Związek Województw RP opowiedział się za zachowaniem kompetencji sejmików województw do opiniowania zmian w zakresie m.in. zasięgu terytorialnego RIO oraz ich szczegółowej organizacji.
Na początku stycznia zarząd Związku Województw RP przyjął stanowisko w sprawie rządowego projektu nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych.
Wątpliwości marszałków wzbudziły zapisy, które wykluczają sejmiki województw z dotychczasowej procedury opiniowania określenia m.in. siedzib izb, ich zasięgu terytorialnego, szczegółowej organizacji izb, a także określenia liczby członków kolegium w każdej z nich. Powyższe miałby określać Prezes Rady Ministrów w drodze rozporządzenia, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
Zdaniem przedstawicieli ZWRP wyznaczanie i określenie siedzib zespołów zamiejscowych, czy określenie terytorialnego zasięgu ich działania lub potrzeb w ilości członków kolegium ma charakter regionalny i „dotyczy organizacji i trybu pracy RIO, a co za tym kwestie te powinny być tak jak dotychczas opiniowane przez poszczególne sejmiki województw”.
„Ze względu na terytorialny i ustrojowy charakter powyższych regulacji prawnych zasadne jest zachowanie obecnych kompetencji sejmików województw w przedmiocie opiniowania zmian w zakresie tworzenia siedzib izb i ich zasięgu terytorialnego, określenia siedzib zespołów zamiejscowych, szczegółowej organizacji izb, określenia liczby członków kolegium w każdej z nich i określenia trybu postępowania” – zaznaczono w stanowisku ZWRP.
Marszałkom nie spodobały się też proponowane zmiany w procedurze powoływania prezesów RIO. Zgodnie z projektem to premier miałby powoływać i odwoływać komisję konkursową, składającą się z pięciu członków (po jednym przedstawicielu: Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw administracji publicznej, ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Krajowej Rady RIO i strony samorządowej). Według projektu przewodniczącym komisji konkursowej miałby być przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów, a komisja konkursowa podejmowałaby uchwały zwykłą większością głosów w obecności co najmniej 3/5 składu, a w razie równej liczby głosów rozstrzygać miałby głos przewodniczącego, czyli przedstawiciela Prezesa Rady Ministrów.
„Dla zachowania niezależności funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych należy wyeliminować z projektu wszelkie zapisy dające wpływ zarówno administracji rządowej jak i administracji samorządowej na organizację i działanie samych izb, w tym w szczególności dotyczy to proponowanej w projekcie procedury powoływania prezesów izb. Alternatywnie natomiast co najmniej należałoby zawrzeć odpowiednie rozwiązania prawne zapewniające równowagę między administracją rządową a samorządową w wyborze prezesów regionalnych izb obrachunkowych” – czytamy w stanowisku ZWRP.
Na początku grudnia 2021 r. MSWiA przekazało organizacjom samorządowym w ramach prekonsultacji, projekt nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Regulacja, jak zaznaczono, opiera się na rozwiązaniach projektu zawetowanego w 2017 r. przez prezydenta RP, który został teraz odpowiednio zmodyfikowany.
Projekt ustawy o RIO zakłada zwiększenie zakresu i uprawnień kontrolnych RIO, a także zmianę zasad powoływania i odwoływania prezesów izb oraz członków kolegiów. Zgodnie z regulacją działalnością kontrolną RIO miałyby zostac objęte dodatkowo m.in. stowarzyszenia województw, stowarzysznia powiatów i województw oraz stowarzyszenia gmin i województw. Kontroli podlegać miałyby też spółki komunalne, w których udziały posiadają samorządy.
Projekt został negatywnie zaopiniowany przez Związek Gmin Wiejskich RP. Reformę skrytykował także Związek Miast Polskich oraz Unia Metropolii Polskich.
mp/