W 2025 r. samorządy otrzymają łącznie z tytułu udziału w podatku PIT ponad 173,4 mld zł, a z tytułu udziału w CIT blisko 28,1 mld zł. Kwota potrzeb finansowych wszystkich samorządów w 2025 r. to ponad 140 mld – wynika z wyliczeń resortu finansów przekazanych samorządom.
Ministerstwo Finansów przekazało samorządom szczegółowe wyliczenia dotyczące należnych w 2025 roku m.in. kwot subwencji ogólnej, potrzeb finansowych, dochodów z PIT i CIT, a także wysokości korekty z tytułu zamożności. Plik publikujemy w załączeniu pod artykułem.
Jak podkreślono w komunikacie, ujęte w zestawieniu kwoty, zostały ustalone na 2025 r. z uwzględnieniem rozwiązań zawartych w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1 października 2024 r.
Zgodnie z zestawieniem samorządy otrzymają łącznie z tytułu udziału w podatku PIT ponad 173,4 mld zł, a z tytułu udziału w CIT blisko 28,1 mld zł.
Jednocześnie ministerstwo przypomniało w komunikacie, że dochody z tytułu tych udziałów dla gmin obliczone zostały jako procent od dochodów podatników z terenu danej jednostki samorządu terytorialnego. Wskazano przy tym, że wysokość udziału w podatku PIT wynosi dla gminy 7,0% dochodów podatników podatku PIT zamieszkałych na obszarze danej gminy, a wysokość udziału w CIT wynosi dla gminy 1,6% dochodów podatników podatku CIT posiadających siedzibę na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego.
W komunikacie wyjaśniono, że kwotę rocznego dochodu gminy z tytułu udziału w podatku PIT ustala się, mnożąc, zwaloryzowane w sposób określny w art. 11 ust. 2 nowej ustawy, dochody podatników podatku PIT zamieszkałych na obszarze danej gminy za rok bazowy przez ww. wysokość udziału w podatku PIT.
Z kolei kwotę rocznego dochodu gminy z tytułu udziału w podatku CIT ustala się, mnożąc, zwaloryzowane w sposób określony w art. 12 ust. 2 nowej ustawy, dochody podatników podatku CIT mających siedzibę na obszarze danej gminy za rok bazowy przez ww. wysokość udziału w podatku CIT.
Resoet wyjaśnił też, że dochody podatników podatku PIT oraz podatników podatku CIT na rok 2025 ustala się na podstawie danych zawartych w złożonych za rok 2022 zeznaniach podatkowych, według stanu na dzień 10 marca 2024 r. W celu ustalenia dochodów podatników podatku PIT na rok 2025 ich dochody z roku 2022 waloryzuje się o 37,1 %. Natomiast w celu ustalenia dochodów podatników podatku CIT na rok 2025 ich dochody z roku 2022 waloryzuje się o 29,5 %.
MF podkreśliło przy tym, że dochody należne z tytułu udziałów w podatku PIT i podatku CIT, podlegające przekazaniu gminie, są ustalone z uwzględnieniem korekty z tytułu zamożności.
Planowana na rok 2025 kwota subwencji ogólnej dla wszystkich JST to 47,7 mld zł, z czego subwencja naliczona gminom to 22,4 mld zł.
Jak wyjaśniono w komunikacie, w 2025 roku subwencję ogólną z budżetu państwa otrzymuje gmina, której potrzeby finansowe, ustalone na rok 2025, są wyższe niż kwota kalkulacyjna w wysokości odpowiadającej różnicy między tymi kwotami (art. 86 nowej ustawy).
Kwota kalkulacyjna stanowi różnicę między łączną kwotą dochodu danej gminy z tytułu udziału w podatku PIT oraz podatku CIT, ustaloną na rok 2025 na podstawie art. 11 i art. 12 nowej ustawy a łączną kwotą jej dochodów z tych tytułów ustaloną na rok 2025 zgodnie z art. 9 i art. 9a ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
MF zaznaczyło, że dochody należne z tytułu subwencji ogólnej, podlegające przekazaniu gminie, są ustalone z uwzględnieniem korekty z tytułu zamożności.
Kwota potrzeb finansowych wszystkich samorządów w 2025 r. wynosi ponad 140 mld, z czego dla gmin 68 mld zł.
W komunikacie MF zwróciło uwagę, że potrzeby finansowe to element kalkulacji służący ustaleniu dochodów JST z tytułu subwencji ogólnej z budżetu państwa - w przypadku, gdy dochody z tytułu zwiększonego udziału w podatku PIT i podatku CIT będą niewystarczające na pokrycie naliczonych potrzeb finansowych.
Resort przypomniał też, że potrzeby finansowe JST, podlegające sfinansowaniu na podstawie nowej ustawy, to suma potrzeb: wyrównawczych, oświatowych, rozwojowych, ekologicznych i uzupełniających.
Resort wyjaśnił, że kwota dochodów jednostki samorządu terytorialnego na rok budżetowy podlega korekcie z tytułu zamożności, jeżeli dochody jednostki samorządu terytorialnego w relacji do przeliczeniowej liczby mieszkańców tej jednostki samorządu terytorialnego są wyższe od 120 % dochodów w relacji do przeliczeniowej liczby mieszkańców odpowiedniej kategorii jednostek samorządu terytorialnego.
