborów publiczny transport zbiorowy, o którym mowa w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym
• albo najbliższy przystanek komunikacyjny, o którym mowa w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym, oddalony jest o ponad 1,5 km od lokalu wyborczego.

Obowiązek ten dotyczy wójtów gmin wiejskich i miejsko-wiejskich

Linia komunikacyjna takiego gminnego przewozu pasażerskiego musi uwzględniać wszystkie miasta, osiedla, wsie, osady, kolonie i przysiółki położone w obrębie stałego obwodu głosowania. Przystanki muszą być być w każdej z tych jednostek jeśli mieszka tam co najmniej pięciu wyborców ujętych w spisie wyborców w danym stałym obwodzie głosowania.

W godzinach głosowania muszą odbyć się co najmniej dwa pełne kursy, w odstępie co najmniej czterech godzin, liczonych od momentu zakończenia kursu.

Wójt najpóźniej do 10 dnia przed wyborami podaje do publicznej wiadomości przez umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej oraz w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie informację o organizacji gminnego przewozu pasażerskiego i wskazuje linię komunikacyjną tego transportu, ze szczególnym uwzględnieniem przystanków komunikacyjnych, oraz godziny odjazdów z poszczególnych przystanków komunikacyjnych.

Zgodnie z kalendarzem wyborczym wójt musi podać tę informacje do 28 marca.

Zadanie to może być realizowane przez więcej niż jednego wójta w ramach porozumień międzygminnych. Zadanie to mieści się w katalogu zadań administracji rządowej zleconych gminie, a zatem środki na ich realizację zapewnia wojewoda.

js/