Eksperci Deloitte zwrócili uwagę na dwie opinie opublikowane 10 listopada przez rzecznik generalną przy Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) Juliane Kokott. Chodzi o opinię w sprawie C-612/21 (dot. montażu systemów odnawialnych źródeł energii na nieruchomościach mieszkańców) oraz opinię C-616/21 (dot. usuwania azbestu z nieruchomości mieszkańców). 

W pierwszej z nich rzecznik generalna uznała, iż JST, realizując projekty dotyczące montażu systemów OZE na nieruchomościach mieszkańców działają nie jako podatnicy, ale jako organy władzy publicznej.

Zdaniem ekspertów Deloitte, wyrażone przez rzecznik stanowisko, w przypadku jego akceptacji przez TSUE, będzie miało dla rozliczeń VAT przez JST wielopłaszczyznowe skutki.

"Z jednej strony otrzymywane przez samorządy dotacje i wpłaty od mieszkańców nie podlegałyby opodatkowaniu VAT, czego jednak potencjalną konsekwencją byłby także brak prawa do odliczenia VAT naliczonego. Stwarza to możliwość odzyskania nadpłaconego VAT należnego, ale biorąc natomiast pod uwagę, że zdecydowana większość JST odliczała VAT w projektach dotyczących OZE, sytuacja mogłaby okazać się dla nich problematyczna. Należałoby tu bowiem liczyć się także z możliwością powstania zaległości podatkowych i komplikacją działań korekcyjnych" - czytamy w opinii Deloitte.

Eksperci wskazali przy tym, że sama kwestia prawa do odliczenia VAT nie została przedstawiona TSUE w skierowanych pytaniach prejudycjalnych, co w praktyce może przełożyć się na późniejsze wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie i ewentualne dalsze spory z organami podatkowymi.

W drugiej opinii rzecznik generalna wskazała, iż JST, realizując projekty w zakresie usuwania azbestu z nieruchomości mieszkańców, działają nie jako podatnicy, ale jako organy władzy publicznej.

W ocenie ekspertów Deloitte, jeżeli TSUE zgodzi się z przedstawionym przez rzecznik generalną stanowiskiem, wówczas skutkiem takiego stanowiska byłoby automatyczne sklasyfikowanie otrzymywanych przez JST dotacji jako niepodlegających opodatkowaniu VAT.

"W przypadku tych JST, które, kierując się dotychczasową praktyką organów podatkowych, dokonały pierwotnie opodatkowania dotacji dla potrzeb VAT, oznaczałoby to powstanie nadpłaty w podatku należnym. Należy mieć przy tym jednak na uwadze, że choć zagadnienie to nie będzie przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE, konsekwencją takiego podejścia byłoby również pozbawienie JST w tym zakresie prawa do odliczenia VAT naliczonego" - czytamy w opinii Deloitte.

Zdaniem ekspertów, w kontekście zaprezentowanych stanowisk samorządy powinny zweryfikować, czy realizowały tego rodzaju projekty oraz w jaki sposób dokonały ich rozliczenia dla potrzeb VAT. W dalszej kolejności sugerują rozważenie szans i ryzyk jakie mogą się w związku z tym pojawić.

"W szczególności istotne jest, aby ustalić potencjalne ryzyka kwotowe i możliwe scenariusze w zakresie ew. postępowań. W zależności od konkluzji, wskazanym może być m.in. niezwłoczne wystąpienie z wnioskiem (wnioskami) o interpretację indywidualną i ewentualne wejście na drogę postępowania sądowego tak, aby po wydaniu wyroku TSUE skrócić czas na uzyskanie prawomocnego rozstrzygnięcia sądu w indywidualnej sprawie (do tej pory od opinii rzecznika generalnego do wydania wyroku przez TSUE mijało około pół roku)" - czytamy w opinii Deloitte.

mp/