Krajowa Rada RIO opublikowała wyniki kontroli koordynowanej dotyczącej dochodów z mienia Skarbu Państwa za lata 2018- 2019. Kontrolę przeprowadzono w 42 samorządach w tym w 17 miastach na prawach powiatu oraz w 25 powiatach ziemskich.

Jak zaznaczono w raporcie, „niepokojącym ustaleniem jest fakt, że mimo iż od wejścia w życie przepisów o komunalizacji mienia państwowego minęło ponad 30 lat, w dalszym ciągu proces przekazywania gminom tego mienia nie został w wielu przypadkach formalnie zakończony”. 

Zdaniem izb powoduje to komplikacje w zarządzaniu tym mieniem. 

W efekcie nieruchomości przejęte z mocy prawa przez gminy, bez ostatecznych decyzji wojewodów nie mogą być wprowadzone do gminnych ewidencji mienia komunalnego. Powoduje to, że część mienia publicznego znajduje się w „stanie zawieszenia” pomiędzy ewidencjami Skarbu Państwa a poszczególnych gmin. 

Jak wynika z ustaleń kontroli, negatywnie wpływa to na prawidłowość gospodarowania tym mieniem. Okazało się bowiem, że w większości kontrolowanych powiatów ziemskich lub miast na prawach powiatu działania prowadzone były z naruszeniem kryteriów rzetelności, gospodarności i legalności.

Kontrola wykazała m.in. niepodejmowanie windykacji lub opieszałe prowadzenie postępowań windykacyjnych, co powodowało m.in. sukcesywny wzrost zaległości oraz przedawnianie się części należności. Problemem był też brak systematycznych aktualizacji wartości nieruchomości i wysokości opłat za ich użytkowanie, co niekorzystnie wpływało na poziom dochodów budżetu państwa i powiatów. Kontrola wykazała też nieprawidłowe prowadzenie ewidencji księgowej mienia Skarbu Państwa i należności oraz nieprawidłowe stosowanie procedur przy udostępnianiu i sprzedaży tych nieruchomości. 

Przykładowo zaległości w opłatach za sprzedaż i udostępnianie nieruchomości Skarbu Państwa w kontrolowanych samorządach wzrósł z ponad 168,5 mln zł na koniec 2018 r. do ponad 175 mln zł na koniec 2019.

W mieście Piotrków Trybunalski (woj. łódzkie) skontrolowano 12 podmiotów posiadających zobowiązania wobec budżetu państwa na łączną kwotę 1,6 mln zł z tytułu 99 opłat z tytułu użytkowania wieczystego, w 91 przypadkach nie dokonano żadnej wpłaty (wartość zobowiązań 1,5 mln zł). Dla podanych wartości okres zalegania w płatnościach wynosił dla najstarszej zaległości - 17 lat – należność nieopłacona a dla najkrótszej zaległości - 9 miesięcy.

Z kolei w mieście Siemianowice Śląskie (woj. śląskie) zaniechano podjęcia działań mających na celu ustalenie, naliczenie oraz wyegzekwowanie należności od dwóch podmiotów, które korzystały bezumownie z nieruchomości Skarbu Państwa. W przypadku, gdyby wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z gruntu zostało naliczone, jego wysokość w latach 2017-2021 wynosiłaby 5,8 mln zł.


mp/