Rząd przyjął we wtorek projekt nowelizacji tzw. ustawy śmieciowej, który wprowadza możliwość indywidualnego rozliczania mieszkańców bloków z selektywnej zbiórki odpadów, doprecyzowuje metodę naliczania opłaty śmieciowej od zużytej wody oraz umożliwi pokrywanie części kosztów gospodarowania odpadami z dochodów własnych gmin.
Przyjęty projekt zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porzadku w gminach doprecyzowuje metodę naliczania opłaty śmieciowej od zużytej wody, co kilka miesięcy temu zapowiadał resort klimatu i środowiska. Jest to konsekwencja decyzji władz Warszawy, które zdecydowały się na metodę "od wody", co spowodowało znaczne podwyżki opłat za śmieci dla mieszkańców.
Zgodnie z projektem noweli przy zastosowaniu metody "od wody" opłata za odpady nie może być wyższa niż 7,8 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę ogółem za gospodarstwo domowe. Projektowane przepisy mają również pozwolić gminom na wprowadzenie takich mechanizmów, które ograniczą koszt gospodarki odpadowej na ich terenie. Jednym z nich jest wprowadzenie wyższej maksymalnej stawki opłaty za odpady powstające w nieruchomościach niezamieszkałych. Gminy od długiego czasu wskazywały, że obecne stawki są za niskie przez co muszą dokładać się do systemu.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami maksymalna stawka wynosi - 3,2 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę ogółem za pojemnik o pojemności 1100 litrów lub 1 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę ogółem za worek. Po zmianie ta stawka wyniesie 1,3 proc. (ok. 25 zł) przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na jedną osobę ogółem za pojemnik lub worek, o pojemności 120 litrów. Według wyliczeń MKiŚ dla pojemnika o pojemności 1,1 tys. l będzie to maks. ok. 229 zł.
Projekt noweli umożliwi też gminom pokrywanie części kosztów gospodarowania odpadami z dochodów własnych, które nie pochodzą z opłat śmieciowych pobranych od mieszkańców. W uzasadnieniu podkreślono jednak, że gminy z tego mechanizmu będą mogły skorzystać tyko w sytuacjach nadzwyczajnych np. "w przypadku wzrostu cen za zagospodarowanie odpadów, co przekłada się na brak możliwości pokrycia wszystkich kosztów z pobranych od mieszkańców opłat".
Ograniczeniu kosztów systemu ma pomóc również inny przepis, który da możliwość ministrowi ds. klimatu wydawać indywidualne decyzje dla gmin ws. selektywnej zbiórki odpadów. Nowe przepisy pozwolą również magazynować dłużej odpady (do lat 3), a także skrócą czas na podjęcie działalności objętej zezwoleniem z dwóch lat do roku. Zniesiony ma być również obowiązek posiadania monitoringu na składowiskach, gdzie są trzymane odpady niepalne niebędące odpadami niebezpiecznymi.
Projekt wprowadzi też przepisy umożliwiające złożenie oświadczenia o wyłączeniu z gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi przez właścicieli nieruchomości niezamieszkałych. Kolejnym rozwiązaniem jest również wprowadzenie przepisów dot. zapewnienia przez gminy w pierwszej kolejności przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów zebranych selektywnie oraz odpadów powstających w procesie sortowania. Według ministerstwa to powinno spowodować, że mniej śmieci trafi na wysypiska, co w konsekwencji również ograniczy koszty dla gmin.
Zmiany mają też umożliwić gminom - o ile będą miały takie techniczne możliwości - indywidualne rozliczanie mieszkańców budynków z selektywnej zbiórki, co ma ograniczyć zasadę odpowiedzialności zbiorowej.
- Ustalona zostanie maksymalna wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, obliczana na podstawie metody „od ilości zużytej wody”. Będzie to wysokość 7,8% dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za gospodarstwo domowe, tj. ok. 150 zł.
- Uszczegółowiona zostanie kwestia udziału właścicieli nieruchomości niezamieszkałych w systemie gminnym. W określonym terminie będą oni mogli złożyć oświadczenie o wyłączeniu z tego systemu. Jednocześnie podwyższona zostanie maksymalna stawka opłaty za odpady komunalne dla nieruchomości niezamieszkałych.
- Właściciele nieruchomości rekreacyjno-letniskowych będą mogli rozliczać się z opłaty za odpady komunalne, jak właściciele nieruchomości niezamieszkałych, czyli od pojemnika.
- Minister klimatu i środowiska będzie mógł udzielić – w drodze decyzji – odstępstwa dla poszczególnych gmin, jeśli chodzi o sposób selektywnego zbierania odpadów komunalnych.
- Umożliwione zostanie indywidualne rozliczanie mieszkańców z budynków wielolokalowych z obowiązku selektywnego zbierania odpadów.
- Wprowadzone zostaną kary pieniężne za gospodarowanie odpadami dla podmiotów, które nie uzyskały wymaganych decyzji lub wymaganego wpisu do rejestru.
- Umożliwiono gminom dopłacanie ze środków własnych do systemu gospodarowania odpadami. Gminy będą mogły skorzystać z tego rozwiązania w sytuacjach nadzwyczajnych, np. wzrostu cen za zagospodarowanie odpadów (brak możliwości pokrycia wszystkich kosztów z pobranych od mieszkańców opłat czy konieczność znacznego podwyższenia pobieranych opłat).
- Wprowadzone zostaną rozwiązania, które usprawnią funkcjonowanie instalacji przetwarzających odpady komunalne:
umożliwiono dłuższe magazynowanie odpadów;
skrócono czas na podjęcie działalności objętej zezwoleniem z dwóch lat do roku;
zniesiono obowiązek prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów. Dotyczy to podmiotów gospodarujących odpadami niepalnymi, które nie są odpadami niebezpiecznymi.
- Gminy powinny zapewnić w pierwszej kolejności przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów zebranych selektywnie oraz odpadów powstających w procesie sortowania. W efekcie, mniej odpadów powinno trafiać na składowiska, co zmniejszy koszty gminy związane z zagospodarowaniem odebranych odpadów.
Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innym terminie.
mp/