Wprowadzenie zupełnie nowego modelu organizacyjnego tuż przed wyborami wiązać się będzie z chaosem kompetencyjnym, decyzyjnym i wykonawczym – wynika ze stanowiska PKW.

Państwowa Komisja Wyborcza opublikowała uzupełnione stanowisko ws. złożonego przez posłów PiS projektu nowelizacji niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Jak czytamy w dokumencie, wybory samorządowe są najtrudniejsze do zorganizowania, z największą liczbą kandydatów i komitetów wyborczych.

„W organizację tych wyborów zaangażowane są tysiące osób, postępujących zgodnie z wypracowanymi przez lata doświadczeń procedurami. Wprowadzenie zupełnie nowego modelu organizacyjnego tuż przed wyborami wiązać się będzie z chaosem kompetencyjnym, decyzyjnym i wykonawczym, co w konsekwencji doprowadzić może do braku możliwości prawidłowego ich przeprowadzenia” – ostrzega Komisja.

Według niej, proponowane przepisy zakładają, że w ciągu 60 dni od wejścia w życie ustawy PKW powołać ma 16 wojewódzkich komisarzy wyborczych i 380 powiatowych, którzy będą jej pełnomocnikami odpowiednio w województwach oraz powiatach i miastach na prawach powiatów. „Powołanie na tak odpowiedzialną funkcję powinno być poprzedzone analizą doświadczenia zawodowego kandydata i spotkaniem z nim. Komisja nie będzie w stanie w tak krótkim czasie dokładnie zweryfikować każdego z kandydatów” – oceniła Komisja.

Jak dodała, zgodnie z projektem komisarze wyborczy mają być powoływani spośród osób mających wykształcenie wyższe prawnicze, bez ograniczeń co do działalności politycznej i przynależności do partii politycznych, co „może budzić zastrzeżenia co do ich bezstronności”. „Przewiduje się także, że wygaśnie kadencja dotychczasowych komisarzy wyborczych. Zatem najtrudniejsze wybory, tj. wybory samorządowe, mieliby w całej Polsce przeprowadzać komisarze niemający żadnego doświadczenia w tym zakresie” – zaznaczyła.

Niepokój PKW wzbudza również zapis, zgodnie z którym czynienie znaków lub dopisków na karcie do głosowania, w tym w kratce, nie wpływa na ważność oddanego na niej głosu. „Oznacza to, że wszelkie znaki graficzne inne niż „X”, naniesione w obrębie kratki, w tym w szczególności zamazanie kratki, przekreślenie znaku w kratce itp. nie powodują nieważności głosu. Zaproponowana regulacja stwarza ryzyko rozbieżności interpretacyjnych w zakresie ważności głosu, co jest niedopuszczalne” –podkreśliła Komisja.

W opinii Komisji zmiany w zakresie finansowania kampanii wyborczej poprzez rozszerzenie katalogu wartości niepieniężnych, które mogą być przyjmowane przez komitety wyborcze, „stwarzają ryzyko zaburzenia jawności finansowania kampanii wyborczej”. „Ponadto zniesienie sankcji karnej za prowadzenie i finansowanie agitacji wyborczej z naruszeniem wyłączności komitetów wyborczych, umożliwiłoby prowadzenie takiej agitacji przez dowolny podmiot bez ujawniania źródeł finansowania i poza wszelkimi limitami wydatków” – stwierdzono w dokumencie.

Komisja nadmieniła, że prace nad systemem informatycznym wspomagającym organy wyborcze w wyborach samorządowych „są na bardzo zaawansowanym etapie”. „System przeszedł już z wynikiem pozytywnym kilka testów. Wejście w życie omawianej ustawy spowoduje, że prace nad jego zmianą będą mogły rozpocząć się po ustaleniu ostatecznego kształtu nowelizacji Kodeksu wyborczego. Natomiast testy systemu informatycznego w całym zakresie będą mogły zostać przeprowadzone dopiero po dokonaniu nowego podziału na okręgi wyborcze” – podkreśliła.

W ocenie PKW na pozytywną ocenę zasługują natomiast przepisy projektu pozostawiające możliwość stosowania w wyborach kart w formie broszur i rozszerzające uprawnienia mężów zaufania. Zdaniem Komisji dobrym rozwiązaniem jest także transmisja lub rejestracja z lokalu wyborczego w dniu głosowania i odejście od sztywnego terminu przeprowadzania wyborów samorządowych.

PKW poinformowała także, że wystąpiła do Prezydenta RP, Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu i Prezesa Rady Ministrów z propozycjami zmian w prawie wyborczym, które według niej usprawniłyby organizację i przeprowadzenie wyborów. „Żadne działania w tym zakresie nie zostały podjęte przez właściwe do tego organy, a kwestie podnoszone przez Państwową Komisję Wyborczą nie zostały w żaden sposób uwzględnione w projekcie” – zaznaczono w stanowisku.

dap/ woj/