Korektę z tytułu zamożności oblicza się, mnożąc przeliczeniową liczbę mieszkańców jednostki samorządu terytorialnego przez różnicę między dochodami w relacji do przeliczeniowej liczby mieszkańców danej jednostki samorządu terytorialnego a 120 % dochodów w relacji do przeliczeniowej liczby mieszkańców odpowiedniej kategorii jednostek samorządu terytorialnego oraz przez wskaźnik 0,5.
Przez dochody, o których mowa wyżej, rozumie się łączne dochody z tytułu podstawowych dochodów podatkowych oraz subwencji ogólnej, pomniejszone o kwotę odpowiadającą sumie potrzeb oświatowych i rozwojowych.
Korekty z tytułu zamożności dokonuje się przez pomniejszenie dochodu gminy z tytułu udziału w podatku PIT, a jeżeli kwota korekty z tytułu zamożności jest wyższa niż kwota tego dochodu,to dodatkowo pomniejsza się dochód gminy z tytułu udziału w podatku CIT.
Jeżeli dla gminy została jednocześnie naliczona subwencja ogólna, korekty z tytułu zamożności dokonuje się w pierwszej kolejności przez pomniejszenie subwencji ogólnej, przy czym gdy kwota subwencji ogólnej jest:
1) wyższa od kwoty korekty z tytułu zamożności – gmina otrzymuje subwencję ogólną w wysokości odpowiadającej różnicy między tymi kwotami;
2) niższa od kwoty korekty z tytułu zamożności – gmina nie otrzymuje subwencji ogólnej, a o pozostałą kwotę korekty z tytułu zamożności pomniejsza się dochód z tytułu udziału w podatku PIT, a jeżeli tego dochodu zabraknie to nawet dochód z udziału w podatku z CIT.
MF poinformowało, że w 2025 r. samorządy otrzymają z rezerwy, o której mowa w art. 89 nowej ustawy, środki w wysokości zapewniającej im osiągnięcie nadwyżki dochodów, ustalonych zgodnie z ustawą na rok 2025, obliczonych bez pomniejszenia o kwotę odpowiadającą wysokości części inwestycyjnej potrzeb rozwojowych, ponad jej łączne dochody na rok 2025, o których mowa w art. 85 ust. 4, obliczone wraz z korektami, o których mowa w art. 9c ustawy z 2003 r. oraz pełną kwotą części rozwojowej subwencji ogólnej, w wysokości:
1) 1 000 tys. zł – dla gmin o liczbie mieszkańców nieprzekraczającej 4 tys.;
2) 1 500 tys. zł – dla gmin o liczbie mieszkańców przekraczającej 4 tys., ale nieprzekraczającej 6 tys.;
3) 2 000 tys. zł – dla gmin o liczbie mieszkańców przekraczającej 6 tys., ale nieprzekraczającej 8 tys.;
4) 2 500 tys. zł – dla gmin o liczbie mieszkańców przekraczającej 8 tys., ale nieprzekraczającej 10 tys.; 8/10
5) 3 000 tys. zł – dla gmin o liczbie mieszkańców przekraczającej 10 tys., ale nieprzekraczającej 15 tys.;
6) 3 500 tys. zł – dla gmin o liczbie mieszkańców przekraczającej 15 tys., ale nieprzekraczającej 25 tys.;
7) 4 000 tys. zł – dla gmin o liczbie mieszkańców przekraczającej 25 tys., ale nieprzekraczającej 40 tys.;
8) 5 000 tys. zł – dla gmin o liczbie mieszkańców przekraczającej 40 tys., ale nieprzekraczającej 60 tys.;
9) 6 000 tys. zł – dla gmin o liczbie mieszkańców przekraczającej 60 tys.
W przypadku jednostek samorządu terytorialnego, do których mają zastosowanie wymienione powyżej kwoty, dochody ustalone na rok 2025 zgodnie z nową ustawą nie mogą być jednak wyższe niż 110% jej łącznych dochodów ustalonych na 2025 r. na podstawie ustawy z 2003 r. (art. 89 ust. 3 nowej ustawy).
Ministerstwo zwróciło tez uwagę, że w 2025 r. dla JST przewiduje się środki w wysokości 1 mld zł z rezerwy, o której mowa w art. 114 nowej ustawy, przeznaczonej na zwiększenie dochodów jednostek samorządu terytorialnego, w szczególności w związku z potrzebą uwzględnienia skutków wzrostu w roku 2025 średnich wynagrodzeń nauczycieli. Rezerwa ta będzie uruchamiana w trakcie 2025 r.
Pozostałe środki rezerwy na uzupełnienie dochodów zostaną rozdzielone między jednostki samorządu terytorialnego w 2025 roku w sposób określony w nowej ustawie.
W nowej ustawie zostało zawarte także rozwiązanie solidarnościowe, zgodnie z którym w 2025 r., tj. w pierwszym roku obowiązywania ustawy, łączne dochody jednostki samorządu terytorialnego nie mogą być wyższe niż 112% jej łącznych dochodów ustalonych na 2025 r. na podstawie ustawy z 2003 r. (czyli z uwzględnieniem rozliczenia dochodów z tytułu udziału w podatkach PIT i CIT za 2023 r. i z uwzględnieniem premii aktywizującej i inwestycyjnej subwencji rozwojowej).
mp/