Publikacja Targi Kalwaryjskie receptą na kryzys autorstwa Pawła Bernaciaka. Praca zgłoszona w kategorii dziennikarz
Publikacja Targi Kalwaryjskie receptą na kryzys autorstwa Pawła Bernaciaka. Praca zgłoszona w kategorii dziennikarz.
Kalwaria Zebrzydowska słynie ze świetnej jakości mebli. Sławę tę zawdzięcza nie tylko kunsztowi miejscowych rzemieślników, ale również Targom Kalwaryjskich, których początki sięgają lat trzydziestych ubiegłego wieku. Dwudziestolecie międzywojenne to trudne czasy budowania na nowo państwa polskiego utworzonego z trzech zaborów, które istotnie różniły się od siebie pod względem gospodarczym, kulturowym, jak i społecznym. Dodatkowo ciężką sytuacją w kraju pogłębił Wielki Kryzys z przełomu lat dwudziestych i trzydziestych, który mocno dał się we znaki nie tak dawno odrodzonej Polsce. W II Rzeczpospolitej podejmowane były różnorakie inicjatywy gospodarcze zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym. Dobrym przykładem takiej oddolnej, lokalnej inicjatywy były organizowane w Kalwarii Zebrzydowskiej w latach trzydziestych Targi, które stały się doskonałym miejscem do wymiany handlowej oraz prezentacji mebli wytwarzanych przez miejscowych rzemieślników.
Długa historia
Pierwsze wzmianki o działalności stolarzy w Kalwarii Zebrzydowskiej pochodzą z końca XVIII wieku. W 1786 roku wyrabianiem mebli trudniło się tam 40 rzemieślników. Liczba ta systematycznie rosła i w 1896 roku w liczącym wówczas 1500 mieszkańców mieście było już ich 72. Wraz z rozwojem rzemiosła coraz częściej pobrzemiewały głosy o potrzebie powołania organizacji, która reprezentowałaby okolicznych stolarzy na zewnątrz. Dlatego w 1885 roku utworzono Stowarzyszenie Rzemieślnicze w Kalwarii Zebrzydowskiej. Niewiele później, bo w 1887 roku z inicjatywy władz miasta powstała w Kalwarii Zebrzydowskiej Krajowa Szkoła Stolarska. Była to pierwsza tego typu publiczna szkoła przygotowująca przyszłych rzemieślników do artystycznego wykonywania mebli.
Idea
W II Rzeczpospolitej pomimo problemów gospodarczych dało się zauważyć dużą prężność organizacyjną stolarzy. Szczególnie było to widoczne po 1925 r. , kiedy to nastąpiło zintensyfikowane poszukiwaniem nowych rynków zbytu. Prawdziwy przełom nastąpił w 1930 roku. Wówczas to grupa stolarzy: Ludwik Pacut, Józef Moskała, Franciszek Paluchowski, Władysław Janusiewicz wraz ze Stanisławem Buckim – cechmistrzem Cechu Stolarskiego w Zebrzydowicach skupiła się wokół osoby emerytowanego majora WP, a także byłego nauczyciela Państwowej Szkoły Stolarskiej – Longina Śmieszki. Przy wsparciu Małopolskiego Towarzystwa Wystaw i Przemysłu Ludowego zorganizowali oni w 1930 roku Targi, na których zaprezentowane zostały miejscowe wyroby rzemieślnicze, a w szczególności meble.
Wręczenie wojewodzie krakowskiemu Michałowi Gnoińskiemu (z prawej) atrybutów stolarskich na targach Kalwaryjskich w Kalwarii Zebrzydowskiej. Data wydarzenia: 1936-07 źródło: nac.gov.pl
Sukces wystawy
Duże zainteresowanie imprezą oraz chęć uniezależnienia się od pośredników i systemu nakładczego skupionego głównie w rękach żydowskich zaowocowały powstaniem Komitetu Targów Kalwaryjskich. W roku 1932 roku z jeszcze większym rozmachem ponownie zorganizowano wystawę meblową, którą promował plakat autorstwa Witold Chomicza. Rok później komitet przekształca się w Towarzystwo Targów Kalwaryjskich, a jego pierwszym dyrektorem zostaje Longin Śmieszko.
Grupa zapaleńców organizuje już targi corocznie, aż do wybuch II wojny światowej. Licznie odwiedzane przez gości – średnia frekwencja wynosiła około 6-7 tys. zwiedzających , trwały każdorazowo 6 tygodni. Wystawa była szeroko komentowana w ówczesnej prasie. „Targi wykazują, że stolarze kalwaryjscy z każdym rokiem robią postępy tak w zakresie samego kunsztu stolarskiego, jak i organizacji sprzedaży swych wyrobów. Są one dla wielu rewelacją jako pokaz obecnej produkcji stolarskiej w Kalwarji, produkcji odznaczającej się dobrym smakiem, solidnością i taniością” – pisał „Głos Narodu” w 1933 roku.
Targi Kalwaryjskie w Kalwarii Zebrzydowskiej-pokaz mebli. Data wydarzenia: 1932-07 źródło: nac.gov.pl
Współczesność
Największy rozkwit rzemiosła kalwaryjskiego przypada na XX wiek. Produkowano wówczas meble ciężkie, masywne, wykonywane najczęściej z jesiona lub innych gatunków drzew krajowych. Po okresie transformacji kalwaryjskie rzemiosło przeżywało trudny okres, poszukując swojej niszy zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym. Mimo olbrzymiej konkurencji kalwaryjskie meble ciągle znajdują swoich nabywców i cieszą się uznaniem klientów, o czym można się przekonać odwiedzając Targi Meblowe organizowane po dzień dzisiejszy.
Paweł Bernaciak