We wtorek, 14 listopada 2023 r. odbyło się posiedzenie zarządu Unii Metropolii Polskich (UMP), na którym poruszono kwestie kluczowe dla kondycji finansowej samorządów. Dyskusja koncentrowała się na pilnej potrzebie reakcji na obecną sytuację finansową wielu samorządów.

W trakcie spotkania przedstawiciele samorządów podkreślili konieczność szybkiego wsparcia finansowego, mającego na celu utrzymanie płynności finansowej samorządów. Omówiono również konieczność systemowego podejścia do problemu dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego, które ucierpiały na skutek zmian w obowiązującym systemie.

UMP wyraziła gotowość do ścisłej współpracy z rządem w rozwiązaniu aktualnych wyzwań finansowych poprzez gotowe projekty ustaw. Jednym z priorytetów jest powiązanie wysokości części oświatowej subwencji ogólnej z wysokością Produktu Krajowego Brutto. Zdaniem przedstawicieli metropolii powinna być ona ustalana na poziomie co najmniej 3% PKB w roku, na który ustalana jest subwencja, ale nie mniej niż wydatki bieżące JST przeznaczane na wynagrodzenia wraz z pochodnymi i dotacjami. 

Kolejną propozycją jest podniesienie udziału JST w dochodach z podatku PIT (dla gmin wzrost do 57,12%, dla powiatów 15,25%, województw 2,38%) oraz objęcie tym udziałem całości dochodów budżetu państwa z podatku dochodowego od osób fizycznych w szczególności udziału w podatku płaconego ryczałtem od roku 2023.

Skarbnicy na ratunek samorządowym finansom. Konkretne propozycje zmian

Powyższe propozycje znalazły się w szerszym pakiecie zmian ustawowych, które w marcu tego roku przygotowała Komisja Skarbników Unii Metropolii Polskich. 

Skarbnicy zaproponowali też zmniejszenie poziomu wpłat do budżetu państwa na część równoważącą subwencji ogólnej wszystkich JST w części gminnej oraz wprowadzenie współczynników ludnościowych dla dużych miast do sposobu ustalania wpłat na „janosikowe”.

Dodatkowo według nich w kryteriach podziału środków z subwencji oświatowej pomiędzy poszczególne JST powinien być brany pod uwagę czynnik uwzględniający wysokość wynagrodzeń w gospodarce na danym terytorium. 

„Jeśli zostanie przyjęty jeden z projektów legislacyjnych to już poprawi sytuację samorządów, dwóch - jeszcze bardziej, a trzech stworzy sytuację, w której możliwy będzie rozwój” – ocenił Mirosław Czekaj, skarbnik m.st. Warszawy.

Przedstawiciele metropolii zwrócili uwagę na to, by działania na rzecz stabilności finansowej samorządów były skoordynowane i by zwrócono uwagę na konieczność bieżącego wsparcia oraz podejścia systemowego do problematyki finansowej miast.

mp/