Do Sejmu trafiła interpelacja posłanki Anny Schmidt w sprawie zwiększenia środków na wsparcie samorządów przygranicznych w związku z kryzysem migracyjnym na granicy z Ukrainą. Posłanka wyjaśniła, że samorządy w woj. podkarpackim i lubelskim od początku rosyjskiej agresji na Ukrainę ponoszą znaczące obciążenia związane z obsługą kryzysu migracyjnego.

„Mimo uruchomienia rządowego programu wsparcia dla obszarów przygranicznych na lata 2024–2030, którego budżet wynosi 500 mln zł i obejmuje 21 powiatów w czterech województwach, potrzeby lokalnych społeczności wciąż przewyższają dostępne środki” – argumentuje posłanka.

W odpowiedzi wiceminister funduszy Jacek Karnowski przypomniał, że przedłużająca się wojna w Ukrainie wymagała zmiany podejścia do programów wsparcia przygranicznych gmin. Jako przykład podał ustanowiony „Rządowy program rozwoju północno-wschodnich obszarów przygranicznych na lata 2024-2030”, który obejmuje pas 21 przygranicznych powiatów i wchodzących w ich skład gmin oraz 4 miasta na prawach powiatu, znajdujące się blisko granicy. Na realizację programu rząd chce przeznaczyć co najmniej 625 mln zł włącznie z wkładem własnym JST.

Wiceminister dodał, że program obejmuje takie działania, jak poprawa infrastruktury drogowej i bezpieczeństwa drogowego, ochrona środowiska naturalnego, stworzenie warunków do rozwoju zrównoważonej turystyki i działania służące poprawie infrastruktury edukacyjnej, zdrowotnej i społecznej.

Program jest obecnie w drugim roku realizacji, a ewentualne decyzje dotyczące jego przedłużenia mają zapaść w końcowym okresie jego wdrażania.

W zakresie przyznawania i wykorzystania unijnych środków na wsparcie gmin przygranicznych Jacek Karnowski przekazał, że Komisja Europejska przedstawiła możliwość dostosowania polityki spójności do nowych wyzwań m.in. związanych z kryzysem w Ukrainie. Proponowane zmiany dotyczą Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, a także Europejskiego Funduszu Społecznego+.

Wśród najważniejszych rozwiązań w ramach zmian wprowadzonych w polityce spójności Karnowski wymienił m.in. zwiększenie stopy współfinansowania, wprowadzenie dodatkowych płatności zaliczkowych dla nowych priorytetów nakierowanych na nowe cele UE, wydłużenie terminu kwalifikowalności wydatków do końca 2030 r. dla wybranych programów i możliwość uzyskania zaliczek w wysokości 9,5 proc. alokacji programu.

„Wprowadzenie powyższych zmian powinno uelastycznić wdrażanie programów polityki spójności na poziomie krajowym i regionalnym, co będzie przekładać się również na możliwości absorpcyjne samorządów lokalnych korzystających z tych środków” – wyjaśnił wiceminister.

Karnowski odniósł się też do rozwoju sieci dróg i linii kolejowych na wschodzie kraju.

„Dzisiejsza sytuacja geopolityczna pokazała wyraźnie jak ważną rolę pełni dobra sieć dróg i linii kolejowych. Wspierane są m.in. inwestycje transportowe podwójnego przeznaczenia, tj. takie które mogą być wykorzystane do celów cywilnych jak i wojskowych” – podkreślił Karnowski podając przykład budowy odcinków dróg S12, S17 i S19 oraz linii kolejowej nr 7, która łączy Warszawę z Lublinem, a dalej prowadzi do przejścia granicznego z Ukrainą w Dorohusku.

„Ponadto nadal są dostępne środki dla samorządów oraz MŚP, w ramach działań infrastrukturalnych im dedykowanych w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027 (działania adaptujące do zmian klimatu, mobilność miejska, infrastruktura dróg wojewódzkich)” – nadmienił Karnowski dodając, że w każdym województwie samorządy mogą pozyskiwać środki UE z programu regionalnego, dla którego Instytucją Zarządzającą jest Marszałek Województwa wraz z Zarządem Województwa.

Wiceminister zapowiedział też kontynuacje wsparcia dla regionów przygranicznych w kolejnej perspektywie unijnych funduszy na lata 2028-2034.

„Mimo, że kształt rozporządzeń będzie ulegał zmianom wskutek trwających negocjacji i rozmów pomiędzy państwami członkowskimi, Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim, to już teraz jesteśmy w stanie potwierdzić, że wsparcie dla regionów przygranicznych będzie w kolejnej perspektywie kontynuowane” – poinformował.

mc/