Aleksandrów Kujawski: XXIII rocznica

Co roku - od 23 lat - przy Kurhanie w Aleksandrowie Kujawskim spotyka się społeczność polska i ukraińska, by oddać hołd poległym w walce o wolność i niepodległość Polski i Ukrainy. Tegoroczne uroczystości rozpoczęły się od odegrania hymnów Ukrainy i Polski przez Ochotniczą Straż Pożarną z Aleksandrowa Kujawskiego.

Po odegraniu hymnów głos zabrał gospodarz miasta dr Andrzej Cieśla, który przypominał historię powstania, wpisanego do rejestru zabytków, cmentarza ukraińskich żołnierzy i jego odnowienia w 1993 roku. Początki cmentarza ukraińskich żołnierzy sięgają 1921r. Wówczas grupa oficerów zorganizowała w obozie internowanych Ukraińców “Dzień Pamięci” i za zebrane pieniądze uporządkowano cmentarz żołnierski, ogrodzono teren, a na środku usypano kurhan, na którym stanął czarny zaporoski krzyż. Cmentarz poświęcono we wrześniu 1921 roku z udziałem żołnierzy, przedstawicieli miejscowych władz świeckich i duchownych oraz aleksandrowskiego społeczeństwa.

W okresie międzywojennym cmentarzem opiekowali się członkowie aleksandrowskiego i toruńskiego oddziału Ukraińskiego Centralnego Komitetu – najliczniejszej organizacji emigracyjnej. “Kozacka Mogiła” stała się swoistym “Grobem Nieznanego Żołnierza” dla ukraińskich emigrantów. Po 1945r. zapomniana i opuszczona nekropolia stopniowo niszczała. Czas zacierał ślady cmentarza w ludzkiej pamięci, a władze milcząco akceptowały taki stan rzeczy. “Kozacka Mogiła” jednak nie umarła.

Z inicjatywy i za sprawą dra Emiliana Wiszki z Torunia, wiosną 1991r. rozpoczęto przygotowania do odbudowy cmentarza. Wśród osób zaangażowanych w realizację tej inicjatywy znaleźli się m.in.: Sławomir Mąkowski – ówczesny komendant powiatowy policji, burmistrz Zdzisław Nasiński i jego zastępca Stanisław Krysiński – późniejszy burmistrz oraz Zbigniew Znamierowski – przewodniczący Rady Miejskiej. Ze strony ukraińskiej inicjatywie patronował Związek Ukraińców w Polsce, Komitet Pamięci Narodowej i Ambasada Ukrainy. Pierwsza uroczystość poświęcona odrestaurowaniu cmentarza odbyła się w dniu 12 czerwca 1993 roku. Ekumeniczne nabożeństwo w intencji pochowanych żołnierzy odprawili wspólnie duchowni prawosławni, katoliccy, grekokatoliccy i protestanccy. Od tego roku przy „Kozackiej Mogile” spotykają się ludzie różnych kultur i języków, wyznawcy różnych religii, ludzie różnych kościołów.

Kolejnym punktem uroczystości była modlitwa ekumeniczna za pochowanych na Kurhanie, którą poprowadzili: ks. mitrat mgr pułkownik Mikołaj Hajduczenia z Torunia - Aleksandrowsko-Toruńsko-Ciechociński Kapłan, Dziekan Diecezjalny Kujawsko-Pomorski, dziekan Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych Wojska Polskiego w Bydgoszcz, ksiądz kapitan mgr Mirosław Kuczyński - Wikariusz Parafii Prawosławnej Wojska Polskiego w Ciechocinku, Ksiądz Mariusz Radziwon - Proboszcz Parafii Prawosławnej w Bydgoszczy, ks. kpt. prof. nzw. dr hab. Mirosław A. Michalski Duszpasterz Wojskowy i Służb Mundurowych z Parafii Polskokatolicka p.w. Narodzenia NMP w Toruniu, ks. Jan Terlikowski oraz ks. Grzegorz Gruba z Parafii pw. NMP Wspomożenia Wiernych w Aleksandrowie Kuj.Uroczystą modlitwę uświetnił prawosławny chór męski "Stratos" z Warszawy.

Podczas spotkania Mikołaj Jarmoluk Radca Ambasady Ukrainy odczytał oficjalny list od ambasadora Ukrainy w Polsce Andrii Deszczycia. Przemówienie wygłosił także Konsul Ukrainy w Gdańsku Pan Łew Zacharczyszyn.Tradycyjnie w podziękowaniu za współpracę marszałek kozactwa zaporoskiego Dmytro Sahajdak wręczył odznaczenia stowarzyszenia. W tym roku wyróżnieni zostali burmistrza miasta – dra Andrzeja Cieślę,Konsula Ukrainy w Gdańsku Pan Łew Zacharczyszyn oraz ksiądz Mikołaja Hajduczenia.

W tegorocznych uroczystościach udział wzięli m.in. delegacja Ambasady Ukrainy w Polsce w składzie: Radca - Mikołaj Jarmoluk,Atasze Wojskowy, pułkownik - Serhij Jaculczak, I sekretarz - Oleksander Borysenko, II sekretarz - Anatolij Chrystenko, Pracownik Ambasady - Oksana Denysiuk, Łew Zacharczyszyn Konsul Ukrainy w Gdańsku, Wicestarosta Aleksandrowski Wojciech Mariański, Przewodniczący Rady Miejskiej Aleksandrowa Kuj. Bogdan Wypij, Wiceprzewodnicząca RM Urszula Paprocka, Sahaydak Dmytro Najwyższy Ataman Ukrainy i Diaspory Hetman Międzynarodowej Organizacji Społecznej ”Kozactwo Zaporoskie” Marszałek Kozactwa, płk Mariusz Plewa z Garnizonu Toruń, inż. Stanisław Słomiński Nadleśniczy Nadleśnictwa Gniewkowo oraz Podleśniczy I. Pieczenia mgr inż. Łukasz Gierszewski, Stefan Migus Związek Ukraińców w Polsce oddział w Olsztynie, delegacja I Liceum Ogólnokształcącego im. Tarasa Szewczenki w Białym Borze oraz Związku Ukraińców w Białym Borze, Delegacja Międzynarodowego Festiwalu Programów Radiowych i Telewizyjnych Kalinowe Mosty na czele z Panią Jarosławą Hrunik, płk rezerwy Fryderyk Woźniakz Stowarzyszenia Polskich Artylerzystów zarząd główny w Toruniu, dr hab. Zbigniew Karpus Profesor UMK Katedra Europy Wschodniej, Wydział Politologii i Stosunków Międzynarodowych. Wśród obecnych na uroczystościach znaleźli się także przedstawicieli partii politycznych, jednostek organizacyjnych, zakładów pracy, organizacji pozarządowych z terenu Aleksandrowa Kujawskiego.

Uroczystość zakończyła się złożeniem wiązanek kwiatów i zniczy. Po spotkaniu uczestnicy uroczystości zostali zaproszeni przez Burmistrza Miasta na wspólny poczęstunek.